الان مردم دارايی‌های خود را بيشتر می‌فروشند

پس از فراگیری کرونا در ایران و تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها برای حفظ سلامت عمومی جامعه، حالا بسیاری از اصناف و اقشار، به‌ویژه کارگران، چشم به‌حمایت‌های مالی دولت دوخته‌اند؛ با اینکه دولت فعلا پرداخت وام یک میلیون‌تومانی به یارانه‌بگیران را در دستور کار قرار داده، اما بسیاری از یارانه‌بگیران اعتقاد دارند که این مبلغ درد معیشت آنها را درمان نمی‌کند.

بررسی‌های آماری نیز نشان از افزایش هزینه‌ها در طول طول یک سال اخیر، به‌ویژه در کلانشهرهایی مانند تهران دارد. در این زمینه واحد اطلاعات اکونومیست هفتادمین گزارش سالانه هزینه‌های زندگی را منتشر کرد که طبق آن، پایتخت ایران با ۱۴ رتبه افزایش به صد‌وششمین شهر گران جهان تبدیل شده است. تنها پنج شهر استانبول، کی‌اف، بوستون، مسکو و بانکوک بیش از تهران در رتبه‌بندی امسال جهش داشته‌اند.

براین‌اساس، نتایج یکی از نظرسنجی‌های ایسپا نشان می‌دهد که ۴/۶۴ درصد شهروندان به‌کمک اقتصادی دولت جهت گذران زندگی در ایام کرونایی نیاز دارند؛ البته تعداد قابل‌توجهی از مشمولان طرح هدفمندسازی یارانه‌ها همچنان موفق به‌دریافت وام مورد اشاره دولت نشده‌اند. این گروه‌ها که طی دو ماه اخیر به‌سختی و با استفاده از پس‌اندازهایشان معاششان را ادامه دادند، حالا دیگر به‌فروش اموال و دارایی‌های خود روی آورده‌اند که ازجمله آن می‌توان به‌هجوم مردم برای فروش طلاهایشان اشاره کرد. البته با رشد بدون توقف بورس در هفته‌های اخیر، این شائبه هم وجود دارد که عده‌ای به‌دلیل سرمایه‌گذاری در بورس، از فروش طلا و سایر دارایی‌های خود استقبال نشان می‌دهند.

بيش از دو ماه است که از شناسايي اولين بيماران مبتلا به‌کرونا در ايران مي‌گذرد. بي‌اعتنايي به‌قدرت بالاي سرايت اين بيماري در ابتداي امر و جلوگيري از قرنطينه قم (اولين شهر درگير کرونا)، باعث شد تا رفته‌رفته تمامي استان‌هاي کشور بحران کرونا را از نزديک لمس کنند. اين همه‌گيري متاسفانه مسبب ابتلاي 90 هزار و 481 نفر از ايرانيان به‌ويروس کوويد-19 در طول 67 روز گذشته شد. در اين مدت 5710 نفر جان خود را از دست دادند و خوشبختانه 69 هزار و 657 نفر، پس از بهبودي از بيمارستان‌ها مرخص شدند. با اين اوصاف همچنان 15 هزار و 114 نفر بيمار قطعي کرونا در کشور تحت درمان هستند که همين تعداد مي‌توانند بستري براي موج جديد اپيدمي کرونا شوند. از اين‌رو دولت از چندي پيش طرح فاصله‌گذاري اجتماعي را به‌اجرا گذاشت و به‌دنبال اين طرح بسياري از اصناف و اقشار، به‌ويژه کارگران، شغل خود را از دست دادند. کارگراني که با توجه به‌شکاف درآمدهايشان با هزينه‌ها شايد براي يک هفته هم پس‌اندازي نداشته باشند، در حدود دو ماه اخير ناچارا بدون شغل و درآمدي به‌معيشت خود ادامه دادند. آنهايي هم که طي سال‌هاي اخير اندوخته‌اي براي خود کنار گذاشته بودند، حالا پس‌اندازشان به‌پايان رسيده و به‌نظرمي‌رسد به‌فروش دارايي‌هايشان روي آورده‌اند. فقط کافي است اين روزها نگاهي به‌طلافروشي‌هاي سطح شهر بيندازيم تا متوجه ازدحام غيرعادي آنها شويم. اما آيا مردم براي خريد طلا به اين بازار هجوم آورده‌اند؟ پاسخ منفي است؛ بسياري از افرادي که اين روزها در طلا‌فروشي‌ها مشاهده مي‌شوند، نه‌خريدار، بلکه فروشنده طلا هستند. آنها تنها اندوخته خود را هم به‌بازار آورده‌اند تا آن را به‌پول نقد تبديل کنند و روزهاي سخت کرونايي را پشت سر بگذارند. اين اتفاق علاوه‌براينکه در تضاد با طرح فاصله‌گذاري اجتماعي و خطرآفرين است، نشان از معيشت سخت مردم در اين روزها دارد. مردمي که مدتي را در قرنطينه بودند و حالا با موج جديد گراني‌ها به‌بهانه کرونا مواجه شده‌اند.

