احتمال احداث دیوارهای شیشه‌ای در ۳۵ ایستگاه مترو تهران برای جلوگیری از خودکشی
در تهران 125 ایستگاه مترو و 300 کیلومتر خطوط ریلی وجود دارد و روزانه بیش از یک میلیون نفر از مترو استفاده می‌کنند.
به تبع بخشی از جرایمی که در سطح شهر روی می‌دهد، در ایستگاه‌های مترو نیز بروز پیدا می‌کند لذا ایجاد نظم، انضباط و امنیت‌بخشی در این شهر زیرزمینی حائز اهمیت است و پلیس مترو در ایفای آن نقش به‌سزایی دارد.
چندی پیش، میزبان سرهنگ سعید عطاالهی؛ رئیس پلیس مترو تهران بودیم و با وی درباره نحوه فعالیت پلیس مترو و انتظام‌بخشی به این شهر زیرزمینی گفت‌وگو کردیم.
در ادامه مشروح این گفت‌وگو تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است:
پلیس مترو در حال حاضر با چه ظرفیت و توانی در ایستگاه‌های مترو تهران مستقر است؟
پلیس مترو تهران در تمام ایستگاه‌های مترو فعالیت دارد و در 13 ایستگاه، به‌صورت مرکزی مستقر است؛ همکاران انتظامی، نظم، امنیت و کنترل عبور و نظارت بر ایستگاه‌های مترو را به‌صورت شبانه‌روزی برعهده دارند و تمام 300 کیلومتر خطوط ریلی مترو، توسط همکاران بنده در پوشش انتظامی و امنیتی قرار می‌گیرد.
هر ایستگاه مترو، برای خود ساختار، سازوکار و ایستگاه پلیس دارد که نظم و امنیت آن مجموعه و ایستگاه را کنترل می‌کند، برخی از ایستگاه‌ها ویژه است و به تبع نیروهای انتظامی بیشتری در آن فعالیت دارند.
رصد جرائم در مترو چگونه انجام می‌شود؟
تمام پرسنل نیروی انتظامی مترو با مسئولان هر ایستگاه و حراست آن در ارتباط هستند و ارتباط خوبی بین مجموعه پلیس مترو و شرکت بهره‌برداری وجود دارد.
در هر ایستگاه مترو، اتاق فرماندهی وجود دارد که در آنجا تمام دوربینها رصد می‌شود و تمام سکوها، نقاط کور و جرم‌خیز توسط مأموران پلیس تحت مانیتورینگ قرار می‌گیرد، اگر موردی در هر ایستگاه مترو روی دهد، با رؤیت در اتاق مانیتورینگ، به سرعت مأموران به موضوع ورود پیدا کرده و اقدمات خود را انجام می‌دهند.
برخی از مجرمان به دلیل ازدحام مسافران، ایستگاه‌ها و سکوهای مترو را برای انجام جرم انتخاب می‌کنند و شاید با هر بار تخلیه یک رام قطار، بیش از سه هزار نفر از آن پیاده شوند.
کدام جرم در مترو بیشتر روی می‌دهد؟
عمده جرایم در مترو، جیب‌بری است و گاهاً فرد سارق و جیب‌بر در حین سرقت توسط همکارانم بازداشت شده است همچنین پلیس آگاهی در مترو نیز فعالیت دارد.
برخی از مجرمان شاید بارها توسط پلیس مترو بازداشت شده باشند و برخی از آنها در پوشش دستفروشان و متکدیان اقدام به ارتکاب جرم می‌کنند.
شاید پیش آمده که یک مسافر مترو تلفن‌همراه خود را در مکان مناسبی نگه نمی‌داشته که مأموران پلیس مترو با رؤیت این صحنه، به مسافر تذکر دادند اما وی بی‌تفاوت بوده و دقایقی بعد تلفن‌همراه وی توسط سارقان به سرقت رفته است البته همکاران ما در همان صحنه، سارق را بازداشت کرده‌اند.
مجرمان، خطوط مترو را به عنوان یکی از محلها برای ترانزیت عتیقه یا حتی قاچاق موادمخدر انتخاب می‌کنند در صورتیکه این موارد نیز توسط پلیس احصاء می‌شود، مسافران بعضاً در مترو هوشیاری لازم را ندارند و تنها به فکر رسیدن به قطار و سوار شدن به آن هستند و لذا این فرصت برای ارتکاب اعمال مجرمانه پیش می‌آید.
