روزانه حدود ۳۰۰۰ تصادف رانندگی در سراسر جهان رخ میدهد. به نظر میرسد که علت حدود ۲۲ درصد از تصادفات وسایل نقلیه در بزرگراهها و آزادراههای جهان، نوشیدن مشروبات الکلی و مصرف مواد مخدر باشد.
مرگ و میر ناشی از تصادفهای خودروها به عنوان یازدهمین عامل شایع مرگ و میر در بسیاری از مناطق جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه شناخته میشود و در این میان افراد در ردههای سنی ۵ تا ۲۴ سال با بیشترین خطر آن مواجهاند.
لیبی تاکنون با آمار مرگ ۷۳.۴ نفر از هر ۱۰۰ هزار نفر، بیشترین میزان تصادفات رانندگی در جهان را به خود اختصاص داده است.
ایمنی پایین وسایل حمل و نقل عمومی در بسیاری از کشورهای کمدرآمد
کشورهای کم درآمد و با در آمد متوسط، کمتر از نیمی از وسایل نقلیه جهان را در اختیار دارند. با این وجود بیش از ۹۰ درصد از کل مرگ و میرهای رانندگی در جهان به آنها اختصاص دارد.
وضعیت بد و ناایمن شبکههای راههای این کشورها و همچنین کمبود منابع برای اجرای قوانین ایمنی در جادهها و عدم دسترسی سریع به کمکهای پزشکی از عوامل اصلی این موضوع است.
در مقابل کشورهایی که کمترین میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات جادهای را دارند، عمدتاً کشورهایی با درآمد بالا هستند که از منابع لازم برای نگهداری جادههای خود با استاندارد بالا برخوردار هستند و قوانین سختگیرانهتری را برای استفاده از جادهها اجرا میکنند.
علاوه بر جادههای ناایمن و فقر آموزشی، در برخی از کشورهای کم درآمد، وسایل نقلیه حمل و نقل عمومی غیراستاندار و فرسوده به عنوان اصلیترین علت مرگ و میر ناشی از تصادفات شناخته میشود. به طور مثال در نیجریه و کنیا وسایل نقلیه عمومی مسافرگیری بیش از حد و سرعت غیرمجاز شهرت دارند به عبارت دیگر در این کشورها علاوه بر اینکه وسایل نقلیه عمومی خود استانداردهای کافی را ندارد، رانندگان آنها نیز اغلب به قوانین راهنمایی و رانندگی بیتوجه هستند.
متاسفانه در این کشورها علاوه بر اینکه استانداردهای جادهای و خودرویی رعایت نمیشود، مقررات در این کشورها که مجوز تردد وسایل نقلیه را صادر میکند نیز سهلانگارانه تعیین شده و سختگیرانه نیست به نحوی که این کشورها را به بهشت وسایل نقلیه قدیمی و ناایمن تبدیل کرده است.
بدون شک کاهش تعداد خودرو و تردد خودرهای ناایمن نقش به سزایی در کاهش سرانه تلفات تصادفات جادهای دارد اما تحقق این امر بسیار دشوار است چرا که تنها ۳۳ درصد از کشورهای جهان سیاستهای فعالی برای توسعه و تشویق مردم به پیادهروی یا دوچرخهسواری به عنوان جایگزینی برای رانندگی دارند. ضمن آنکه منابع مالی محدود، تصویب و اجرای این سیاستها را نیز دشوار میکند.
خطرات برای عابران پیاده و دوچرخهسواران
نیمی از افرادی که در تصادفات جادهای کشته میشوند، عابران پیاده، دوچرخهسواران یا راکبان وسایل نقلیه دوچرخه هستند. از این گروهها به عنوان "کاربران آسیبپذیر جادهها" یاد میشود.
در آمریکا، نسبت مرگ و میر موتورسواران از ۱۵ درصد بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ میلادی به ۲۰ درصد افزایش یافته است و در جنوب شرقی آسیا و مناطق اقیانوس آرام نیز این نسبت ۳۳ درصد است.
کاربران آسیبپذیر جادهها به خصوص در کشورهایی که ایمنی و نیازهای آنها در مراحل طراحی پروژههای راهسازی مورد توجه قرار نمیگیرد، بیشتر در معرض خطر هستند. خطوط عابران پیاده در بسیاری از این کشورها محدود و معدود بوده و مسیر و خطوط دوچرخه نیز تقریباً وجود ندارد.
این مشکلات با این واقعیت که دولتها در مورد کاهش ازدحام خودروها در جادههای خود اقدامات کمی انجام میدهند، همراه شده است.
کشورهایی که دارای بیشترین آمار قربانیان تصادفهای جادهای هستند
فهرست زیر به نقل از سایت "ورلداطلس"، فهرست کشورهایی است که بیشترین شمار قربانیان تصادفهای جادهای به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت را دارند:
۱) لیبی ۷۳.۴ قربانی
۲) تایلند ۳۶.۲ قربانی
۳) مالاوی ۳۵.۰ قربانی
۴) لیبریا ۳۳.۷ قربانی
۵) جمهوری دموکراتیک کنگو ۳۳.۲ قربانی
۶) تانزانیا ۳۲.۹ قربانی
۷) جمهوری آفریقای مرکزی ۳۲.۴ قربانی
۸) رواندا ۳۲.۱ قربانی
۹) موزامبیک ۳۱.۶ قربانی
۱۰) سائوتومه و پرنسیپ ۳۱.۱ قربانی
۱۱) توگو ۳۱.۱ قربانی
۱۲) بورکینافاسو ۳۰.۰ قربانی
۱۳) گامبیا ۲۹.۴ قربانی
۱۴) جمهوری دومینیکن ۲۹.۳ قربانی
۱۵) کنیا ۲۹.۱ قربانی
۱۶) ماداسگار ۲۸.۴ قربانی
۱۷) لسوتو ۲۸.۲ قربانی
۱۸) زیمبابوه ۲۸.۲ قربانی
۱۹) بنین ۲۷.۷ قربانی
۲۰) کامرون ۲۷.۶ قربانی
در ایران نیز بررسی ایسنا درآمارهای سازمان پزشکی قانونی از شمار کشتهشدگان و مصدومان حوادث رانندگی حاکی از آن است که از سال ۸۸ تا پایان آذرماه سال گذشته، یعنی تنها طی ۱۰ سال، ۲۰۰هزار و ۶۰۵ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده و سه میلیون و ۴۷۶ هزار و ۷۰۱ نفر هم مصدوم شدند. مصدومانی که تعدادشان به اندازه جمعیت برخی کشورهای جهان است. اما به گفته سردار سید کمال هادیانفر، رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا متاسفانه انگار شنیدن خبر تصادفات رانندگی عادی شده است، در حالی که نباید اینطور باشد، گوش ما نباید به شنیدن خبر فوتها در تصادفات عادت کند، نباید ۴۰، ۵۰ و ۶۰ کشته تصادفات در هر روز برای ما عادی شود و همه باید تلاش کنند تا جلوی این آمار گرفته شود.