واکنش وزارت بهداشت به ویروس‌یاب سپاه

سیامک سمیعی روز جمعه در نشست خبری که به صورت ویدئو کنفرانس از وزارت بهداشت برگزار شد، در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه از چه زمانی کیت تشخیص کرونا در ایران وجود داشت، افزود: از پنجم بهمن یا هفته اول بهمن ۹۸ کیت تشخیص کلی ویروس کرونا در ایران وجود داشت که البته کیت تشخیص اختصاصی ویروس کرونای جدید نبود و وجود یکی از انواع ویروس کرونا شامل سارس، مرس و چند ویروس کرونا که موجب سرماخوردگی شدید می شد را تشخیص می داد.

وی افزود: از تاریح ۲۰ بهمن ۹۸ کیت اختصاصی تشخیص ویروس کرونای جدید را در کشور داشتیم که البته تعداد آن اندک و در حد چند صد کیت بود بعد یک محموله کیت را سازمان بهداشت جهانی به ایران داد که بعد از آن تعداد آزمایشگاههای تشخیصی ویروس کرونای جدید چهار تا شد و بعد از انستیتوپاستور، سه آزمایشگاه دیگر یکی در دانشگاه علوم پزشکی تهران، دومی در بیمارستان مسیح دانشوری و سومی در اراک راه اندازی شد.

سمیعی ادامه داد: با وجود این تا قبل از موارد تایید شده فوتی مبتلا به کرونا در قم هیچ آزمایش مثبت تایید شده ویروس کرونا در کشور نداشتیم.

دستگاه تشخیص راداری کرونا باید تایید شود

وی در پاسخ به پرسش دیگر ایرنا درباره تایید دستگاه جدید تشخیص کرونا از طریق رادار افزود: هیچ خبر و ارزیابی از این دستگاه نداریم و تاکنون این دستگاه در وزارت بهداشت ارزیابی نشده است و اگر قابل استفاده باشد باید سازمان غذا و دارو و اداره کل تجهیزات پزشکی این سازمان آن را تایید کند. کارشناسان خبره ای در این سازمان هستند که می توانند این دستگاه را بررسی کنند.

کیتهای ایرانی مطابق استاندارد WHO

سمیعی در پاسخ به پرسش دیگر ایرنا درباره کاربرد کیت های ایرانی و چینی در شبکه آزمایشگاهی کشور گفت: کیت های تشخیصی تولید داخل معتبر هستند و با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی مطابقت دارند و اکنون در شبکه آزمایشگاهی کشور عمدتا از کیت های ایرانی و کیت های معتبر چینی استفاده می شود که با توجه به تعداد زیاد آزمایش علاوه بر بررسی در زمان تایید به طور روزمره و در زمان استفاده در شبکه نیز با کیتهای خارجی مطابقت داده شد و مقایسه می شود و اگر کیتی باشد که درصد خطای بالایی داشته باشد و معتبر نباشد به سرعت از چرخه خارج شده و جایگزین می شود.

وی ادامه داد: هم اکنون هم در بخش خصوصی و هم دولتی از کیت های تولید داخل استفاده می شود و کنترل های لازم در مورد آنها به طور مداوم انجام می شود. در مورد کیت های اروپایی با توجه به اینکه بسیاری از این کشورها به علت نیازی که خودشان دارند صادرات کیت را ممنوع کرده اند کمتر از کیت اروپایی استفاده می کنیم اما چین ظرفیت بزرگی در تولید کیت دارد و از هفت کیت تولید چین چهار کیت را دولت چین تایید کرده که معتبر هستند و از آنها استفاده می شود تعدادی هم کیت تولید کره هست که از آنها هم در شبکه آزمایشگاهی ایران استفاده می شود.

سمیعی گفت: کیت های ایرانی بین ۹۰ تا ۹۵ درصد با کیت سازمان بهداشت جهانی مطابفت دارد و اگر غیر این بود اجازه ورود آن را به بازار نمی دادیم.

