تبادل زندانیان به معنای گفت و گو و مذاکره مستقیم است؟
«امیرعلی ابوالفتح» در گفت‌وگو با ایرنا، با اشاره به اعلام آمادگی ایران برای تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا گفت: تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا بحث جدیدی نیست بلکه از مدت‌ها قبل و به صورت مشخص حدود یک سال قبل در سفری که محمدجواد ظریف به نیویورک داشت، ایران آمادگی خود را برای تبادل زندانیان مطرح کرده بود.
وی ادامه داد: وزیر امور خارجه در آن سفر اعلام کرد که از اختیارات تام در مورد این موضوع برخوردار است اما آمریکایی‌ها در آن مقطع از این مسئله استقبال نکردند اما چند ماه بعد دیدیم که مسعود سلیمانی استاد ایرانی زندانی در آمریکا و ژئو وانگ، شهروند آمریکایی چینی‌تبار با یکدیگر مبادله شده و به کشورهای خود بازگشتند.
بسیاری از تبادل زندانیان از طریق میانجی‌ها انجام می‌شود
کارشناس ارشد مسائل آمریکا با اشاره به رویکرد ایران در بحث تبادل زندانیان اظهار داشت: ایران همواره آمادگی خود را برای انجام اقدامات بشردوستانه از جمله تبادل بی‌قید و شرط زندانیان مطرح کرده و پس از شیوع ویروس کرونا در دنیا، ایران بر این موضوع تاکید بیشتری داشته است.
ابوالفتح با بیان اینکه اعلام آمادگی مجدد ایران، بازخوانی روندی است که از قبل شروع شده بود، اظهار داشت: البته هر کنشی میان طرفین به ویژه طرف‌هایی که در تخاصم با یکدیگر قرار دارند، نیازمند گفت‌وگو و مذاکره است اما تبادل زندانیان به معنای انجام گفت‌وگوی مستقیم پشت میزهای مذاکره نیست.
وی افزود: در موضوعات مختلفی از جمله آزادی و تبادل زندانیان بسیاری از گفت‌وگوها به شکل غیرمستقیم و از طریق میانجی‌ها انجام می‌شود. به طور مثال، در مبادله مسعود سلیمانی و ژئو وانگ هم مسیر از طریق میانجیگری سفارت سوئیس طی شد و گفت‌وگوها از آن طریق انجام شد.
آمریکا آماده هیچ گفت‌وگو و مذاکره‌ای با ایران نیست
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با تاکید بر اینکه هر کنشی نیازمند گفت‌وگو است اما تبادل زندانیان هم به معنای مذاکره به معنای مرسوم آن نیست، تصریح کرد: در مورد موضوع جدیدی که برای مبادله مطرح است، این انتظار وجود دارد که هیچ مذاکره‌ای خارج از تبادل زندانیان انجام نشود و گفت‌وگویی درخصوص مسائل و موضوعات دیگر مطرح نشود.
ابوالفتح با اشاره به رویکرد آمریکا خاطرنشان کرد: ایالات متحده در حال حاضر آماده هیچ گفت‌وگو و مذاکره‌ای با ایران نیست و این علیرغم ادعاهایی است که از سوی دولت این کشور برای آمادگی برای مذاکره با ایران مطرح می‌شود چراکه به زعم آنها فشارها در حال اثر گذاشتن است و تحریم‌ها می‌تواند آمریکا را به خواست خود برساند.
وی اضافه کرد: ایران هم اعلام کرده که با تداوم سیاست کنونی آمریکا یعنی سیاست فشار حداکثری هیچ گفت‌وگویی با دولت ترامپ انجام نخواهد داد و تنها درخصوص مسائل انسانی و بشردوستانه آماده تبادل زندانیان و برخی از همکاری‌ها است.
آمریکا فکر می‌کرد می‌تواند بدون مابه‌ازا زندانیانش را آزاد کند
این کارشناس ارشد مسائل آمریکا در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا در زمان اعلام آمادگی ایران برای تبادل زندانیان از سوی ظریف، آماده انجام این کار نبود اما اکنون خواهان چنین چیزی است، ابراز داشت: احتمالا واشنگتن تصور می‌کرد با تشدید فشارها به تهران می‌تواند زندانیان آمریکایی حاضر در ایران را آزاد کند بدون آنکه هیچ مابه‌ازایی در این رابطه پرداخت کند.
ابوالفتح با تاکید بر اینکه برای دولت ترامپ و افرادی همچون پمپئو پسندیده است با اعمال فشار و ایجاد ارعاب و تهدید طرف مقابل خود وادار به انجام خواسته‌های خود کند، بیان کرد: از نظر آمریکا پسندیده نیست با کشورهایی که بنا به ادعای آنها تروریست هستند، در مورد تبادل زندانیان گفت‌وگو کند چراکه به زعم آنها این کار معامله است و انجام آن، می‌تواند رویه‌ها و روندهایی مبتنی بر باج‌دهی ایجاد کند.
وی اضافه کرد: وقتی ایران اعلام کرد آزادی زندانیان آمریکایی را به شکل یکطرفه انجام و بدون مابه‌ازا انجام نمی‌دهد، آمریکا سرانجام به تبادل زندانیان تن داد.
تبادل زندانیان در دوران کرونا مورد توجه قرار گرفته است
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه آزادی یک زندانی برای انجام تبادل برای دولت آمریکا در عرصه داخلی هم می‌تواند به عنوان یک موفقیت عرضه شود، یادآور شد: اکنون ویروس کرونا در کشورهای مختلف دنیا شیوع یافته و آزادی یک زندانی مسئله‌ای است که مورد توجه همگان قرار گرفته است.
ابوالفتح ادامه داد: البته تبادل زندانیان موضوعی نیست که در انظار مورد گفت‌وگو قرار گیرد بلکه از جمله مسائلی است که پس از انجام مورد اطلاع‌رسانی قرار می‌گیرد. شاید گفت‌وگوها درباره تبادل جدید هم‌اکنون در پشت پرده در حال انجام باشد.
وی با اشاره به وضعیت رابرت لوینسون عنوان کرد: نکته‌ای که آمریکا در گفت‌وگوها در مورد تبادل زندانیان همواره مورد تاکید قرار داده‌اند موضوع وضعیت رابرت لوینسون است که مدعی هستند در ایران ناپدید شده ولی ایران می‌گوید او در ایران نیست و اطلاعی از این فرد در اختیار ندارد.
شرایط برای مذاکرات جدید میان ایران و آمریکا مهیا نیست
این کارشناس ارشد مسائل آمریکا افزود: شاید تعلل آمریکا به خاطر آن باشد که می‌خواهد وضعیت این مسئله را مشخص کند و اگر برای آنها این مسئله نهایی شود، ممکن است این فرایند متوقف شود.
ابوالفتح با یادآوری اینکه شرایط برای مذاکرات جدید میان ایران و آمریکا درخصوص مسائل دیگر مهیا نیست، گفت: هیچ کدام از طرفین خواهان انجام گفت‌وگوهای جدیدی نیستند و شرایط هم برای مذاکره مهیا نیست. به نظر می‌رسد در آینده نزدیک هم گفت‌وگوی جدی برای حل اختلافات اساسی میان ایران و آمریکا چه در موضوعات برجامی و چه در موضوعات غیربرجامی میان طرفین قابل تصور نباشد.