افزايش هزينه‌هاي زندگي در پايتخت

استقبال مردم از فروش طلا و ساير دارايي‌هايشان را نمي‌توان تنها از يک بعد بررسي کرد. گذران معيشت تنها يک از اين ابعاد است که البته آن را هم نبايد ناديده گرفت. طبعا گروهي از مردم که در هفته‌هاي اخير رشد سراسيمه بورس را مشاهده‌ کرده‌اند، اين روزها احساس عقب‌ماندن از ساير افراد را دارند. آنها که پيش از اين با خريد طلا، ارز يا سکه درصدد حفظ ارزش سرمايه خود بودند، به‌‌دنبال راهي مي‌گردند تا از بازدهي بالاي بازار سرمايه بهره‌مند شوند. از اين‌رو گويا قرار است هر آنچه در چنته دارند را تبديل به‌سهام بورسي کنند. البته گروهي از کارشناسان اين نوع رفتار مردم را هيجاني و جوزده قلمداد مي‌کنند و شرايط کنوني بازار سرمايه را به‌تجربياتي نظير سرمايه‌گذاري در شرکت‌هاي هرمي، استقبال از موسسات مالي و اعتباري، هجوم به‌بازار ارز در سال 96 و ... تشبيه مي‌کنند و به‌سرنوشت نقدينگي موجود در بورس چندان خوش‌بين نيستند. گذشته از درستي يا نادرستي چنين تحليلي، مي‌توان رفتار مردم را از جنبه ديگري هم بررسي کرد. طبعا هيچ کارشناسي شکاف ايجادشده بين هزينه‌ها و تورم موجود با درآمدهاي مردم را انکار نمي‌کند. مردمي که به‌دليل رشد لجام‌گسيخته تورم، هر روز با سرعت بيشتري ارزش سرمايه و دارايي خود را از دست مي‌دهند چاره‌اي جز اين ندارند که هر‌بار شانس خود را در يک بازار محک بزنند. بسياري از آنها نه از روي فرصت‌طلبي، بلکه از روي اجبار و براي گذران معيشت خود دست به‌چنين رفتارهاي پرريسکي مي‌زنند. به‌ويژه در ايامي که کرونا بسياري از کسب‌وکارها و مشاغل را از پاي درآورده، اقشار مختلف به‌دنبال راهي براي افزايش سرمايه خود مي‌گردند. حال که بورس در روند صعودي قرار گرفته و دولت هم به‌آن چراغ سبز نشان داده، نمي‌توان به‌مردم خرده گرفت که چرا به‌فکر سرمايه‌گذاري هستند. طبعا اين انتظار زيادي است که از افرادي که در انديشه تامين معيشت خود هستند بخواهيم بدون هيجان اقدام به‌خريدوفروش سهام، ارز، طلا و ... کنند. متاسفانه طرح‌هاي حمايتي هم که دولت در برهه کنوني درنظر گرفته کمک چنداني به‌شهروندان شهري نمي‌کند که در رده‌بندي گرانترين شهرهاي دنيا، فقط در طول يک سال 14 پله صعود داشته است. براساس گزارش «واحد اطلاعات اکونوميست»، بازوي تحقيقاتي نشريه انگليسي «اکونوميست»، شاخص هزينه‌هاي زندگي در تهران 52 تعيين شده؛ بدان‌معنا که متوسط هزينه زندگي در پايتخت ايران تقريبا نصف شهر نيويورک بوده که اين شاخص در مقايسه با سال قبل شش واحد افزايش داشته است. اما در حوزه درآمدي هم ما چنين پيشرفتي داشته‌ايم؟ طبيعتا اگر درآمدها با چنين سرعتي پيش مي‌رفت در نظرسنجي اخير ايسپا (مرکز افکارسنجي دانشجويان ايران)، 4/64 درصد مردم خود را نيازمند حمايت‌هاي دولت در ايام کرونا نمي‌دانستند. حال که کمک‌هاي دولتي کفاف معيشت آنها را نمي‌دهد، قطعا اين افراد به‌راه‌هاي ديگري نظير فروش دارايي‌هاي خود که گاه جنبه يادگاري و ارزش معنوي دارند روي مي‌آورند.

فروش طلاهاي خانگي؛ از تامين معيشت تا پرداخت بدهي‌ها

رئيس انجمن تخصصي طلا و جواهر تهران در رابطه با دليل هجوم مردم به‌طلا‌فروشي‌ها مي‌گويد: در اين ايام دهک پايين براي تامين امرار معاش و دهک بالا براي پاس‌کردن چک و پرداخت بدهي‌هاي خود نسبت به‌فروش طلاهاي خود اقدام مي‌کنند. به‌گفته محمد کشتي‌آراي به‌دليل نبود فروش از سوي طلافروشي‌ها و کمبود نقدينگي، بعضا مشاجراتي هم صورت مي‌گيرد.

رشد قيمت طلا به‌رغم افزايش عرضه

با اينکه با افزايش عرضه طلاهاي خانگي به‌بازار انتظار مي‌رفت قيمت‌ها تا حدودي تعديل شود، اما نرخ‌هاي مندرج در سايت اتحاديه ذي‌ربط نشان از روند صعودي قيمت‌ها دارد. چنان‌که روز گذشته قيمت هر گرم طلاي 18 عيار تا 640 هزار تومان پيش رفت. سکه تمام بهار آزادي نيز در آستانه ورود به‌کانال شش ميليون و 500 هزار تومان قرار گرفت. البته به‌طور سنتي قيمت طلا در بازار تهران بيشتر از نرخ‌هاي جهاني طلا و قيمت دلار در بازار داخلي نشأت مي‌گيرد که در روزهاي گذشته شاهد افزايش قيمت‌ها در اين دو بازار بوديم.