تعرفه آزمایش خصوصی ۵۰۰ هزار تومان

وی درباره تعرفه آزمایش کرونا در بخش خصوصی به ایرنا گفت: تعرفه آزماش کرونا در آزمایشگاه های خصوصی ۱۸.۳ k یا معادل حدود ۵۰۰ هزار تومان است اما اکثر آزمایشگاه های خصوصی کمتر از این می گیرند و با تعرفه حدود ۲۵۰ هزار تومان نیز این آزمایش انجام می شود.

انگلستان فریب کیت های سریع را خورد

مدیر کل آزمایشگاههای مرجع سلامت وزارت بهداشت در مورد کیت های تشخیص سریع کرونا در پاسخ به پرسش دیگر ایرنا گفت: اروپایی ها فریب ادعاهای تولید این کیت را در بازار چین خوردند و چون برخی از این کشورها مثل انگلستان فریب نظام ایمنی گله ای را خورده بودند اعلام کردند که این کیت های تشخیص سریع یا رپید تست را در داروخانه ها عرضه می کنند و در اختیار مردم قرار می دهند تا به سرعت مردم خودشان را تست کنند و اگر منفی بودند به سر کار و زندگی برگردند.

وی افزود: بعد از دو هفته از این اقدام و فریب مسئولان دولت انگلیس اعلام کردند که اشتباه بزرگی کرده اند و نه مثبت این کیت ها قابل اتکا است و نه منفی بودن آن و کار غلطی بوده است که متوقف کردند. اکنون در انگلیس به دنبال این هستند که روزانه ۱۰۰ هزار تست مولکولی انجام دهند و اعلام کردند که اشتباه کرده اند.بعد از آن جمهوری چک هم اعلام کردکه این تست ها جواب نداده است.

سمیعی ادامه داد: کیت های تشخیص سریع برای اینکه بفهمیم یک شهر یا یک جامعه چقدر درگیر کروناست شاید مفید باشد اما برای اینکه بدانیم یک نفر به ویروس کرونا مبتلا شده یا نه دقیق نیستند و باید از کیت های تشحیص مولکولی معتبر برای این کار استفاده شود.

وی گفت: در ایران نیز عده ای فریبکار و سودجو این کیت ها را بر اساس تشخیص سرولوژیک و آنتی بادی وارد بازار کرده اند و حتی در مترو به فروش می رسد که از نظر وزارت بهداشت مورد تایید نیست.

مدیر کل آزمایشگاههای مرجع سلامت وزارت بهداشت افزود: کیت های تشخیص سریع بر اساس بررسی آنتی بادی کار می کنند و تولید آنتی بادی در بدن افراد ممکن است بعد از سه هفته پس از ابتلا تشخیص داده شود بنابراین این کیت ها ارزشی برای بیماریابی ندارند.

۱۲۶ آزمایشگاه تشخیص کرونا در ایران

سمیعی افزود: تاکنون ۳۱۰ هزار تست تشخیص کرونا در کشور انجام شده است. تا دیروز ۱۱۷ آزمایشگاه تشخیص کرونا داشتیم که امروز به ۱۲۶ آزمایشگاه می رسد، ۷۱ آزمایشگاه آن دولتی و در وزارت بهداشت است، ۴۰ تا خصوصی و ۱۵ آزمایشگاه نیز وابسته به سایر نهادهاست. البته این آزمایشگاهها برای موارد سرپایی آزمایش انجام نمی دهند و نمونه های دانشگاههای علوم پزشکی را بررسی می کنند.

وی گفت: آزمایشگاههایی تایید می شوند که از لحاظ ایمنی زیستی استاندارد باشند در مرحله دوم انستیتو پاستور که رهبر این شبکه است. آزمایشگاهها و کیفیت و توانایی آنها را ارزیابی می کند و به آنها مجوز می دهند بنابراین همه آزمایشگاهها وارد این شبکه نمی شوند.

