معاون قضایی دیوان عدالت اداری: امکان ثبت دادخواست‌ها بدون مراجعه به دیوان فراهم شده است

رضا فضل زرندی در نشست هم اندیشی معاونین و مدیران کل حقوقی و توسعه مدیریت منابع دستگاه های اجرایی که به مناسبت هفته قوه قضاییه به میزبانی دیوان عدالت اداری برگزار شد، افزود: دیوان عدالت اداری در راستای فرمایش‌های رئیس قوه قضائیه در ارائه خدمات الکترونیک بهتر به مردم، سامانه اخذ دادخواست الکترونیک را در سایتی به نشانی sajed.divan-adalat.ir فراهم کرده است و مردم از این پس می‌توانند دادخواست‌های خود را حتی در منزل از طریق اینترنت برای رسیدگی به دیوان ارسال کنند.

وی گفت: علاوه بر مردم، دستگاه‌های اجرایی هم که در مقام پاسخگویی و تجدیدنظرخواهی هستند از این پس نیاز به مراجعه حضوری به دیوان عدالت اداری یا دفاتر خدمات الکترونیک ندارند و می‌توانند دادخواست‌های تجدیدنظر را از اداره خود بدهند و این باعث می‌شود کار با سرعت و دقت بیشتری طی شود.

زرندی افزود: افراد فقط قبل از ورود به سایت دیوان باید از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شماره ثنا گرفته باشند که به نوعی احراز هویت قضایی است و از طریق این شماره می‌توانند در سایت دیوان ثبت نام کنند که مراحل بعد از ثبت نام نیز از طریق پیامک یا ابلاغ الکترونیک به درخواست کنندگان ارائه می‌شود.

وی همچنین درباره سامانه رای صحیح (ساعد) و مزایای آن گفت: یکی از اشکالات اساسی در حوزه تصمیمات قضایی تفاوت آراء صادره است و یکی از سیاست‌های قوه قضائیه این است که آراء قضایی باید به نحوی قابل پیش‌بینی باشد یعنی مردم بدانند اگر راجع به یک موضوع مراجعه می‌کنند نهایتا منجر به رای مشخصی می‌شود.

معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری افزود: نکته دیگر بحث شفافیت در آراست یعنی آرا باید مبتنی بر اتقان و شفافیت مناسب باشد و دیوان عدالت اداری به لحاظ تنوع شکایات یکی از مراجعی است که در بخش‌های قضایی، تفاوت در استنباط قوانین در آن زیاد وجود دارد و مکرر منجر به ایجاد رای وحدت رویه می‌شود.

وی ادامه داد: یکی از بهترین برنامه تحولی در بخش مدیریت قضایی این است که موضوعاتی که موضوع شکایت است طبقه بندی شود و قوانین و مقررات، آراء هیئت عمومی و نظرات مشورتی جمع بندی شود و با توجه به موضوعات و نوع شکایات، قاعده حقوقی حاکم بر آن موضوع در قالب نمونه رای‌هایی که به رد یا ورود آن شکایت است بارگذاری شود که این موارد در سامانه رای صحیح اعمال شده است.

زرندی با اشاره به این که این آرا در دسترس مردم است گفت: برای دستگاه‌های اجرایی هم این آرا اهمیت دارد چرا که اگر شکایتی علیه آن‌ها شود در واقع می‌فهمند که رویه دیوان راجع آن موضوع چه چیزی است. معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری افزود: قطعا این سامانه به لحاظ شفافیت می‌تواند نوعی نظارت و وحدت رویه در دیوان باشد که براساس آن در پاسخگویی به مردم می‌توانیم حرف واحدی بزنیم.

وی گفت: هم اکنون بیش از ۱۰۰ موضوع شناخته شده است که این موضوعات تنوعات زیادی دارد و تاکنون ۵۰۰ نوع رای در این سامانه بارگذاری شده است که به مرور به این آراء اضافه می‌شود.

زرندی افزود:، چون به مرور با قوانین و دعاوی جدیدی مواجه می‌شویم اگر این‌ها را به لحاظ بحث‌های مدیریتی تعیین تکلیف نکنیم ممکن است حجم شکایت زیادی نسبت به موضوعی خاص مطرح شود.

