آشنایی با دلایل بی‌اشتهایی و خستگی
«از دست دادن اشتها و خستگی از علائمی هستند که معمولا همراه یکدیگر رخ می دهند. بی اشتهایی موجب کمتر غذا خوردن فرد خواهد شد و این می تواند کاهش سطوح انرژی و خستگی را به همراه داشته باشد.
در بیشتر موارد، بی اشتهایی و خستگی در نتیجه یک بیماری خفیف یا تغییری در رژیم غذایی یا روتین خواب فرد رخ می دهند. با این وجود، بی اشتهایی و خستگی پایدار ممکن است به یک مشکل سلامت زمینه ای که به درمان نیاز دارد، اشاره داشته باشد.
دلایل
فرد ممکن است به دلایل مختلفی با احساس خستگی و اشتهای کم یا بی اشتهایی مواجه شود. از دلایل احتمالی این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ویروس سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
فرد مبتلا به سرماخوردگی یا آنفلوآنزا می تواند با احساس خستگی و ضعف ناشی از مبارزه بدن با عفونت مواجه شود. وی ممکن است به واسطه احتقان، حالت تهوع، یا ناراحتی کلی، اشتهای کمی داشته باشد.
ویروس های مختلف مسئول سرماخوردگی و آنفلوآنزا هستند. با این وجود این بیماری ها دارای علائم مشترکی از جمله موارد زیر هستند:
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- عطسه
- ناراحتی سینه
- سرفه
- گلودرد
- بدن درد
فرد مبتلا به آنفلوآنزا ممکن است علائم اضافه از جمله موارد زیر را تجربه کند:
- سردرد
- تب
- لرز
ویروس های معده
برخی ویروس ها موجب التهاب در دستگاه گوارش، شامل معده و روده کوچک می شوند. اصطلاح پزشکی برای التهاب در این قسمت ها گاستروانتریت ویروسی است. بیشتر موارد گاستروانتریت ویروسی به واسطه عفونت نوروویروس شکل می گیرند.
افرادی که به گاستروانتریت مبتلا می شوند ممکن است خستگی و بی اشتهایی را تجربه کنند. از علائم دیگر این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفراغ
- اسهال
- تب
- سردرد
- بدن درد
بیشتر مواقع، ویروس های دستگاه گوارش طول عمر کوتاهی دارند. اگر گاستروانتریت به واسطه نوروویروس شکل گرفته باشد، به طور معمول طی یک تا سه روز بهبود می یابد. در همین حال، افراد باید به میزان زیاد مایعات مصرف کنند تا از کم آبی بدن پیشگیری شود.
آلرژی ها
به گفته کالج آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا، خستگی یکی از موارد شایع بین افراد مبتلا به آلرژی است. علائم آلرژی فصلی مانند گرفتگی بینی می توانند بر شرایط خواب فرد تاثیرگذار بوده و موجب احساس خستگی در طول روز شوند.
همچنین، خواب آلودگی می تواند یکی از عوارض جانبی برخی داروهای آنتی هیستامین باشند که افراد برای کمک به کنترل آلرژی ها مصرف می کنند. آلرژی ها می توانند موجب تولید مخاط اضافه در بینی و انباشت آن شوند. بلعیدن مخاطی که از بینی تخلیه می شود می تواند موجب حالت تهوع و بی اشتهایی شود.
از علائم شایع آلرژی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عطسه
- آبریزش بینی با ترشحات شفاف
- خارش چشم، بینی یا گلو
- سرفه
افرادی که خستگی یا بی اشتهایی را در نتیجه آلرژی ها یا مصرف داروهای آنتی هیستامین تجربه می کنند باید با پزشک خود درباره چگونگی مدیریت علائم صحبت کنند.
سندرم پیش از قاعدگی
سندرم پیش از قاعدگی گروهی از علائم که بسیاری از زنان یک یا دو هفته پیش از آغاز قاعدگی خود تجربه می کنند را تعریف می کند.
