بیماریهای کبد و به ویژه کبد چرب با توجه به رشد چاقی و تمایل به سمت رژیم غذایی چرب و پرکالری، در سراسر جهان رو به افزایش است. معمولا تشخیص دقیق بیماریهای کبد با استفاده از نمونه برداری صورت میگیرد که روشی بسیار تهاجمی است.
منشاء بسیاری از بیماریهای کبد از جمله فیبروز و التهاب کبد، استرس اکسیداتیو (oxidative stress) است. استرس اکسیداتیو به تولید رنگدانههایی به نام lipofuscin در کبد و اندامها و سلولهای دیگر منجر میشود.
مطالعات جدید محققان دانشگاه امآیتی در آمریکا نشان میدهد با تشخیص این رنگدانهها با یک روش پیشرفته تصویربرداری به نام اتوفلورسنس میتوان بیماریهای کبد را در مراحل اولیه تشخیص داد. از طرفی میتوان روند درمان را نیز ارزیابی کرد.
در این روش تشخیص بافت آسیب دیده با دقت بالا و با استفاده از فناوریهای با طول موج کوتاه مادون قرمز و نزدیک مادون قرمز انجام میشود. این روش در تشخیص سیروز کبد (التهاب کبد) و کبد چرب در مدلهای حیوانی موفقیتآمیز گزارش شده است.
کبد چرب عارضهای است که به دلیل شیوه زندگی کمتحرک، مصرف غذاهای چرب، شیرین و پرکالری بوجود میآید. با توجه به گزارش محققان کلینیک کلیولند آمریکا، وجود چربی در کبد طبیعی است؛ ولی زمانی که این میزان افزایش یابد، یعنی بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد شود، عارضهای به نام کبد چرب به وجود میآید.
دو نوع کبد چرب الکلی و غیر الکلی وجود دارد. کبد چرب الکلی به دلیل مصرف الکل بوجود میآید. تجمع بیش از اندازه آهن در بدن و چاقی، احتمال ابتلا به کبد چرب الکلی را افزایش میدهد. هنوز دلیل قطعی ابتلا به کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست؛ ولی محققان احتمال میدهند سن، اضافه وزن، دیابت و کلسترول بالا، مهمترین عوامل خطر این عارضه باشند.
علل دیگر کبد چرب غیر الکلی استفاده از داروهای مختلف، هپاتیت، بیماریهای خود ایمنی یا بیماریهای کبد ارثی، کاهش سریع وزن و سوء تغذیه است.
محققان امیدوارند با استفاده از این روش بتوانند بدون نمونه برداری، بیماری سایر اندامهای بدن را تشخیص دهند.
نتایج این مطالعه در نشریه Nature Biomedical Engineering منتشر شده است.