کرونا که در بهمن ماه ۱۳۹۸ از آن سوی دنیا، وارد مرزهای ایران شد، حالا ممکن است هر گوشه و کناری در کمین جانمان باشد، جان خودمان، خانوادههایمان، دوستان و همکارانمان، هموطنانمان و ... ۱۱۹ روز است که این مهمان ناخوانده به ایران آمده و بعد از گذر از پیک خود در اسفند و فروردین ماه که بیمارستانها را مملو از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ کرد، با اجرای طرح فاصلهگذاری اجتماعی و انجام اقداماتی نظیر تعطیلی مدارس، دانشگاهها و شیفتبندی در ادارات و سازمانهای مختلف و البته با جدیت مردم که نکات بهداشتی را رعایت کرده و مسافرتهایشان را کاهش داده و یا لغو کردند، کرونا ویروس چموش تا حدی رام شد و آرام گرفت؛ به طوری که به تدریج کروناییها از بیمارستان مرخص شدند، روند اوجگیری بیماری فروکش کرد و فضا برای غربالگری و شناسایی زودهنگام بیماران و درمان سرپایی و یا قرنطینه خانگی باز شد. بر همین اساس بود که به تدریج از خرداد ماه وارد فاز بازگشایی مراکز تجاری، اقتصادی، ادارات و... شدیم، اما همچنان مدارس و دانشگاهها به سبک مجازی آموزشها و امتحاناتشان را ادامه میدهند.
آفتی که کرونا را قویتر میکند
با اعلام بازگشاییها، اما آفت دیگری گریبانگیرمان شد؛ آفت بیخیالی. مردم گمان کردند حالا که بازگشاییها انجام شده، کرونا هم تمام شده و میتوانند به زندگی پیش از کرونا بازگردند. در حالیکه کرونا نهتنها تمام نشده، بلکه به گفته وزیر بهداشت چموشتر نیز شده است. دکتر سعید نمکی در حاشیه برنامه کشوری شدن طرح هر خانه یک پایگاه سلامت در جمع خبرنگاران، گفت: مردم فکر میکنند که کرونا تمام شده است. بارها این را اعلام کردهام که با این روالی که اکنون میبینم، ما دقیقه ۹۰ از گوشههای زمین گل خواهیم خورد. یکی از نگرانیهای عمده من عادی انگاری کرونا از سوی مردم است. باید بدانیم که کرونا نه تنها تمام نشده، بلکه هر لحظه ممکن است دچار پیک خطرناک این بیماری شویم.
آژیر خطری که میشنوید، علامت وضعیت قرمز است
این هشدار وزیر بهداشت در حالی بود که آمار فوتیهای کروناییها از اواسط اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ رو به کاهش گذاشته و دو رقمی شده بود و حتی تعداد فوتیها در برخی استانها به صفر رسید. بر همین اساس مناطق مختلف کشور به مناطق سبز، سفید، زرد و قرمز از نظر شیوع کرونا تقسیم شد و تعداد مناطق سفید که به گفته دکتر ایرج حریرچی- معاون کل وزارت بهداشت شهرستانهایی هستند که یا در کل آن شهرستان طی ۱۴ روز گذشته کمتر از یک بستری کرونایی روزانه داشتیم یا به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت شهرستان کمتر از یک بستری داشتیم، افزایشی شد، اما عادیپنداری شرایط به تدریج باعث شد که کرونا آژیر خطر و وضعیت قرمز را مجددا برای برخی استانها به صدا درآورد.
از آنجا که این ویروس همچنان ناشناخته است، درمان و واکسن قطعی ندارد و هنوز پیش بینی از رفتار ویروس در روزها و ماههای آینده وجود ندارد، لازم بود که همانند سایر کشورها، مشاغل به تدریج بازگشایی شوند. به این ترتیب به تدریج که بازگشاییها انجام شد، گویا مردم تصور کردند که کرونا هم از کشورمان رخت بسته است. در نتیجه مجددا رفتوآمدها آغاز شد، بازارها، وسایل حمل و نقل عمومی و... شلوغ شدند و با وجود محدودیتها در برگزاری مراسم عزا و عروسی، اما این مراسمها نیز در مواردی در منازل شخصی افراد به راه افتاد و کم کم هم ماسک از روی صورت بسیاری از مردم حذف شد. به طوری که به اذعان مسوولان وزارت بهداشت اکنون سطح رعایت نکات بهداشت فردی و اجتماعی مرتبط با کرونا، بسیار کاهش یافته است.
در همین راستا دکتر علیرضا زالی- فرمانده ستادمقابله با کرونا در کلانشهر تهران، درباره تاثیر فاصلهگذاری اجتماعی در کنترل بیماری کووید-۱۹، میگوید: از زمانی که این موضوع در کشور جدی گرفته شد تا امروز آمار و ارقام متفاوتی از میزان رعایت این نکته به دست ما رسیده است. به عنوان مثال در فروردینماه سال جاری مردم تا ۷۸ درصد فاصلهگذاری اجتماعی را رعایت میکردند. در حالی که این عدد در اردیبهشت ماه به ۲۳ درصد و اکنون در خردادماه به ۱۸ درصد رسیده است.