علائم سندرم پیش از قاعدگی ممکن است در هر فرد متفاوت باشد و برخی زنان ممکن است خستگی و بی اشتهایی را تجربه کنند.
از دیگر علائم بالقوه این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پستان های متورم یا حساس به لمس
- نفخ
- کرامپ های شکمی
- یبوست یا اسهال
- کمردرد
- سردرد
- کاهش تحمل نسبت به نور یا صدا
- بی خوابی
- تحریک‌پذیری
- تمرکز یا حافظه ضعیف
- تغییرات خلقی
- اضطراب
- افسردگی
در برخی موارد، علائم سندرم پیش از قاعدگی ممکن است چنان شدید باشند که در فعالیت های روزانه فرد اختلال ایجاد کنند. در این موارد، مراجعه به پزشک برای صحبت درباره گزینه های درمان توصیه می شود.
افسردگی
افسردگی یک اختلال سلامت روانی رایج است که بیش از ۲۶۴ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم افسردگی می توانند به روش های مختلفی در افراد مختلف نمایان شوند. در برخی افراد، افسردگی می تواند موجب خستگی و بی اشتهایی شود. از دیگر علائم این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس غم یا پوچی
- احساس ناامیدی یا بی ارزشی
- احساس خشم یا تحریک‌پذیری
- دشواری در حفظ تمرکز یا یادآوری
- بی علاقگی به زندگی
- رفتارهای بی پروا
- تغییرات خواب
- کاهش یا افزایش وزن
- دردهایی بدون دلیل مشخص
افرادی که علائم افسردگی را تجربه می کنند باید به پزشک مراجعه کنند. گزینه های درمان مختلفی از جمله داروها و روان درمانی در دسترس هستند.
بارداری
تغییرات هورمونی که طی دوران بارداری رخ می دهند می توانند موجب احساس خستگی شدید و بی اشتهایی، به ویژه در هفته های نخست بارداری شوند.
از دیگر علائم اولیه بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به تاخیر افتادن قاعدگی
- درد یا حساسیت به لمس در پستان ها
- نفخ
- تغییرات خلقی
زنانی که به بارداری مشکوک هستند می توانند از تست های خانگی استفاده کرده یا به پزشک مراجعه کنند.
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا یک اختلال است که موجب بدن درد گسترده و خستگی می شود. به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، فیبرومیالژیا حدود ۴ میلیون بزرگسال را در این کشور تحت تاثیر قرار می دهد.
فیبرومیالژیا می تواند بر دستگاه های مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش تاثیرگذار باشد. از علائم گوارشی فیبرومیالژیا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی اشتهایی
- یبوست
- شکم درد
همچنین، فیبرومیالژیا می تواند موجب موارد زیر شود:
- مشکلات خواب
- دشواری در تفکر یا تمرکز
- سردرد
- گزگز در دست ها یا پاها
فیبرومیالژیا می تواند به طور جدی در زندگی روزانه فرد اختلال ایجاد کند. در موارد شدید، فیبرومیالژیا می تواند به افسردگی شدید یا حتی خودکشی منجر شود. افرادی که فکر می کنند به این بیماری مبتلا هستند باید به پزشک مراجعه کنند. گزینه های درمان برای کمک به مدیریت این شرایط وجود دارند.
بیماری کرون
التهاب در دستگاه گوارش از نشانه های مشخص بیماری کرون است. این شرایط می تواند هر بخش از دستگاه گوارش را درگیر کند، اما بیشتر بر قسمت انتهایی روده کوچک و بخش ابتدایی روده بزرگ تاثیر می گذارد.
التهاب ناشی از بیماری کرون می تواند به عوارض مختلفی از جمله بی اشتهایی، افت سطوح انرژی و خستگی منجر شود.
از علائم بالقوه بیماری کرون می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کرامپ ها و درد معده
- نیاز فوری به تخلیه روده (دفع مدفوع)
- احساس ناتمام ماندن تخلیه روده
- اسهال مداوم
- یبوست
- خونریزی هنگام دفع مدفوع
بیماری کرون شرایطی بلند مدت است که می تواند به عوارض سلامت جدی منجر شود. فردی که علائم بیماری کرون را تجربه می کند باید برای تشخیص دقیق و دریافت برنامه درمان به پزشک مراجعه کند.