سمیعی افزود: آزمایش تشخیصی برای افرادی که علامت ندارند، ضرورت ندارد مگر برای برخی مشاغل مثل کادر بهداشتی و درمانی یا مثلا افرادی که شغل حساس دارند و مثلا در معادن کار می کنند که در مورد تست این افراد باید برنامه ریزی و سیاستگذاری شود.

وی گفت: کسانی که با تشخیص اولیه احساس می شود که نیاز به آزمایش دارند. از ته گلوی آنها نمونه گرفته می شود و به آزمایشگاه تشخیص مولکولی ارسال می شوند و اگر فردی مثبت تشخیص داده شد، خانواده، همکاران و اطرافیان آنها نیز بررسی و مشمول آزمایش قرار می گیرند و این زنجیره همین طور ادامه پیدا می کند تا به تدریج افراد مشکوک از نظر اینکه ویروس دارند یا نه بررسی شوند.

سمیعی افزود: آزمایش مولکولی تشخیص کرونا آزمایش دقیقی است و اگر یکبار این آزمایش منفی شود. نمونه گیری تکرار می شود تا مطمئن شویم فرد مبتلا به کرونا هست یا نیست.

وی درباره استفاده از ظرفیت آزمایشگاههای خصوصی گفت: وقتی تصمیم گرفته شده از ظرفیت بخش خصوصی استفاده شود، فقط داوطلبان انتخاب شدند و قرار شد با دانشگاه همکاری کنند. آزمایشگاه خصوصی یا هر دستگاه دیگر دولتی یا غیر دولتی اگر بخواهد با شبکه آزمایشگاهی همکاری کند باید بررسی شود که آیا اصول استاندارد و فرآیند حفاظتی در آن انجام می شود اگر دانشگاه علوم پزشکی تایید کرد. آزمایشگاه به انستیتو پاستور معرفی شوند تا تایید شود.

مدیر کل آزمایشگاههای سلامت وزارت بهداشت ادامه داد: تاکنون آزمایشگاههای کشور به این حجم و وسعت درگیر کار نشده بودند. در حالت عادی، کشور مقرراتی دارد و با همکاری نهادهای درگیر سعی می کنیم استانداردها رعایت شود و داده ها معتبر باشد.

وی گفت: این ویروس چند ماهی است که وارد زندگی انسان شده است و هنوز خوب آن را نمی شناسیم. ممکن است تولید کنندگان کیت همه استانداردها را رعایت نکنند و البته با سودجویان هم طرف هستیم که کلی از ما وقت گرفتند.

سمعیعی افزود: انستیتو پاستور تیم تحقیق و توسعه دارد و هر کسی که کیت جدید معرفی کند با پروتکل های اضطراری بررسی می کند و اعلام می کند که این کیت چقدر کار می کند. به کیت های مرجع هم دسترسی داریم و با آنها مقایسه می کنیم. میزان اشتباه سنجیده می شوند و تا زمانی که تایید شوند وارد سیستم نمی شوند.

حذف برخی کیت های چینی و کره ای

وی گفت: سیستم PMS یا ارزیابی در بازار کار هم داریم و کیت ها بعد از ورود به بازار هم کنترل می شوند. تعداد زیادی کیت کره ای و چینی هم داشیتم که جواب نداده و از فهرست حذف شده است. وقتی کیتی در شبکه آزمایشگاهی قرار می گیرد هر گونه گزارش خطا باشد آن را بررسی و جایگزین می کنیم.

وی افزود: کیت های تولید داخلی به کمک ما آمدند. کم کم از ظرفیت داخلی بیشتر استفاده می کنیم اما هنوز نیاز داریم که واردات داشته باشیم.

ورود دستگاه تست سریع و انبوه کرونا تا یک ماه آینده

سمیعی درباره ورود دستگاههای تشخیص جدید کرونا گفت: دو دستگاه جدید تشخیصی از کمپانی های معروف هستند که ترامپ هم در سخنرانی اش به آن اشاره کرد. دستگاههای معروفی هستند بنام دستگاههای ۸۶۰۰ و ۸۸۰۰ که می توانند در ماه میلیون ها تست را انجام می دهد شاید تا یک ماه آینده این دستگاه وارد ایران شود. خیلی گران است و سرعت و ظرفیت آنها بسیار بالاست.