وی میافزاید: در استان تهران نیز رعایت نکات فاصلهگذاری اجتماعی در فروردینماه ۶۲ درصد بود که متاسفانه طی روزهای اخیر به ۱۱ درصد رسیده است. موضوعی که در بررسیهای ما مشخص شده است این است که میان فاصلهگذاری اجتماعی و زنجیره انتقال و ابتلا به ویروس کرونا رابطهای تنگاتنگ وجود دارد که عدم توجه به نکات بهداشتی و فاصلهگذاری اجتماعی میتواند سبب نگرانی شود.
زالی تاکید کرد که بر همین اساس از تمام مردم کشور به ویژه مردم تهران و به خصوص شاغلین میخواهیم موضوعات بهداشتی را رعایت کنند. وقتی فردی به عنوان مشتری یا ارباب رجوع میخواهد به مغازه یا ادارهای مراجعه کند، در صورتی که فاصلهگذاری اجتماعی و نکات بهداشتی به خوبی رعایت نشود، احتمال آنکه خود و سایرین را به ویروس آلوده کند، افزایش مییابد.
اپیدمی خستگی مردم
زالی با اشاره به اینکه یکی از موضوعات غیرقابل انکار در تمام اپیدمیها خستگی مردم از محدودیتها و رعایت برخی نکات است، گفت: از آنجایی که ماهیت این ویروس مستمر است از مردم میخواهیم رعایت ملاحظات بهداشتی را در نظر بگیرند تا به حداکثر بهرهجویی از راهبرد اجتماعی طرحهایی مانند فاصلهگذاری اجتماعی و هوشمند برسیم.
شرایط ناامیدکننده تهران
در همین راستا مهندس محسن فرهادی- معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در نشست ویدیو کنفرانسی وزارت بهداشت نیز اعلام کرده بود که شرایط رعایت پروتکلها در شهر تهران نسبت به سایر استانها به دلیل جمعیت و حمل و نقل زیاد و مسافرتهای درونشهری و فعالیت و عدم رعایت پروتکلها از سوی مکانهایی مانند پاساژها که گلوگاههای تجاری و کسب و کار استانهای دیگر هم هستند، مقداری ناامید کنندهتر است.
گلایه از وضعیت مترو
فرهادی همچنین درباره وضعیت مترو نیز گفت: گلایهها نسبت به وضعیت مترو کاملا درست است و ما هم این گلایهها را رسما اعلام کردیم. طبیعتا اجرای طرح ترافیک در کنار بازگشایی مراکز کسب و کار و ادارات، حجم ترددها را افزایش میدهد. از طرفی امکانات شهرداری تهران و شهرداریهای سایر استانها محدود است و لازم است که ناوگان عمومی تقویت شود. البته با همین ناوگان کم هم رعایت پروتکلهای بهداشتی و فاصلهگذاری اجتماعی الزامی است. باید توجه کرد که حتی اگر ماسک بزنیم، اما در مترو و اتوبوس و... تراکم جمعیت داشته باشیم، قطعا ماسک فاقد ارزش میشود.
۸ هزار و ۹۵۰ جانباخته کرونا در کشور تا کنون
حالا با این روند کرونا نیز فعالتر شده است؛ به طوری که روند ابتلا و فوت ناشی از کووید-۱۹ مجددا صعودی شده، تعداد جانهایی که به دلیل ابتلا به کووید-۱۹ از بین میروند، دوباره افزایش یافته، سه رقمی شده و بیمارستانها نیز به تدریج در حال شلوغ شدن هستند.
بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت، مجموع بیماران کووید-۱۹ در کشور به ۱۸۹ هزار و ۸۷۶ نفر رسیده است. همچنین در روز ۲۶ خرداد ماه، اعلام شد که ۱۱۳ بیمار کووید-۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری به ۸ هزار و ۹۵۰ نفر رسیده است.
در عین حال بنابر اعلام دکتر سیما سادات لاری- سخنگوی وزارت بهداشت استانهای خوزستان، آذربایجان غربی، هرمزگان، کردستان و سیستان و بلوچستان در وضعیت قرمز قرار دارند و در استانهای تهران، خراسان رضوی و بوشهر نیز موارد بستری در چند روز اخیر در حال افزایش است.
اگر میخواهیم کرونا آرام بگیرد و بار دیگر تهدیدی برای جان عزیزانمان نباشد، آن را جدی بگیریم، از کرونا بترسیم و در برابرش با اقدامات پیشگیرانه، استفاده از ماسک، رعایت فاصلهگذاری اجتماعی، اجتناب از رفتوآمدهای غیرضرور، سفر نرفتن، ماندن در خانه، از خود و خانوادههایمان دفاع کنیم. بدانیم که کرونا به راحتی میتواند قدم در خانههایمان بگذارد، اگر مراقب نباشیم...