سیتروئن که بود؟
«آندره گوستاو سیتروئن ۵ فوریه ۱۸۷۸ در پاریس متولد شد و ۳ ژوئیه ۱۹۳۵ در همین شهر چشم از جهان فروبست. او مهندس و کارخانه‌دار برجسته فرانسوی بود که روش‌های تولید انبوه هنری فورد را در صنعت خودروسازی اروپا متداول کرد. او بیشتر به خاطر خودرویی که نامش بر وی مانده، یعنی سیتروئن و نیز به کار بردن چرخ دنده‌های مارپیچی دوبل شهره است. او پنجمین و آخرین فرزند یک تاجر الماس یهودی با نام لوی سیتروئن از هلند و همسر لهستانی‌اش ماتسا کلایمن و نیز از خویشاوندان نزدیک فیلسوف انگلیسی سر ای. جی. آیر بود. وقتی آندره شش ساله بود پدرش - احتمالا به دنبال سرمایه‌گذاری در یک معدن الماس آفریقای جنوبی که با عدم موفقیت مواجه شد - خودکشی کرد. گفته می‌شود آندره جوان با مشاهده ساخته شدن برج ایفل (در سال‌های ۱۸۸۹-۱۸۸۷) تصمیم گرفت که یک مهندس شود.
وی در ۱۹۰۰ از «اکول پلی‌تکنیک» فارغ‌التحصیل شد و پس از آن به‌عنوان یک مهندس و طراح صنعتی مشغول به‌کار شد. در همان سال از لهستان که زادگاه مادرش بود، دیدار کرد. طی این سفر نجاری را دید که مشغول کار روی چرخ دنده‌ای با ساختار استخوان ماهی بود. این چرخ دنده با صدای کمتر و به شکلی روان‌تر کار می‌کرد.
سیتروئن حق اختراع و امتیاز آن را با مبلغی بسیار اندک خریداری کرد که همین خرید ساده منجر به اختراعی شد که به سیتروئن اعتبار فراوانی بخشید؛ یعنی چرخ دنده‌های مارپیچی دوبل. همچنین طراح آرم شرکت سیتروئن نیز از همین طرح الهام گرفته است. سیتروئن با همراهی دو تن از دوستانش یک کارگاه ساخت چرخ دنده‌های مارپیچی را راه‌اندازی کرد. با دستیاری وی کارخانه خودروسازی مورس - تولیدکننده خودروهای مسابقه - توانست در ۱۹۰۸ تولید خود را از ۱۲۵ خودرو به ۱۲۰۰ خودرو در سال افزایش دهد. در ۱۹۱۲ سیتروئن شرکت چرخ‌دنده‌های سیتروئن را راه‌اندازی کرد و همزمان به ریاست فدراسیون کارفرمایان خودرو نائل شد. پیش از شروع جنگ جهانی اول در سفری به آمریکا با هنری فورد دیدار کرد.
با وقوع جنگ جهانی اول، سیتروئن - که به‌عنوان کاپیتان دوم توپخانه به ارتش فرانسه پیوسته بود - توانست ارتش این کشور را متقاعد به تولید انبوه تسلیحات کند. در ۱۹۱۵ یک کارخانه تولید جنگ‌افزار را راه‌اندازی کرد که سالانه تا ۵۵ هزار گلوله توپ تولید می‌کرد. در پی این موفقیت مسئولیت سازماندهی تامین برخی مواد اولیه حیاتی برای همه کارخانه‌های اسلحه‌سازی فرانسه بر عهده وی نهاده شد. سیتروئن طی این جنگ - بیش از هر چیز به‌عنوان یک کارشناس پیشرو تولید در فرانسه - به شهرتی بین‌المللی رسید. وی همچنین به کارخانه رنو که طی جنگ ۳۵ هزار نفر را برای تولید جنگ‌افزار به کار گرفته بود، کمک شایانی کرد.
پس از جنگ جهانی اول در میانه ۱۹۱۹ سیتروئن به‌عنوان یکی از مدیران شرکت فرانسوی دوبل به کار گرفته شد. هدف این شرکت ساخت خودروهای بخار در فرانسه بود. دیگر مدیران این شرکت عبارت بودند از پل سیکالت از شرکت رنو، ام. مری از شرکت تورکات مری؛ ام. دلاگ، طراح خودرو. این طراحی آسان نبود و سیتروئن به پروژه‌های دیگری روی آورد.
در ۱۹۱۹ سیتروئن کارخانه اسلحه‌سازی اصلی خود را به منظور تولید انبوه اتومبیلی کوچک و ارزان تغییر کاربری داد و به این ترتیب نخستین خودروی سیتروئن با نام سیتروئن تیپ ای، در ۱۹۱۹ به خط تولید رسید. در سال ۱۹۲۰ شرکت متبوع وی به دلیل کمبود سرمایه باب مذاکراتی را با کمپانی جنرال موتورز برای فروش شرکت گشود اما مدیران وقت جنرال موتورز در مراحل پایانی واگذاری، این سرمایه‌گذاری را نامعقول دانسته و معامله را فسخ کردند. در پی این انصراف، کارخانه‌های جدید سیتروئن راه‌اندازی و بدل به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خودروساز در فرانسه (بزرگ‌ترین در اروپا و چهارمین در جهان) شد.
در ژانویه ۱۹۳۱ دولت فرانسه به وی مدال «افسر بزرگ لژیون دونور» را اعطا کرد. سیتروئن سفرهای علمی متعددی را تامین مالی کرد که از آن میان باید به طی مسافت ۱۳ هزار کیلومتری یک خودرو از بیروت تا پکن اشاره کرد (۳۲-۱۹۳۱). تولید اسباب‌بازی‌های سیتروئن، نورپردازی برج ایفل و میدان کنکورد برای نمایش نام تجاری سیتروئن با ۱۲۵ هزار لامپ از جمله فعالیت‌های تجاری وی در سال ۱۹۲۵ بود که این نورپردازی تا سال ۱۹۳۴ و ورشکستگی شرکت ادامه یافت.
شرکت سیتروئن طی دوران رکود بزرگ حاضر نشد از هزینه‌های خود بکاهد و تنها اتومبیل دیفرانسیل جلوی آن زمان با نام سیتروئن ۷ را در ۱۹۳۴ روانه بازار کرد که هر چند فروش شرکت را بالا برد اما هزینه‌های بالای تولید آن به ورشکستگی شرکت سیتروئن در ۱۹۳۴ انجامید. آندره سیتروئن کنترل شرکت را از دست داد و کمپانی میشلین که تولیدکننده لاستیک‌های اتومبیل بود آن را تصاحب کرد اما شرکت در ۱۹۳۵ از نو سازماندهی شد.
آندره سیتروئن در ۱۹۳۵ در حالی در پی ابتلا به سرطان معده درگذشت که برای تولید خودرو پول کافی در اختیار نداشت. او در گورستان مونپارناس با حضور خاخام اعظم پاریس به خاک سپرده شد.
در ۱۹۹۲، پارکی در پاریس به نام آندره سیتروئن افتتاح شد که در کنار کارخانه خودروسازی سابق سیتروئن - که تا دهه ۱۹۷۰ دایر بود - واقع شده بود. کارخانه مزبور طی سال‌های ۱۹۷۶تا ۱۹۸۴ تخریب شد. در ۱۹۹۸ نام آندره سیتروئن به فهرست تالار مشاهیر صنعت خودروسازی در دربورنِ میشیگان افزوده شد.
