وزارت خارجه: توافق هسته‌ای با مخاطره جدی مواجه شده؛ هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد

متن کامل این بیانیه بدین شرح است:

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به عنوان محصول مهم دیپلماسی چندجانبه، که مورد حمایت قاطع جامعه بین المللی قرار داشته است، در پنجمین سالگرد خود با مخاطره جدی مواجه شده است که اگر مورد مراقبت جامعه بین المللی برای تضمین اجرای متوازن و با حسن نیت کلیه طرفهای برجام قرار نگیرد، می تواند قربانی دیگری از رویکرد یکجانبه گرایانه دولت آمریکا باشد که مسئولیت بین المللی و پیامدهای آن منحصرا متوجه این کشور و دولتهای همراه خواهد بود.

سرمایه بین المللی، حقوقی، فنی، راهبردی و سیاسی این توافق در پنجمین سالگرد تفاهم، متاثر از اقدامات مخرب غیرقانونی آمریکا دچار فرسایشی عمیق شده است. اعضای باقیمانده برجام بر این نکته واقف بوده و با اجماع بر این نظر هستند که دلیل اصلی شرایط کنونی، نقض های مستمر قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام و نهایتا خروج غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده از تفاهمی است که پس از سالها مذاکرات طاقت فرسای چندجانبه بدست آمد. عدم پایبندی اساسی دولت آمریکا به تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، و فقدان اراده دیگر طرفها در اعاده توازن از دست رفته در برجام، شرایط کنونی پیرامون برجام را پیچیده تر ساخته و عملا سبب شده تا جمهوری اسلامی ایران، علیرغم پایبندی به تعهدات خود، نتواند از آثار برجام همچون رفع تحریم های هسته ای بهره مند شود.

متأسفانه، شرایط به گونه ای پیش رفته است که می بایست بار دیگر حقوق و تکالیف مندرج در این توافق را که طی مذاکرات سخت و پیچیده میان ایران و ۱+۵ به نمایندگی از جامعه بین المللی توافق و مورد تایید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت قرار گرفته است، را برای اعضای باقیمانده برجام و همچنین دولت های عضو سازمان ملل متحد یادآوری نماییم. از تاکید قطعنامه ۲۲۳۱ بر «ارتقاء و تسهیل توسعه تعاملات اقتصادی و تجاریِ عادی و همکاری با ایران» و «اجرای کامل چارچوب زمانبندی» برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ گرفته تا اهمیت نظام رفع تحریم های برجام بعنوان یکی از پایه های اساسی توافق حاصل شده.

برجام یک راه حل دیپلماتیکِ مذاکره شده برای حل و فصل مسالمت آمیز یک بحران مزمن ساختگی در مورد برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران بود که ماهیتی جامع و نهایی دارد. ایران با جدیت و با نگاه به آینده وارد مذاکره شد، و نتیجه مذاکره را با حسن نیت اجرا نمود، که انجام اقدامات داوطلبانه شفاف ساز و اعتماد ساز، فراتر از تعهدات ذیل موافقتنامه پادمان، بخشی از تلاش جمهوری اسلامی ایران برای اعطای اطمینان به جامعه بین المللی در مورد ماهیت منحصراٌ صلح آمیز برنامه هسته ای خود بود که در قبال آن تحریمهای ظالمانه ای که به بهانه برنامه هسته ای وضع شده بودند باید مرتفع می شدند. متاسفانه جمهوری اسلامی ایران نه تنها از منافع اقتصادی رفع تحریمها منتفع نشد بلکه بار دیگر شاهد اقدام برخی از دشمنان برجام برای احیای پرونده های مختومه، با هدف نابودی کامل دستاوردهای برجام هستیم.

جمهوری اسلامی ایران تاکنون همکاری سازنده و گسترده ای با آژانس بین المللی انرژی اتمی داشته است، که آمار و ارقام درمورد تعداد و حجم بازرسی و اقدامات راستی آزمایی های صورت گرفته در جمهوری اسلامی ایران گواه بر آن هستند. هرگونه تلاش برای سوء استفاده از آژانس برای ایجاد فشار بر جمهوری اسلامی ایران مغایر با مفاد برجام بوده و علاوه بر مخدوش ساختن اعتبار آژانس به عنوان تنها نهاد فنی معتبر بین المللی برای نظارت بر فعالیت هسته ای کشورها، می تواند بر مبانی همکاری های سازنده پادمانی موجود تاثیرات منفی داشته باشد. علاوه بر این هرگونه همراهی برخی اعضای باقیمانده برجام با توطئه های ایالات متحده علیه برجام به خصوص در جهت تخریب و تضعیف نظام رفع محدودیت های تسلیحاتی در سال پنجم تصویب برجام (مهرماه ۱۳۹۹) جای نگرانی بسیار داشته و همانگونه که مکررا تاکید شده است، مذاکره مجدد برجام و اصلاح نظام رفع تحریم ها تحت هیچ شرایطی قابل تحمل نبوده و پاسخ جمهوری اسلامی ایران، قاطع و تعیین کننده خواهد بود. جامعیت و نهایی بودن این توافق که به سختی و پس از دو سال مذاکره فشرده در بالاترین سطوح، با ترسیم تمامی جزئیات و با جدول زمانبندی دقیق بدست آمده است، نباید به هیچ وجه مخدوش شود. هیچ جایگزینی برای این توافق وجود ندارد، پس اگر اراده سیاسی جامعه بین المللی بویژه اعضای باقیمانده برجام بر حفظ این توافق مهم است، بسیار مهم است که بر تضمین اجرای متوازن و با حسن نیت توافق تمرکز نماییم.

جمهوری اسلامی ایران از دولت های جمهوری خلق چین و فدراسیون روسیه، بدلیل اقدامات و مواضع سازنده و توأم باحسن نیت آنها در سطح شورای امنیت، شورای حکام و کمیسیون مشترک برجام به منظور حفظ و اجرای برجام قدردانی می نماید و امیداور است با تداوم این تلاشها، زمینه لازم برای اجرای کامل برجام فراهم شود.

در پایان، جمهوری اسلامی ایران ضمن اعلام آمادگی مجدد بر حفظ و اجرای کامل مفاد برجام توسط همه طرف های این توافق، به خصوص ضرورت انتفاع کامل ایران از آثار اقتصادی نظام رفع تحریم ها - آنگونه که در برجام پیش بینی شده - مصمم است تا در قبال هرگونه زیاده خواهی و رفتارهای غیرمسئولانه اقدامات قاطع را اتخاذ نماید و سه کشور اروپایی را قویا فرا می‌خواند که به جای حرکت در مسیر سیاست فشار حداکثری ایالات متحده، با پایبندی نسبت به تعهدات خویش، زمینه حفظ و اجرای کامل برجام را فراهم آورند.

گفتنی است پس از ۱۳ سال مذاکرات بین‌المللی فشرده، برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) بین ایران و گروه ۱+۵ مورد توافق قرار گرفت و یک هفته بعد با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تایید و به عنوان ضمیمه اول به قطعنامه پیوست و در سطح ملی در تاریخ ۲۱ مهر ۱۳۹۴ براساس قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام، اجرای آن توسط مجلس تصویب شد.

بعد از ورود ترامپ به کاخ سفید در نهایت رئیس جمهور آمریکا به صورت یکجانبه و غیرقانونی در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (هشتم می ۲۰۱۸) از برجام خارج و در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن مجددا علیه ایران به طور کامل اجرایی شد.