داروها
داروهایی که در ادامه معرفی شده اند می توانند موجب برخی عوارض جانبی از جمله خستگی و بی اشتهایی شوند:
- آنتی بیوتیک ها
- داروهای کنترل فشار خون
- مهارکننده های پمپ پروتون
- داروهای سرماخوردگی و آنفلوآنزا
- مسکن های مخدر مانند کدئین، اُکسی‌کدون و مورفین
- داروهای خواب آور
افرادی که عوارض جانبی ناشی از یک دارو را تجربه می کنند باید با پزشک خود در این زمینه صحبت کنند. پزشک ممکن است کاهش دوز مصرفی یا تغییر دارو را توصیه کند.
مصرف داروی خود را بدون مشورت با پزشک هرگز متوقف نکنید.
درمان های خانگی
در ادامه چند درمان خانگی که می توانند به کاهش احساس خستگی و افزایش اشتهای فرد کمک کنند، ارائه شده اند.
در اولویت قرار دادن خواب
خواب کافی می تواند به افزایش سطوح انرژی فرد کمک کند. نیاز به خواب از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما بیشتر بزرگسالان نیازمند ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه هستند. موارد زیر می توانند به بهبود کیفیت خواب کمک کنند:
- دنبال کردن یک برنامه خواب منظم
- دنبال کردن یک روتین آرامش بخش پیش از خواب که می تواند شامل مطالعه یا استحمام باشد.
- خوابیدن در محیطی آرامش بخش که تاریک، ساکت و خنک است
- پرهیز از مصرف کافئین و محرک های دیگر نزدیک به زمان خواب
نوشیدن آب فراوان
کم آبی بدن می تواند به کاهش سطوح انرژی بدن و احساس خستگی منجر شود. مصرف منظم آب در طول روز ایده خوبی است.
مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل
غذاهای سرشار از قند می توانند موجب افزایش ناگهانی و سریع سطوح گلوکز خون و در ادامه، افت سریع آن شوند که به کاهش سطوح انرژی و خستگی منجر می شود. مصرف غذاهای سالم و فرآوری نشده که حاوی شکر افزوده نیستند می تواند به ثابت نگه داشتن سطوح قند خون و انرژی بدن کمک کند.
تمرکز بر مدیریت استرس
استرس می تواند به مشکلات گوارشی، مشکلات خواب و خستگی منجر شود. همچنین، استرس ممکن است مشکلات سلامت زمینه ای مانند افسردگی، فیبرومیالژیا و بیماری کرون را تشدید کند. فعالیت های زیر ممکن است به مدیریت سطوح استرس کمک کنند:
- ورزش منظم
- مدیتیشن
- صحبت درمانی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
به طور معمول، تغییرات کوتاه مدت در اشتها و خستگی دلیلی برای نگرانی نیستند. این علائم ممکن است در نتیجه یک بیماری خفیف یا به واسطه تغییری در رژیم غذایی یا عادات خواب شما شکل بگیرند.
با این وجود، اگر با موارد زیر مواجه هستید باید به پزشک مراجعه کنید:
- بی اشتهایی یا خستگی پایدار که با ایجاد تغییر در رژیم غذایی یا کیفیت خواب بهتر نیز بهبود نمی یابند
- تجربه بی اشتهایی یا خستگی پس از آغاز مصرف یک داروی جدید
- ابتلا به یک بیماری زمینه ای مانند دیابت، بیماری قلبی یا سرطان
کودکان و نوزادانی که خستگی و بی اشتهایی را تجربه می کنند ممکن است در برقراری ارتباط و بیان احساس خود با دشواری مواجه باشند. اگر کودک ضعیف و بیش از حد خسته به نظر می رسد یا از غذا خوردن امتناع می کند، والدین یا فرد مراقبت کودک باید همراه وی به پزشک مراجعه کند.