حضور مأموران پلیس صرفاً داخل ایستگاه‌های مترو است یا داخل واگن‌ها هم حضور دارند؟
پلیس مترو بر روی سکوهای مترو نیروی آشکار و داخل واگنهای قطار تیمهای آگاهی و اطلاعاتی دارد و این تیمها اشراف اطلاعاتی کامل بر تمام ایستگاه‌ها و خطوط مترو دارند،در برخی موارد اتفاق داخل واگن مترو روی می‌دهد که نیروی مستقر در واگن، موضوع را به ایستگاه پلیس مرکزی اطلاع داده و نیروی آشکار پلیس در ایستگاه، اقدام به بازداشت فرد مجرم می‌کند.
حضور پلیس نسوان (زن) در مترو چگونه است؟
پلیس نسوان نیز در مترو فعال است به طور مثال، در بحث درگیری بین بانوان یا زمانی که نیاز است یک خانم مورد بازرسی قرار گیرد، پلیس نسوان وارد موضوع می‌شود.
در مترو در دو نوبت صبح و عصر، ساعت پیک تردد مسافران وجود دارد و با توجه به اشراف خوب پلیس باید گفت، مترو مکان امنی برای مجرمان نیست.
آیا تجهیزات پلیس در ایستگاه‌های مترو کافی است؟
تجهیزات انفرادی داریم که بلا استثناء تمام مأموران مجهز به آن هستند؛ در زمان نیاز به تجهیزات نوین و ویژه از پلیسهای تخصصی استفاده می‌کنیم، دستگاه‌های چک و خنثی از تجهیزات مورد نیاز است که واحدهای چک و خنثی داریم که در ایستگاه‌ها مستقر هستند و در صورت نیاز و رؤیت بسته‌های مشکوک، به محل ورود می‌کنند البته تاکنون مشکل خاصی در این زمینه وجود نداشته است.
پلیس چه نگاهی به مسئله دستفروشان مترو دارد؟
تعداد زیادی از دستفروشان به طور مثال در ایستگاه امام خمینی فعالیت دارند، بعضاً وجود دستفروشها در ایستگاه‌های مترو معضلاتی برای مردم به وجود می‌آورد که خود مردم معترض شده و از ما مطالبه می‌کنند، به طور کل هر مووضوعی که موجب اخلال و بی‌نظمی شود، پلیس با آن برخورد می‌کند.
در بین برخی دستفروشان نیز افراد نیازمند وجود دارد که در مقابل پلیس مقاومتی ندارند اما برخی به‌صورت تیمی و گروهی فعالیت دارند که به تولیدی و فروشگاه‌های خاصی ارتباط دارند و از درآمد خوبی بهره می‌برند.
بعضاً مسافران نیز با این افراد درگیر می‌شوند در کل پلیس با ناهنجاری‌ها در مترو برخورد می‌کند و اقدامات پیشگیرانه انجام می‌دهد.
برخی مواقع، افرادی در پوشش دست‌فروشی، اقدام به سوءاستفاده یا سرقت می‌کنند؛ مثلاً برخی دستفروشها که کارت‌خوان دارند، مواردی وجود داشته که سارق با قرار گرفتن در مجاورت فرد دستفروش و خریدار جنس، رمز کارت عابربانک فرد خریدار را حین خرید و فروش جنس و اعلام آن توسط خریدار، به خاطر سپرده، سپس با سرقت کارت عابربانک مذکور در فرصتی مناسب و با استفاده از رمز کارت، اقدام به سرقت وجوه نقد داخل کارت عابربانک کرده است! در کل به شهروندان توصیه می‌کنیم که خودشان رمز کارت را در دستگاه پوز وارد کنند.
آیا اقلام همراه دستفروشها در مبادی ورودی ایستگاه بررسی می‌شود؟
در تهران، بیش از 200 در ایستگاه مترو وجود دارد؛ ممکن است یک دستفروش از استان البرز وارد ایستگاه شده و سپس در ایستگاه‌های مترو تهران طی طریق کند و بعضاً در مقابل درهای ورودی مترو این کنترلها صورت می‌گیرد.
به طور مثال، صبحهای شنبه، در ایستگاه مترو پایانه جنوب، ازدحام جمعیتی زیادی وجود دارد و مسافران زیادی که از شهرستانها به تهران مراجعت می‌کنند، وارد ایستگاه مترو پایانه جنوب می‌شوند و اگر بخواهیم که این افراد را بازرسی کنیم، مدت زمان زیادی برای بازرسی لوازم همراه آنها طی می‌شود.
درست است که در مترو نیز به دستگاه ایکس‌ری نیاز وجود دارد اما از دستگاه ایکس‌ری بیشتر برای مباحث امنیتی استفاده می‌شود؛ پلیس مترو تمام اقلام مشکوک و حجیم را با رعایت اصول ایمنی و مقرارت مربوطه و استفاده از تجهیزات پلیسی بررسی می‌کند.
