با پایان کار مجلس دهم جریان اصلاحطلب بخش قابل توجهی از سهم خود در عرصه سیاسی کشور را به رقیب واگذار کرد و اکنون بیش از پیش در سپهر سیاسی کشور کمرنگ شده است، اما با توجه به درپیش بودن انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم که تنها یکسال به برگزاری آن باقی مانده است شاید عمدهترین سوال این باشد که اصلاحطلبان چه آیندهای در فضای سیاسی خواهند داشت؟، آیا با شکست اخیر و احتمال شکست در انتخابات ریاست جمهوری به یک خانهنشینی طولانی خواهند رفت و یا اینکه در سال ۹۹ خود را بازیابی کرده و با توان بیش از پیش در عرصه حضور خواهند داشت.
جمعی از اصلاحطلبان از لزوم حمایت از چهرهای مانند علی لاریجانی در انتخابات ۱۴۰۰ سخن میگویند اما در مقابل گروههای زیادی در مخالفت با این نظریه، ایده حضور با چهرهای اصلاحطلب را مطرح میکنند. در همین راستا و با هدف بررسی وضعیت کنونی اصلاحطلبان و شانس حضور موفق آنها در انتخابات آینده، گفتوگویی با مرتضی مبلغ فعال سیاسی و تحلیلگر اصلاحطلب که سابقه معاونت سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات را در کارنامه دارد، داشتیم.
مرتضی مبلغ فعال سیاسی اصلاحطلب، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت و معاون سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات در گفتوگو با خبرنگار ایلنا درخصوص وضعیت اصلاحطلبان در سپهر سیاسی کشور و آسیبهایی که در اثر ناکارآمدیها متوجه این جریان شده است، گفت: من فکر میکنم بین دو چیز باید تفکیک قائل شویم، متاسفانه این روزها بسیاری از موضوعات به صورت مخلوط مطرح میشود و از همین جهت قضاوتها هم جایگاه واقعیای که باید داشته باشند را ندارد. این موضوع یکی جریان اصلاحطلبی و دیگری اصلاحطلبان است.
تردید ندارم که جامعه ایرانی یک جامعه اصلاحطلب است
وی ادامه داد: به نظر من به جریان اصلاحطلبی در ایران آسیبی وارد نشده و همچنان یک گفتمان غالب در جامعه ایران است که با همه فراز و نشیبهایی که داشته و دارد، این گفتمان ادامه پیدا خواهد کرد. من در این تردید ندارم که جامعه ایرانی یک جامعه اصلاحطلب است و حتی در انقلابی هم که انجام دادند در واقع به دنبال اصلاحطلبی و آموزههای اصلاحطلبی بودند.
مبلغ در ادامه اظهار داشت: اما این اصلاحطلبان هستند که به دلایل مختلف و در دورههای مختلف وضعیتشان دستخوش تغییر و تحول میشود که این هم به دلایل مختلف است، یک بخشی از این دلایل مباحث درونی خودشان است و یک بخش عمدهتر هم دلایل حاکم بر سپهر سیاسی کشور است که متاسفانه در اثر برخی از سیاست.های غلط و نگاههای متصلبانه و ناکارآمد که گاه حاکم میشود اتفاق میافتد و کار را بر اصلاحطلبان بسیار سخت و مشکل کرده است.
دو مشکل جدی اصلاحطلبان در شرایط فعلی
وی افزود: طبیعی است که اصلاحطلبان در هر دوره و مقطعی متناسب با آن دوره باید شرایط را بازخوانی کرده و بررسی کنند تا ببینند وضعیت حاکم بر روند سیاسی کشور چیست، نقاط قوت و ضعف و یا آسیبها و فرصتها را شناسایی کنند و متناسب با آن برنامهها، راهبردها و فعالیتهای خود را شکل داده و دنبال کنند. از طرفی با نگاه به درون خودشان و ارزیابی نقاط قوت و ضعف خودشان و با راهبرد حذف نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت بتوانند واکنش مناسبی به تحولات داشته باشند.
تحلیلگر سیاسی اصلاحطلب در پاسخ به سوالی پیرامون مشکلات کنونی اصلاحطلبان، ابراز داشت: متاسفانه اکنون در شرایطی قرار داریم که اصلاحطلبان با دو مشکل خیلی جدی مواجه شدهاند، یک مشکل باز میگردد به اتفاقاتی که در انتخابات مجلس یازدهم رخ داد و ردصلاحیت بسیار گستردهای که انجام شد که در نتیجه آن تکلیف تقریبا دو سوم کرسی پیش از انتخابات مشخص شده بود و شرایط یک مشارکت گسترده از سوی مردم فراهم نشد.
وی ادامه داد: مشکل دوم هم انفعال و سرخوردگی است که در طول این سالها و به تدریج در جامعه به وجود آمده و نوعی از کمانگیزگی را بر جامعه تحمیل کرد که آثار آن را میتوان در انتخابات و سایر فرآیندها مشاهده کرد و مجموعه عوامل مختلف در کاهش اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی اصلاحطلبان موثر بوده است.
