رگه‌های حیات کارون خشک شد
یکی از پر آب ترین رود های ایران است که در سنگ نوشته های باستانی نیز از آن نام برده شده و اولین تمدن های بشری در کنار این رود تشکیل شده‌اند. رود کارون یکی از طولانی ترین رود های ایران محسوب می‌شود به صورتی که می توان حتی در آن کشتی‌رانی کرد.
این رود هم اکنون آب آشامیدنی شهر اهواز را تامین می‌کند؛ کشاورزی، تولید برق و همچنین واردات و صادرات کالا از طریق این رود صورت می‌گیرد.
سرشاخه یا سرچشمه اصلی رود کارون (کوهرنگ، بازفت و زردکوه ) از استان چهار محال بختیاری است سرشاخه فرعی نیز رود دز است که پس از عبور از استان لرستان وارد خوزستان شده و در منطقه‌ای به نام بندقیر می ریزد این رود در مرز ایران و عراق از اروند رود پیوسته و پس از آن به خلیج فارس می ریزد همچنین روزانه ۲۰ هزار متر مکعب از آب رودخانه کرخه توسط آبراهی به نام کانال شهید چمران به رودخانه کارون منتقل می‌شود.
حدود ۶ سد بر روی این رودخانه ساخته شده است متاسفانه در چند سال اخیر شاهد آلودگی طولانی ترین رودخانه ایران هستیم که سازمان آب و برق استان خوزستان مدعی است که شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی با ورود زهاب های خود موجب آلودگی آن شده است. اما معاونت کشاورزی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی این ادعا را رد کرده و می‌گوید تاکنون حتی قطره ای از زهآب کشت و صنعت نیشکر در جنوب خوزستان وارد آب رودخانه کارون نشده است و این شرکت در راستای حفظ شرایط مطلوب کیفی رودخانه ۲۴۲ کانال نیز احداث کرده تا آبی وارد رود نشود.
گفتنی است که دیگر از دلایل آلودگی رودخانه کارون پساب های کشاورزی است که حدود ۴۸ درصد این پساب‌ها وارد رود می‌شوند فاضلاب های شهری و احداث مزارع پرورش ماهی نیز موجب به خطر افتادن حیات اکوسیستم آبی و تنوع زیستی رودخانه کارون شده است اما حال این رودخانه در این روزها بدتر از این حرفاست.
بر اساس برخی گزارش ها و تصاویر هم اکنون قسمتی از رودخانه کارون به طور کامل خشک شده که همین موضوع منجر به نگرانی های فراوانی شده است.
در همین مورد مسعود باقرزاده کریمی مدیر دفتر اکوسیستم های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: اگر به جز سدها، تاسیسات و بهره برداری ها بخواهیم به مهمترین علت خشک شدن رودخانه کارون اشاره کنیم زهکشی دشت های خوزستان است.
وی ادامه داد: زهکشی دشت های خوزستان بسیار نگران‌کننده است به عنوان مثال دشت های زاگرس را کاسه هایی از آب در نظر بگیرید که می توان درون آن ۱۰۰ واحد آب جمع کرد بر همین اساس لبه های کاسه ها را بشکنیم که در اغلب مناطق دشت ها نیز همین اتفاق افتاده است که به جای جذب ۱۰۰ واحد آب تنها ۲۰ واحد آب جذب این کاسته شود.
باقرزاده کریمی افزود: دشت ها توانایی ذخیره آب را ندارند و زمانی که بارندگی است و دشت نمی تواند آب را ذخیره کنند بنابرای آب ها در منطقه ای جمع می‌شوند و همین موضوع منجر به ایجاد سیلاب می‌شوند و سیلاب ها به رودخانه ریخته و رودخانه نیز طغیان می‌کند، آب رودخانه ها شیرین هستند و آب شیرین هم به دریا می ریزد به همین دلیل با این وجود در دشت، آبی ذخیره نشده بنابراین چشمه ای هم نمی جوشد و این رودخانه کارون به دلیل وجود چشمه ها به صورت دائمی زنده است.
مدیر دفتر اکوسیستم های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: زمانی که رودخانه نیمه خشک می‌شود نشان دهنده خشکی چشمه ها در آن منطقه است.
وی تصریح کرد: خشکی رودخانه کارون را در اولین جلسه ستاد ملی حفاظت از تالاب‌ها مطرح کرده بودیم و طرح هایی را نیز برای حفاظت از آن تدوین کرده بودیم که امیدوار هستیم این طرح ها اجرایی شوند.
اما نباید از این موضوع غافل شویم که انتقال آب از سرشاخه به فلات مرکزی نیز عامل مهم خشکی رودخانه‌ها محسوب می‌شوند و بر اساس گزارش‌ها تاکنون بیش از ۱۰ طرح انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به فلات مرکزی اجرا شده و یا در حال اجراست که بسیاری با اجرای این طرح مخالف بودند اما گوش شنوایی وجود ندارد.
خشکی رودخانه کارون یک تهدید جدی محسوب می شود همانطور که می دانید طرح انتقال آب کوهرنگ از سرشاخه‌های کارون به زاینده رود اجرا شده که مجوز این طرح در سال ۹۳ باطل شده بود که در سال ۹۶ با درخواست سازمان محیط زیست این طرح متوقف شد همچنین پروژه انتقال آب از کارون به رفسنجان نیز در سال ۸۱ متوقف شد که با نامه وزارت نیرو در سال ۹۳ مجدد به جریان افتاد که عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست این طرح و اجرای مجدد آن را رد کرده اما این طرح در سکوت و خفا در حال اجراست.
طرح انتقال آب تنها طرحی نیست که در سکوت انجام می‌شود بسیاری از طرح هایی هستند که با بی توجهی و فاقد ارزیابی های زیست محیطی از سرشاخه رود کارون اجرایی شدند که کسی نیز برای این موضوع واکنشی نشان نداده است نتیجه آن را نیز هم اکنون می‌بینیم با خشکی قسمتی از رود همیشه پر بار و همیشه در جریان کارون روبه‌رو شده ایم.
لازم به ذکر است که علاوه بر طرح‌های انتقال آب طرح استخراج نفت نیز منجر به خشکی قسمتی از رود کارون شده چرا که در چند ماه گذشته استخراج نفت و گاز در اطراف این رودخانه به گوش رسیده و احتمالات ضد و نقیضی وجود دارد که با وجود بارش های فراوان در ماه‌های اسفند و فروردین سال جاری و پر آبی رودخانه که منجر به ایجاد سیل در استان خوزستان شده هم اکنون این رودخانه با قسمتی از خشکی روبه‌رو شده که این موضوع جای سوال و تعجب دارد.
امیدواریم که کارون به وضعیت مانند بسیاری از رودهایی که در دهه های گذشته پرآب بودند و حالا اثری از آنها نیست دچار نشود.
