«هوک» رفت؛ «آبرامز» آمد/ «آچمز» شدن آمریکا مقابل بازدارندگی ایران

«برایان هوک» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران به روزنامه نیویورک تایمز اعلام کرده که از سمت خود استعفا خواهد داد.

«الیوت آبرامز» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ونزوئلا با حفظ سمت، جانشین «برایان هوک» خواهد شد.

استعفای «هوک» در حالی صورت گرفت که کمتر از ۳ ماه از دوره ریاست جمهوری ترامپ باقی است.

در روزهای اخیر هم صحبتی از اختلافات «هوک» با «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا به گوش رسیده بود که این موضوع می‌تواند از دلایل استعفای هوک باشد.

به رغم ادعای هوک، ولی کارزار فشار حداکثری علیه ایران نتوانسته به اهداف اعلامی خود که تغییر نظام ایران یا وادار کردن ایران به گفتگو دست یابد.

بر این اساس به نظر می‌رسد استعفای هوک می‌تواند این شکست را متوجه او کند و ترامپ و پمپئو در این زمینه مسئولیت‌ها را متوجه او سازند.

اما در کمتر از سه ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا انتصاب «الیوت آبرامز» که مسئول پرونده ونزوئلا در وزارت خارجه آمریکا است به جای «هوک» یک تیر با چند نشان زدن از سوی دولت ترامپ نیز به شمار می‌رود.

«آبرامز» فردی رادیکال و تندرو است و انتصاب او این پیام را به رأی دهندگان آمریکایی طرفدار ترامپ منتقل می‌کند که ترامپ نه تنها از سیاست فشار حداکثری خود علیه ایران عقب نشینی نمی‌کند بلکه این سیاست را با افرادی چون «آبرامز» شدیدتر هم دنبال می‌کنداول آنکه «آبرامز» فردی رادیکال و تندرو است و انتصاب او این پیام را به رأی دهندگان آمریکایی طرفدار ترامپ منتقل می‌کند که ترامپ نه تنها از سیاست فشار حداکثری خود علیه ایران عقب نشینی نمی‌کند بلکه این سیاست را با افرادی چون «آبرامز» شدیدتر هم دنبال می‌کند.

در این زمینه پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا نیز به خبرگزاری مهر گفت: «الیوت آبرامز» یکی از افراطی‌ترین اشخاصی است که در دولت‌های مختلف آمریکا مقام‌های مختلفی در دست داشته است و یکی از خطرناک‌ترین طرفداران اسرائیل در نظام آمریکا بوده است و دوستی قدیمی با شخص نتانیاهو و افراطیون دست راستی حاکم در اسرائیل دارد. نه تنها در ونزوئلا بلکه در سایر کشورهای آمریکای لاتین او طراح کودتاهای زیادی بوده است. انتخاب الیوت آبرامز به عنوان نماینده ویژه دولت ترامپ در امور ایران سیاست آمریکا را نزدیک‌تر به سیاست اسرائیل خواهد کرد و احتمال یاغیگری و تروریسم ضد ایران را افزایش خواهد داد.»

این انتخاب در شرایطی که میزان تأثیر ویروس کرونا بر اقتصاد آمریکا غیر قابل پیش بینی بود و ضعف دولت در مقابله با این بیماری نیز نزد افکار عمومی آمریکا به ویژه با پروپاگاندای دموکراتها نهادینه شده است قابل ارزیابی است.

باید توجه داشت که آبرامز از طراحان جنگ عراق و یکی از نئوکان‌های تندرو به شمار می‌رود. او حدود ۳۰ سال پیش به خاطر دروغگویی به نمایندگان کنگره در دادگاه محکوم شد ولی جورج بوش پدر او را عفو کرد.

«آبرامز» دوستی و صمیمیت زیادی با «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل دارد و به نظر می‌رسد انتخاب او باعث می‌شود سیاست آمریکا بیش از قبل در خدمت اسرائیل باشدوی دوستی و صمیمیت زیادی با «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل دارد. به نظر می‌رسد انتخاب او باعث می‌شود سیاست آمریکا بیش از قبل در خدمت اسرائیل باشد.

پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا در این خصوص به خبرگزاری مهر می‌گوید: «آبرامز» یکی از طرفداران بسیار سر سخت اسرائیل و نتانیاهو است. بنابراین تحت نظارت او سیاست آمریکا بیش از پیش از نظارت اسرائیل متأثر خواهد شد. او حتماً طرفدار تغییر نظام و ایجاد تشنجات در ایران از جمله با ترغیب بعضی اقلیت‌ها ناراضی به شورش خواهد بود. به نظر من اسرائیل از این نگران است که بعد از ترامپ آمریکا دیگر زیاد مشغول ایران نباشد گرچه به عقیده من «بایدن» هم تحریم‌ها را ادامه خواهد داد. اسرائیل همچنین از امکان کم شدن نیروهای نظامی آمریکا در خاورمیانه نگران است. بنابراین می‌خواهد قبل از تعدیل این نیروها اگر ممکن شود آمریکا ضربه‌ای به ایران بزند و در نتیجه دیگر هیچ رقیبی در خاورمیانه نداشته باشد.»

