سرپیچی شرکت‌های هواپیمایی از یک دستور کرونایی
دو روایت متفاوت از یک پرواز، موضوع شایان طرحی را به رسانه‌ها کشید. اخراج یک متخصص بیهوشی از پرواز تهران- بوشهر هواپیمایی وارش، از سوی دو طرف با دو روایت کاملا متفاوت طرح شد. این متخصص مدعی شده که معترض به عدم فاصله‌گذاری اجتماعی در هواپیما بوده و شرکت هواپیمایی وارش نیز مدعی شده این مسافر اعلام کرده بود ناقل ویروس کووید 19 است و نگرانی ایجاد‌شده موجب اخراج توأم با احترام او از هواپیما شد؛ روایتی که تنها در گفت‌وگو با دیگر مسافران این پرواز می‌تواند رد یا تأیید شود.
در هر حال با به میان کشیده‌شدن این خبر، سیل اعتراض‌ها به رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی، اعم از اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و فروش 60 درصد صندلی‌ها و همچنین رعایت‌نکردن استفاده از ماسک در پروازها به میان آمد. برخی مسافران مسیرهای پرتردد اعلام کردند این پروتکل‌ها به‌هیچ‌عنوان در پروازها رعایت نمی‌شود.
یکی از مسافران یکی از خطوط پروازی مشهد- تهران که روز یکشنبه 21 اردیبهشت با شماره پرواز 5819 سفر کرده، خبر داده است که تقریبا هیچ‌یک از پروتکل‌های بهداشتی در پروازها رعایت نمی‌شود. او می‌گوید: «با پرواز خط هوایى وارش از مشهد به تهران مى‌آمدم؛ نه‌تنها ظرفیت پرواز تکمیل بود و بلیت‌فروشی در سطح 60 درصد رعایت نشده بود، بلکه شاید چیزی در حد 30 درصد مسافران هم ماسک به صورت نداشتند؛ درحالی‌که سازمان هواپیمایی اعلام کرده بود ماسک در تمام پروازها اجباری است».این دو مورد، تنها مواردی نیست که این مسافر به آنها اشاره می‌کند. او به رعایت‌نکردن فاصله‌گذاری اجتماعی در اتوبوس‌های حمل مسافر نیز اشاره کرد که به‌نوعی دغدغه عمده مسافران در این روزهای کرونایی محسوب می‌شود.در روزهای اخیر، روایت‌های مختلفی از رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی در پروازها در رسانه‌های اجتماعی مطرح می‌شود. از علل طرح این موضوع، فضای بسته کابین و زمان نسبتا طولانی مسیر و احتمال عدم چرخش هوا و تخلیه آن است. بنابراین ضروری است شرکت‌های هواپیمایی این موارد را مرکز توجه قرار دهند.هرچند شیوع ویروس کرونا عامل مهمی برای به عقب رانده‌شدن صنعت هوایی و زمین‌گیر‌شدن بسیاری از هواپیماها به شمار می‌رود، اما نمی‌توان این نکته را نیز نادیده گرفت که اگر رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی شرکت‌های هواپیمایی اجباری می‌شود، به دلیل تمرکز بر رعایت مسئولیت اجتماعی از سوی آنهاست. درحالی‌که با کاهش سهم بلیت‌فروشی از سوی شرکت‌های هواپیمایی، با افزایش نرخ بلیت‌ها نیز مواجه هستیم که در روند بازار امری قابل پیش‌بینی است. بااینحال، اگر این اتفاق رخ می‌دهد، ضرورت دارد این شرکت‌ها نیز دغدغه عمومی برای رعایت نکات بهداشتی را مورد توجه قرار دهند.
تخلف را گزارش دهید، برخورد می‌کنیم
در این رابطه رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری که متولی نظارت بر عملکرد شرکت‌های هواپیمایی، فرودگاه‌ها و منابع و نیروی انسانی در اجرای پروتکل‌های وزارت بهداشت و درمان است، بار دیگر تأکید می‌کند اگر تخلفی صورت می‌گیرد مردم گزارش دهند تا به آن رسیدگی کنیم.
او می‌گوید: «سازمان هواپیمایی کشور شیوه‌نامه‌ای بر اساس پروتکل‌های وزارت بهداشت و درمان تدوین کرده و به تمام بخش‌های فرودگاهی، ساختمان‌های اداری، شرکت‌های هواپیمایی و... ابلاغ کرده است».جعفرزاده تأکید می‌کند: «بر اساس توصیه مقامات بهداشتی، همه شرکت‌های هواپیمایی موظف هستند بسته‌های بهداشتی از‌جمله ماسک را در اختیار مسافران قرار دهند و همه مسافران موظف‌اند به محض ورود به هواپیما و در طول پرواز از آن استفاده کنند».
