جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا می‌شود؟
تمایل ترامپ که به تازگی در توییتی از آن پرده برداشت، هر دلیلی که داشته باشد نمی‌تواند به دست خود او عملی شود، زیرا بر مبنای قانون اساسی آمریکا، صلاحیت به تعویق انداختن انتخابات در شرایط بسیار ویژه در دست کنگره است و رئیس جمهوری چنین صلاحیتی ندارد. اما اگر به هر دلیل انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که قرار است در ۳ نوامبر (۱۳ آبان) برگزار شود، به تعویق بیفتد، باید جانشینی برای ترامپ معرفی شود. در شرایط بسیار خاصی این فرد می‌تواند جو بایدن، رقیب ترامپ از حزب دموکرات باشد. چگونه؟
در واقع بر اساس قانون اساسی آمریکا، رئیس جمهوری این کشور نمی‌تواند بیشتر از چهار سال در این پست بماند. به این ترتیب ترامپ تنها تا روز ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ (یکم بهمن ۹۹) می‌تواند در پست خود باقی بماند، مگر آن که بخواهد بعد از این تاریخ به طور غیرقانونی به اقامت خود در کاخ سفید ادامه دهد، چیزی که بعید به نظر می‌رسد. چین وضعیتی، بن‌بست سیاسی بی‌پیشینه‌ای را در آمریکا به وجود خواهد آورد و بحران جانشینی ترامپ حد اقل در تئوری بسیار پیچیده خواهد شد.
در آمریکا در صورتی که به هر دلیلی پست ریاست جمهوری خالی بماند، قانونا معاون او باید به طور موقت و تا زمان انتخاب رئیس جمهوری بعدی به جای او بنشیند و تحت شرایطی برای پست ۴ ساله ریاست جمهوری سوگند یاد کند. اما در صورت به تعویق افتادن انتخابات پیش رو در ایالات متحده، مایک پنس، معاون ترامپ اجازه نخواهد داشت به جای او به صدارت برسد زیرا دوره ۴ ساله معاونت او نیز درست به مانند ترامپ در همان ابتدای سال ۲۰۲۱ به پایان می‌رسد.
از سوی دیگر در صورت تعویق انتخابات آتی، نمایندگان فعلی مجلس نمایندگان آمریکا که بر اساس قانون اساسی موظفند تکلیف ریاست جمهوری و انتخابات بعدی را مشخص کنند، نخواهند توانست این مأموریت را انجام دهند چون دوره چهار ساله وکالت آنان در تاریخ سوم ژانویه ۲۰۲۱ (۱۴ دی ۹۹) یعنی پیش از پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ پایان می‌پذیرد. به عبارت دیگر، اگر انتخابات در نوامبر انجام نشود، در زمان پایان دوره ترامپ کسی در مجلس نمایندگان نخواهد بود تا برای جانشین او تصمیم بگیرد. به این ترتیب صحبت از نانسی پلوسی، رئیس دموکرات کنگره برای جانشینی ترامپ در آن زمان بی‌معنی خواهد بود.
پس از مجلس نمایندگان، کسی که برای ریاست جمهوری مطرح می‌شود رئیس مجلس سناست. در ماه نوامبر تنها ۳۵ نماینده سنا باید انتخاب شوند، زیرا ۶۵ کرسی این مجلس در اختیار سناتورهایی است که دوره نمایندگی‌شان تا بعد از سال ۲۰۲۱ ادامه دارد. به این ترتیب حتی اگر انتخاباتی هم برگزار نشود و به تعویق بیفتد، دست کم ۶۵ نفر در مجلس سنا حضور دارند. اما مشکل این است که اول باید فردی به عنوان رئیس موقت سنا تا زمان انتخابات بعدی برگزیده شود.