طیف دستفروشانی که در مترو تردد دارند، تقریباً برای مأموران پلیس مترو شناخته شده هستند و حتی می‌دانیم کدامیک از آنها با کدام فروشگاه‌ها در ارتباط هستند، در مجموع در جایی که جرمی روی می‌دهد، قطعاً ورود کرده و اقداماتمان را انجام می‌دهیم.
مأموران پلیس مترو برای مقابله با حوادث غیرمترقبه مانند آتش‌سوزی یا امداد و نجات نیز آموزش دیده‌اند؟
ما برای تمام شرایط اعم از حوادث طبیعی و غیرمترقبه طرح داریم؛ اطفای آتش‌سوزی یکی از این طرحها است؛ پلیس در آن شرایط طرح خاص دارد و برابر با دستور‌العملها اقدام می‌کند، مواردی همچون قرق کردن منطقه در حین بروز حوادث و امداد و نجات از جمله اقداماتی است که توسط مأموران پلیس مترو در زمان بروز حادثه انجام می‌شود و البته هر چند وقت یک بار نیز مانور و تمارین در این رابطه صورت می‌گیرد.
آیا مأموران پلیس بر تونلهای مترو نیز اشراف دارند؟
بله! تونلهای مترو نیز هم از طریق دروبین و هم از طریق راهبرهای قطار کنترل و مدیریت می‌شود، در صورت وجود و رؤیت مانع یا نفر بر روی ریل، موارد به مأموران پلیس مترو منعکس شده و پلیس موضوع را بررسی می‌کند.
بعضاً برخی عابران یا افرادی که اخلال حواس یا مشکلات روحی ـ روانی دارند یا اشراف و آشنایی کامل بر ایستگاه‌ها ندارند وارد حریم ریلی می‌شوند البته تعداد آنها، اندک است همچنین مواردی نیز وجود داشته که مسافر حین صحبت با تلفن‌همراه و به دلیل حواس‌پرتی روی خطوط ریلی افتاده و البته مأموران به سرعت به کمک آن شخص می‌شتابند.
مأموران پلیس مترو چه اقداماتی درباره پیشگیری از وقوع خودکشی در مترو انجام می‌دهند؟
پلیس در تعداد قابل توجهی از موارد مانع از خودکشی افراد در مترو شده است؛ شاید فردی به دلیل مشکلات روحی ــ روانی بخواهد در یک لحظه اقدام به خودکشی کند و ما همکاران انتظامی را در این رابطه توجیه کرده و آموزش داده‌ایم؛ پلیس پس از نجات یک فرد از اقدام به خودکشی، وی را رها نمی‌کند بلکه اقدامات بعدی از جمله تماس با خانواده وی و مراقبتهای بعدی نیز انجام می‌شود.
البته ذکر این نکته نیز ضرروی است که حریم ریلی باید توسط تمام مسافران رعایت شود، عبور یک فرد از حریم ریلی، در صورت رعایت این حریم توسط سایر مسافران، قابل تشخیص است اما اکنون این اتفاق روی نمی‌دهد.
پلیس بر اساس وظیفه ذاتی کار کارشناسی خود را انجام داده و تمام موضوعاتی که باید در بحث تجهیز ایستگاه‌ها، زیرساختها و سایر موارد انجام شود را احصاء و به شرکت بهره‌برداری مترو منعکس کرده‌ایم.
یکی از اقدامات پیشگیرانه در این زمینه استفاده از "دیوار شیشه‌ای" در ایستگاه‌های مترو است کما اینکه بعضاً در برخی از کشورها این کار انجام می‌شود اما انجام این کار نیز هزینه‌های سنگینی در پی دارد، تصمیماتی در این زمینه اتخاذ شده و قرار است در 35 ایستگاه این دیوارهای شیشه‌ای نصب شود و اقدامات کارشناسی و زیرساختی آن در حال انجام است و در دستور کار قرار دارد.
مسافران مترو چه نکاتی را باید در حین سفر و حضور خود در ایستگاه‌های مترو مدنظر قرار دهند؟
مسافران با پلیس همکاری کرده و به هشدارهای مأموران انتظامی توجه کنند؛ هنگام سوار شدن به واگن ازدحام ایجاد نکرده، رعایت حال کودکان و سالمندان را مدنظر قرار داده و از همراه داشتن وجوه نقد در مقادیر بالا، طلاجات و اشیاء گران‌بها خودداری کنند.