وی افزود: این دستگاهها در ساعت تعداد زیادی تست می توانند انجام دهند. شرکت تولید کننده این دستگاه تصمیم گرفته به ایران وارد کند و فکر می کنم تا یکماه آینده وارد شود و در آینده می توانیم از این دستگاه استفاده کنیم که هم ظرفیت و هم سرعت آن خیلی بالاتر است.

مدیر کل آزمایشگاههای مرجع سلامت وزارت بهداشت گفت: تست RT-PCR الان هم در کشور انجام می دهیم.دستگاه هایی که سیستم بسته هستند فقط با کیت خودش کار می کند و کیت آن را باید جداگانه بخریم.

وی افزود: کیت تولید داخل هم داریم هر چه تولید داخل بیشتر شود. وابستگی ما به واردات کم می شود. سیاست وزارت بهداشت این است که میزان نیاز را در چهار ماه تعیین می کنیم و سهم تولید داخل و واردات را مشخص می کنیم و تلاش می کنیم تعادلی بین تولید داخل و واردات ایجاد کنیم و بیشتر از ظرفیت داخلی استفاده کنیم. اما در مورد کیت تشخیص داخل هم برخی ابزارهای آن را مثل آنزیم باید از خارج وارد کنیم.

سمیعی ادامه داد: هوشمندی در این است که بدانیم قرار است تا مدتها با کرونا زندگی کنیم و باید بتوانیم ریسک ابتلا را کم کنیم. اینکه افرادی کم ریسک هستند را اجازه دهیم وارد کار و زندگی شوند. باید از آزمایش به عنوان مهمترین روش تشخیصی استفاده کنیم و اجازه دهیم مردم با فاصله گذاری اجتماعی زندگی کنند.

وی گفت: برخی کشورها هنوز به سیاست مشخص برای کنترل این اپیدمی نرسیده اند و فقط از سیاست قرنطینه یا تعطیلی استفاده می کنند ما می توانیم با بررسی تصویر شیوع بیماری در یک منطقه و سرعت انتقال و وضعیت ایمنی مردم با اجرای فاصله گذاری هوشمند بر اساس اطلاعات بالینی و اپیدمولوژی با تست های مولکولی این بیماری را کنترل کنیم. تست های سرولوژیک مبتنی بر آنتی بادی هم برای به دست آوردن یک تصویر کلی از وضعیت استانها می توانند به ما کمک کنند.

۱۰ هزار تست روزانه، جوابها ۴۸ ساعته

مدیر کل آزمایشگاه های مرجع سلامت وزارت بهداشت درباره زمان پاسخگویی تست ها گفت: استاندارد ما الان ۴۸ ساعته است. اما ممکن است مراجعات سرپایی بیشتر شود و این میزان تغییر کند یا دستگاه یک آزمایشگاه خراب شود و این زمان در یک آزمایشگاه بیشتر شود که البته باید اطلاع رسانی شود که افراد مشکوک باعث انتقال ویروس نشوند.

وی گفت: هم اکنون روزانه امکان انجام ۱۰ هزار تست را داریم که قابل افزایش به ۱۵ تا ۲۰ هزار به صورت گام به گام است. استفاده از تست های سریع یا رپید تست خیلی مورد نظر وزارت بهداشت نیست. در برخی کشورها سیاستگزاران دنبال این جور تست ها هستند که سریع در مطب یا حتی در خیابان تکلیف مردم را روشن کنند و آنها را سر کار بفرستند و حتی در متروی ایران هم آمد که توصیه نمی کنیم.

سمیعی افزود: اگر در جایی به صورت پنهانی تست انجام شود تاثیری ندارد زیرا اگر نتیجه مثبت شود تاثیری در کاهش چرخش ویروس نخواهد داشت و رپید تستها اعتبار لازم را ندارند.