برای آشنایی با سیاست «آبرامز» در خصوص ایران می‌توان به دیدگاه او در مقاله‌ای که در سال ۱۳۹۶ در خصوص انتخابات ایران نوشت رجوع کرد. او در این مقاله با انتقاد از برخی سران کشورهای غربی می‌گوید دولت‌های غربی، در مورد اصلاحات در ایران، خودفریبی می‌کنند.

در مقاله وی که در روزنامه اسرائیلی «اسرائیل هیوم» (Israel Hayom) منتشر شده، آمده است: «در طول انتخاب ات اخیر ریاست‌جمهوری در ایران [انتخاب ات ۹۶]، بسیاری از رهبران کشورهای غربی، شدیداً امیدوار بودند که انتخاب مجدد حسن روحانی، به انجام اصلاحات اساسی در ایران منجر خواهد شد. بحث همه آنها هم این بود که این سیاست‌مدار "میانه‌رو" با انتقادهای شدید از دخالت سپاه پاسداران در امور سیاسی و اقتصادی کشور، دادن وعده‌های آزادی به زنان و حضور اقلیت‌ها در کابینه، به اصلاحات موردنیاز ایران، جامه‌ی عمل خواهد پوشاند.

اما تنها دو ماه پس از پیروزی او، اکنون کاملاً مشخص شده است که هیچ اصلاحاتی در کار این دولت نیست و همه‌ی وعده‌های روحانی، برای جلب آرا و نه لیبرالیزه کردن جامعه ایران، بوده است.»

بنابراین آبرامز از جمله تندروهایی که مسأله اش اصل نظام ایران است و حاضر نیست با این نظام کار کند. این بر خلاف برخی دیدگاه‌ها در آمریکا است که اگرچه مشکل ماهوی با نظام ایران دارند ولی دیپلماسی را راهی مؤثر برای تحقق خواسته‌های خود می‌دانند.

در حالی که «هوک» در موضوع آزادی زندانیان ایرانی و آمریکایی ایفای نقش می‌کرد، در کنار فشار حداکثری بر مذاکره و گفتگو با ایران هم تأکید داشت. او حتی ضمن اشاره به باز بودن باب دیپلماسی از سوی آمریکا عنوان کرده بود مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا می‌تواند بر سر تمام موضوعاتی که ۴۱ سال گذشته اتفاق افتاده و بر روابط دو کشور تاثیر منفی گذاشته‌اند، انجام بگیرد.

ولی آبرامز بیشتر طرفدار رویکرد سخت مقابل ایران است.

بر اساس آنچه گفته شد می‌توان گفت آبرامز» چهره‌ای جنگ طلب است و انتخاب او به رأی دهندگان آمریکایی این پیام را می‌دهد که فشار بر ایران را ادامه خواهد داد تا به نتایج مطلوب واشنگتن دست یابد.

در خصوص مذاکره با دولت ترامپ، ایران بارها اعلام کرده حاضر به مذاکره با او نیست. این موضوع در سخنرانی اخیر رهبر انقلاب اسلامی به مناسبت عید قربان نیز مورد تأکید مجدد قرار گرفت.

اگر انتخاب «آبرامز» به معنای این است که واشنگتن بخواهد جنگی محدود با ایران که نجات بخش ترامپ در انتخاب ات آمریکا باشد را آغاز کند نکاتی مقابل ذکر است. استدلال می‌شود اگر وضعیت ترامپ بحرانی شود و احساس کند با جنگی محدود با ایران می‌تواند پیروز انتخابات شود او این اقدام را انجام خواهد داد. بر این اساس استدلال می‌شود ترامپ غیر قابل پیش بینی است و ممکن است این کار را بکند.

ایران بارها اعلام کرده هیچ جنگی را «محدود» نگه نخواهد داشت و اگر تعرضی صورت بگیرد به معنای «مادر همه جنگ‌ها» خواهد بوداما ایران بارها اعلام کرده هیچ جنگی را «محدود» نگه نخواهد داشت و اگر تعرضی صورت بگیرد به معنای «مادر همه جنگ‌ها» خواهد بود. بر این اساس ایران دامنه جنگ را آنطور که ترامپ ممکن است تصور کند «محدود» خواهد ماند، محدود نگه نخواهد داشت. در چنین سناریویی ایران چیزی برای از دست دادن نخواهد داشت و دامنه جنگ را گسترده خواهد ساخت و از قضا همین تعرض می‌تواند به شکست حتمی ترامپ منجر شود.

سناریوی دیگر به موضوع تمدید تحریم تسلیحاتی ایران باز می‌گردد که به رغم تلاش‌های گسترده و وسیع، «هوک» نتوانست انسجامی در این خصوص میان اعضای دائم و غیر دائم شورای امنیت برای تمدید تحریم تسلیحاتی به دست آورد. با توجه به اعلام صریح چین و روسیه در خصوص وتوی این قطعنامه این مسیر نفعی برای آمریکا نخواهد داشت.

آمریکا اعلام کرده در صورتی که قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران رأی نیاورد به «مکانیسم ماشه» روی خواهد آورد. با توجه به تفسیر جدیدی که آمریکا از «مشارکت کننده» بودن خود در برجام ارائه داده- که مورد توافق روسیه و چین و حتی برخی کشورهای اروپایی نیست و از سوی دیگر نیز کشورهای اروپایی منتظر اتمام ریاست جمهوری ترامپ و نتایج انتخابات آمریکا هستند- به نظر نمی‌رسد آنها بخواهند برجام را نابود کنند.