بااینحال خبرهایی که از گوشه‌وکنار به گوش می‌رسد، رعایت‌نشدن این پروتکل‌های بهداشتی را یادآور می‌شود.جعفرزاده می‌گوید: «در‌حال‌حاضر، بسیاری از هواپیماها زمین‌گیر هستند و تعداد کمی از آنها در خطوط هوایی حضور دارند. این اتفاق موجب زیان شرکت‌های هواپیمایی شده است، اما رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیز ضرورتی است که تمام شرکت‌های هواپیمایی ملزم به رعایت آن هستند».سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، شیوه برخورد با تخلفات در این زمینه را این‌گونه شرح می‌دهد: «در وهله نخست به شرکت‌های هواپیمایی تذکر می‌دهیم و در صورت تکرار تخلف، محدودیت‌های مقتضی را درباره شرکت‌های هواپیمایی اعمال خواهیم کرد».او درباره ماجرای اخیر پرواز تهران- بوشهر معتقد است به سبب وجود دو روایت از ماجرا، این موضوع نیازمند بررسی دقیق‌تر است و سازمان هواپیمایی کشوری نیز در این زمینه کوتاهی نخواهد کرد.
رعایت فاصله‌گذاری در پروازها برای ایرلاین‌ها به‌صرفه نیست
رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی و همچنین ظرفیت کامل پروازها، موضوعی نیست که از دید مسئولان مربوطه نیز دور مانده باشد. دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در پاسخ به این پرسش که چرا برخی از پروازها با توجه به اینکه شرکت‌های هواپیمایی تنها ملزم به تکمیل 60 درصد از صندلی پروازها شده‌اند، با ظرفیت کامل انجام می‌شود، می‌گوید: «مسافران قبل از اینکه وارد فرودگاه شوند، غربالگری و از نظر تب‌سنجی و حرارت بدن ارزیابی می‌شوند و از سوی دیگر هواپیما قبل از هر پرواز ضدعفونی می‌شود. بنابراین اجبار برای فاصله‌گذاری اجتماعی معنا پیدا نمی‌کند».
مقصود اسعدی‌سامانی علت را نیز این‌گونه شرح می‌دهد: «با هماهنگی که با ستاد ملی کرونا انجام شده، امکان انجام پروازها با ظرفیت بالای 60 درصد وجود دارد؛ چراکه در غیر از این صورت انجام پروازها مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود».البته هنوز صحت این نکته روشن نیست که آیا چنین هماهنگی صورت گرفته و اگر چنین هماهنگی انجام شده، چرا تاکنون در این زمینه اطلاع‌رسانی نشده است؟
اسعدی‌سامانی تأکید دارد: «حتی ایرلاین‌های بزرگ دنیا مانند لوفت‌هانزا نیز بحث فاصله‌گذاری در پروازها را رعایت نمی‌کنند؛ چراکه طبق بررسی‌هایی که انجام شده، لود پرواز مشکلی ایجاد نمی‌کند».
آخرین مورد اشاره شده از سوی این مقام مسئول نیز درباره برخی دیگر از شرکت‌های بزرگ هواپیمایی شنیده شده است؛ به‌طوری‌که رایان‌ایر، شرکت هواپیمایی ارزان‌قیمت ایرلندی، اعلام کرده طرح فاصله‌گذاری اجتماعی را که مورد تأکید ایکائو و منطبق با پروتکل‌های سازمان جهانی بهداشت است، رعایت نمی‌کند.
بر اساس پیش‌بینی‌های ایکائو، پنج سال دیگر صنعت هوایی جهان به شرایط عادی بازخواهد گشت. الکساندر دژونیاک، مدیر ارشد اجرائی سازمان بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی یاتا (IATA) هم از تأثیر و تبعات منفی شیوع گسترده ویروس کرونا بر صنعت هوانوردی سخن گفته و خاطرنشان کرده بود اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در هواپیماهای فعال در خطوط هوایی سراسر جهان، به این معناست که دوران طلایی سفرهای ارزان هوایی به پایان رسیده و طبیعی است که شرکت‌های هواپیمایی به‌‌منظور کسب حداقل سودآوری و درآمدزایی، قیمت بلیت هر صندلی برای پرواز و سفرهای هوایی را حدود ۵۰ درصد افزایش دهند. بااینحال او نگفته سختی شرایط برای صنعت هوایی، به معنای رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی در پروازها خواهد بود!
ارزش یک صندلی پرواز خیلی بیش ازجان چند نفر است. راستی نقطه توازن بین "سود" و"سلامت ورفاه مردم" کجاست. اصلاً آیا چنین توازنی وجود دارد.
از توازن سود ورفاه می گذریم . توازن بین سود وسلامت مردم کجاست. آیا در اهداف اقتصاد سود اولویت داردا یا سلامت .