وی اضافه کرد: مثلا اکنون دعاوی مختلفی درباره سهام عدالت مطرح است و اگر ما بتوانیم با توجه به مجموع قوانین و مقررات و آیین نامه‌های متعدد هیئت وزیران و نوع دعاوی تعیین تکلیف کنیم هم دستگاه و هم مردم تکالیفشان را می‌دانند و هم رویه واحد و قابل پیش بینی در دیوان عمل می‌شود.

معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری در پاسخ به سوالی مبنی بر این که چقدر مدیران حقوقی دستگاه‌ها را توجیه کرده‌اید که شکایت‌های مردم از آن‌ها به دیوان کاهش پیدا کند گفت: یکی از رویکردهای ما تعاملات ما با دستگاه‌هاست و معاونت حقوقی دیوان مستمر در جلسات مشترک با وزارتخانه‌ها و دستگاه ها، قوانین را آسیب شناسی می‌کنند و در نهایت به دنبال این هستیم که مردم بدون طرح شکایت بتوانند به حق شان برسند و این امر مستلزم شفاف سازی قوانین و مقررات و هماهنگی با دستگاه‌های اجرایی است.

زرندی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که با دستگاه‌هایی که احکام دیوان را به جهت بار مالی داشتند اجرا نمی‌کنند چه برخوردی می‌کنید؟ افزود: در خصوص احکامی که بار مالی دارد، چون در بخشی از این موارد قبلا بار مالی اش دیده شده است آن دستگاه حکم ما را اجرا می‌کند، اما آن‌ها که مستلزم بار مالی است در قانون دیوان یک سال فرصت برای دستگاه اجرایی گذاشته شده است که بار مالی اش تامین شود و متعاقب آن طبق قانون الحاق مقررات بر ضوابط اجرایی دولت، اگر آن جا هم اتفاقی نیافتد می‌توانیم از سازمان برنامه و بودجه درخواست کنیم از اعتبارات دستگاه بردارد.

وی گفت: اما اگر دیوان عدالت اداری احساس کند دستگاه توان تامین اعتبار بار مالی را دارد، اما به دلایل دیگری از پرداخت حق شاکی استنکاف می‌کند مکانیسم استنکاف و انفصال مدیران پیگیری می‌شود، اما به صورت طبیعی دیوان هم خودش می‌تواند با سازمان مدیریت رایزنی کند که بار مالی آن تامین شود و احقاق صورت گیرد.

معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری در پاسخ به سوالی مبنی بر این که روند ابطال شدن رای تعزیرات حکومتی در دیوان عدالت اداری چگونه است؟ افزود: سازمان تعزیرات حکومتی همانند کمیسیون ماده ۱۰۰ و هیات‌های تخلفات اداری یک مرجع شبه قضایی است که به لحاظ بحث‌های نظارت قضایی می‌توان از احکام قطعی تعزیرات به دیوان عدالت اداری شکایت کرد که البته در پرونده‌های قاچاق کالا و ارز استثنا وجود دارد.

وی گفت: اقدامی که دیوان عدالت اداری می‌کند رسیدگی شکلی است که آیا تعزیرات در روند رسیدگی رعایت مقررات را کرده است یا نه و اگر رعایت کرده باشد رای به رد شکایت داده می‌شود.

زرندی افزود: مواردی وجود دارد که باید توضیحات سازمان تعزیرات اخذ شود و اگر استثنائا به این نتیجه برسیم که رعایت مقررات نشده و تعزیرات بلاوجه با کسی برخورد و جریمه کرده است در آن موارد که البته تعدادش خیلی کم است به جهت احقاق حق، رای در دیوان صادر می‌شود.

وی گفت: البته این رای مستقیم بر برائت نیست بلکه به سازمان تعزیرات متذکر می‌شود که این ایرادات در رای وجود دارد و مجددا رسیدگی کند و قطعا دیوان عدالت اداری نتیجه بررسی اش را به تعزیرات ارجاع می‌دهد که اگر تعزیرات بر نظر خود پافشاری کرد مجدد دیوان بررسی می‌کند و در این مرحله رای تعزیرات نقض خواهد شد که البته این موارد بسیار کم رخ می‌دهد.