این روزها هم جزئیات وام یک میلیون تومانی دولت برای کمک به خانوادهها در بحران کرونا حسابی حاشیهساز است و هم اینکه کمکم سقف جدید وامهای مختلف مثل وام مسکن و وام ازدواج اعلام میشود. مشتری اغلب این وامها زوجهای جوانی هستند که در آغاز زندگی مشترکشان به سر میبرند. با یک حساب سر انگشتی میتوان فهمید هر زوج شهری ایرانی در همین مرحله شیرین شروع چقدر زیر بار قسط خواهد رفت و این مبلغ چه تناسبی با متوسط درآمد خانوار شهری دارد.
گرفتن وام ازدواج تقریبا اولین کار اداری و بانکی مشترکی است که زوجها بعد از صدور عقدنامهشان انجام میدهند چون با افزایشی که طی سالهای گذشته داشته و میزان سودی که به آن تعلق میگیرد، اصلا قابل چشمپوشی نیست مخصوصا حالا که کمیسیون تلفیق تصویب کرده که مبلغ وام برای هر یک از زوجین از ۳۰ میلیون تومان به ۵۰ میلیون تومان افزایش پیدا کند. به این ترتیب زوجها میتوانند زندگیشان را با ۱۰۰ میلیون تومان وام شروع کنند و برای آن باید از همان ابتدا ماهی یک میلیون و ۳۰۰هزار تومان کنار بگذارند.
دست به دامن وامها
با توجه به رشد عجیب و غریب قیمت مسکن در شهرهای بزرگ مثل تهران، زوجها اگر پشتشان تا حدی گرم باشد باز هم باید هرچه وام در هر بانک و موسسهای ارائه میشود بگیرند بلکه بتوانند یک خانه با متراژ متوسط در یک منطقه متوسط تهیه کنند.
پس ما وقتی سراغ حساب و کتاب مبلغ اقساط وامها میرویم، بالاترین وام و بالاترین قسط را محاسبه میکنیم.
با این حساب اگر زوجها موفق شده باشند نفری ۴۰ میلیون تومان را به مدت یک سال در بانک مسکن سپردهگذاری کنند، میتوانند نفری ۸۰ میلیون تومان وام بگیرند. مبلغ اقساط این وام هم بهطور متوسط ماهانه یک میلیون تومان است آن هم برای هر کدام از زوجین. البته این را هم در نظر داشته باشید که اواخر سال گذشته سقف وام مسکن برای تهران تا مبلغ ۲۴۰ میلیون تومان برای زوجها بالا رفت که البته برای این وام دیگر سپردهگذاری ممکن نیست و فقط کسانی میتوانند آن را دریافت کنند که به اندازه مورد نیاز، اوراق وام مسکن بخرند. این دسته از زوجهای خوشبخت باید ماهانه سه میلیون و ۹۹۷ هزار تومان قسط بدهند اما از آنجایی که هنوز کسی این وام را نداده و کسی هم نگرفته خیلی روی آن حساب نمیکنیم.
تا اینجای کار اگر تسهیلات جدید ۲۴۰ میلیونی را در نظر نگیریم زوج محترم باید ماهانه دو میلیون تومان به مدت ۱۲ سال کنار بگذارند. برای اغلب زوج ها فقط دریافت اصل وام مسکن افاقه نمیکند و آنها باید وام جعاله هم بگیرند، وامی که قاعدتا برای تعمیر خانه گرفته میشود اما زوجها معمولا آن را برای اضافه کردن به توان مالیشان موقع خرید میگیرند.
تا اواسط سال گذشته مبلغ این وام ۲۰ میلیون تومان بود اما از دیماه سقف تخصیص وام جعاله تا ۴۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. طبیعتا مبلغ اقساط آن هم دوبرابر شد و به یک میلیون و پنج هزار تومان رسید. اگر این رقم را به سمت پایین رند کنیم و به اقساط قبلی که زوجهای جوان اضافه کنیم به عدد چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان میرسیم.
البته این را هم در نظر داشته باشید که ممکن است زوجها از تسهیلات مالی و وامهای دیگری هم استفاده کرده باشند. مثلا اگر برای خرید خودروی داخلی از تسهیلاتی معمولی بانکها استفاده کرده باشند حدود ۷۰۰ هزار تومان هم به این رقم اضافه شده و به عدد پنج میلیون تومان در ماه میرسیم. یعنی اگر یک زوج بخواهند برای شروع زندگیشان از وامهای معمولی که به همه تعلق میگیرد استفاده کنند، باید هر ماه چنین مبلغی را کنار بگذارند.
مبلغ قسط بیشتر از کل درآمد
با مراجعه به آمارهای مرکز آمار میبینیم که جدیدترین رقمی که برای متوسط درآمد سالانه خانوار شهری در ایران اعلام شده متعلق به سال ۹۷ است که میگوید هر خانوار شهری بهطور میانگین سالانه ۴۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درآمد داشته است که
میانگین ماهانهاش میشود حدود سه میلیون و ۶۰۰ هزار تومان. از آن طرف میانگین هزینه سالانهای که خانوار شهری در سال ۹۷ زیر بار آن رفته ۳۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بوده است که بهطور ماهانه میشود سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، البته این هزینهها شامل اقساط نمیشود بلکه هزینههایی مانند خوراک و پوشاک و رفت و آمد و غیره را در برمیگیرد.
بنابراین اگر یک خانواده تازه تشکیل شده شهرنشین بخواهد از تمام وامهای معمولی که ارائه میشوند استفاده کند و هزینه خورد و خوراک و پوشاک را هم بهطور متوسط تامین کند باید ماهانه درآمدی نزدیک به هشت میلیون و ۲۰۰ هزار تومان داشته باشد.
البته این را هم در نظر بگیرید که خیلی از خانوادهها همه وامها را با هم نمیگیرند و برای دریافت یک وام صبر میکنند تا وام قبلی تمام شود. اگر یک خانواده چنین سیاستی داشته باشد باید پنج سال صبر کند که قسط وام ازدواج عر تمام شود، بعد ۱۲ سال برای وام مسکن صبر کند و بعد به خرید خودرو فکر کند.