بر اساس سنتی قدیمی که از قرن نوزدهم تا کنون در سنای آمریکا رواج دارد، در این موقعیت قدیمی‌ترین نماینده از رئیس حزبی که اکثریت سنا را دارد، به عنوان رئیس موقت معرفی می‌شود. این فرد امروز «چاک گرسلی»، سناتور ایالت آیوواست. اما اگر در پاییز آینده انتخاباتی انجام نشود، حزب متبوع گرسلی دیگردر اکثریت نخواهد بود چون از ۶۵ سناتوری که دوره‌شان تمام نمی‌شود و در سنا می‌مانند، ۳۵ نفر یعنی بیشترشان از حزب رقیب گرسلی، یعنی دموکرات هستند. به این ترتیب دموکرات‌ها خودبخود سنا را در دست خواهند گرفت که ۱۸ نفر از آنها صلاحیت «رایزنش» یا حق رأی دادن برای تعیین تکلیف درباره تصمیمات حزبی را دارند.
باز هم بر اساس سنت، در این صورت قدیمی‌ترین سناتور از حزب دارای اکثریت، به عنوان رئیس موقت سنا و در نتیجه رئیس جمهوری آمریکا معرفی خواهد شد. این فرد امروز پت لیهی، سناتور ایالت ورمونت است.
حالا مشکل اینجاست که این روال بر اساس قانون نیست و تنها یک سنت است. در این اوضاع پیچیده، نمایندگان دموکرات ملزم به معرفی پت لیهی نیستند و قانونا حق دارند هر کسی دیگر از همکارانشان را که دلشان خواست به عنوان رئیس موقت سنا و رئیس جمهوری معرفی کنند. این فرد ممکن است ایمی کلبوشار یا الیزابت وارن باشد.
ولی آیا آنها واقعا چنین کاری خواهد کرد؟ احتمالا نه. چون نه قانون اساسی و نه هیچ قانون جاری دیگری در آمریکا آنها را «مجبور» به انتخاب منحصرا از میان همکاران سناتور خودشان نکرده است. این مورد در مجلس نمایندگان نیز صادق است و آنها هم می‌توانند فردی را خارج از همکارانشان در کنگره، به ریاست جمهوری برگزینند. به این ترتیب دموکرات‌های سنا خواهند توانست هر کسی را که واجد شرایط مصرح در قانون اساسی باشد، یعنی یک شهروند بالای ۳۵ سال به جز باراک اوباما، جرج بوش و بیل کلینتون را برای ریاست کشور انتخاب کنند.
آنها اگر از اشتباهات تاریخی خود درس نگرفته باشند هیلاری کلینتون یا ال گور را انتخاب می‌کنند، اما قطعا انتخاب منطقی‌تر برای آنها جو بایدن، معاون رئیس جمهوری پیشین آمریکا خواهد بود. بایدن آماده است تا این پست را بپذیرد و چون خود را برای انتخابات ریاست جمهوری آماده کرده، از هم اکنون تیم مدیریتی برای دوره گذار را برای خودش تعیین کرده است. بایدن همچنین ویدندهای بسیار نزدیکی با بیشتر ۳۵ سناتور دموکراتی دارد که قرار است رئیس موقت سنا و رئیس جمهوری را انتخاب کنند.
خلاصه این که اگر در پاییز امسال هیچ انتخاباتی در آمریکا برگزار نشود و روند قانونی در پیش گرفته شود، نتیجه به ریاست رسیدن ترامپ نخواهد بود زیرا جو بایدن در تاریخ ۳ ژانویه رئیس موقت سنا می‌شود و چون سناتورهای دموکرات دارای اکثریت، قاعدتا فردی بهتر از او را برای ریاست جمهوری معرفی نمی‌کنند، ۱۷ روز بعد جو بایدن در برابر جان رابرتس، قاضی ارشد ایالات متحده آمریکا برای تصدی پست ریاست جمهوری این کشور برای مدت چهار سال سوگند خواهد خورد.
با این همه یک عامل مهم به احتمال زیاد مانع اتفاق افتادن تمام این روایت می شود و آن مجلس نمایندگان است. نانسی پلوسی لایحه تعویق انتخابات را رد می‌کند و حتی مجلس سنا که هم اکنون جمهوریخواهان در ان اکثریت را دارند، با این لایحه موافق نیست.