اصلاحطلبان باید ظرف ماههای آینده با مطالعه دقیق ابعاد مشکلات کنونی خود راهبردهای دقیق و بهروزی ترسیم کنند
مبلغ در ادامه با تاکید بر لزوم تعیین راهبردهای جدید و متناسب با شرایط کنونی توسط اصلاحطلبان، گفت: اصلاحطلبان باید در طول ماههای آینده با مطالعه دقیق ابعاد مشکلات کنونی خود و بررسی راههای غلبه بر این مشکلات و نحوه مواجهه با سیاست و جامعه بتوانند، راهبردهای دقیق و بهروزی را ترسیم کنند تا بتوانند با متناسبسازی شرایط خودشان با وضعیت عمومی جامعه ادامه مسیر دهند.
اگر گشایشهای جدی رخ ندهد، سرخوردگی مردم ادامه پیدا میکند
این فعال سیاسی اصلاحطلب در بخش دیگری از این گفتوگو در پاسخ به این سوال که «با در پیش گرفتن راهکارهای ذکر شده و با توجه به شرایطی که در کشور حاکم است، آیا اصلاحطلبان امکان حضور اثرگذار و توانمند در انتخابات ۱۴۰۰ را خواهند داشت؟»، بیان داشت: این مساله به شرایط جامعه برمیگردد، باید دید که در ماههای آینده شرایط سیاست و مسائل مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی چه روندی را درپیش گرفته و طی خواهد کرد. یعنی اگر سیاستهای به شدت متصلبانه که متاسفانه در بخشی از جریانهای حاکمیت در حال اعمال شدن است، ادامه پیدا کند و گشایشهای جدی رخ ندهد خب طبیعی است که سرخوردگی مردم هم ادامه پیدا کرده و سرمایه اجتماعی بازتولید نمیشود، در نتیجه فرصت سازندهای برای جامعه و به تبع آن اصلاحطلبان هم فراهم نمیشود که بخواهند با یک کنش سازنده و فعال در مسائل مهم ملی حضور پیدا کنند، لذا باید منتظر روزهای آینده باشیم تا ببینیم آیا آن بخش از حاکمیت درخصوص سیاستهای غلط و آسیب ساز خود تجدیدنظر خواهد کرد یا نه.
اصلاحطلبان در هر شرایطی باید راهکارهایی برای بازتولید سرمایه اجتماعی و تجدیدنظر در سیاستهای انقباضی در حاکمیت پیدا کنند
وی ادامه داد: البته به نظر من اصلاحطلبان در هر شرایطی باید تلاش کنند که فضا را تبدیل به یک فضای سازنده کنند و حتی در سختترین و انقباضیترین شرایط هم آنها (اصلاحطلبان) یک وظیفه ملی و مردمی دارند که باید به دنبال تلطیف فضا باشند و باید راهکارهایی را پیدا کنند که منجر به بازتولید سرمایه اجتماعی و تجدیدنظر جدی در سیاستهای غلط و انقباضی در حاکمیت شود. البته ممکن است که نگاههای انقباضی چنان شدید باشد که این تلاشهای اصلاحطلبان در پایان سال جاری نتواند منتج به نتیجه شود و ممکن است تحولات سازندهای در این سیاستها و رویکردها رخ دهد. اما بازهم در هر وضعیتی اصلاحطلبان باید تلاش کنند تا در صحنه باشند و شرایط و فضای بهتری را برای جامعه ایجاد کنند.
جمعبندی اصلاحطلبان این است که با هویت جدیتر وارد صحنه شده و در سیاست شفافتر عمل کنند
معاون سیاسی وزیر کشور دولت اصلاحات در پاسخ به سوالی در خصوص احتمال حمایت اصلاحطلبان از چهرههایی مانند علی لاریجانی یا علی مطهری در انتخابات ۱۴۰۰ گفت: من فکر میکنم اصلاحطلبان در این مقطع با تجارب گذشته و انتخاباتهای گذشته جمعبندیشان به طور نسبی این است که به هویت اصلاحطلبانهای که به دلیل ضرورتهای سیاسی گذشته مقداری افت کرده و از رسالت خود اندکی فاصله گرفته است، توجه بیشتری کنند و با هویت جدیتر وارد صحنه شده و به اصطلاح شفافتر در سیاست عمل کنند.
وی ادامه داد: این جمعبندی اصلاحطلبان نکته مهمی است و تبعاً در تصمیمگیریها و راهبردهایی که در آینده در پیش خواهند گرفت، تاثیر میگذارد، ولی به هر حال سیاست در جامعه ایران بسیار سیال است و نمیشود به طور قطع پیشبینی کرد که در یک سال آینده چه اتفاقی رخ میدهد.
مبلغ در پایان افزود: مهم این است که اصلاحطلبان با یک هویت روشن، شفاف و اصیل در عرصه سیاسی حضور پیدا کنند و بتوانند متناسب و براساس اقتضائات و واقعیتهای موجود و همچنین با محور قرار دادن منافع ملی، مصالح و خیر عمومی جامعه تصمیمات درست و سازندهای اتخاذ کنند، مجموعه نکاتی که گفته شد چارچوب اصلی است اما اینکه دقیقا چه تصمیمی گرفته شود و چه نتایجی داشته باشد را سیر تحولات در آینده مشخص میکند.