سیارک سِرِس در بین مدار دو سیاره مریخ و مشتری و در منطقهای به نام «کمربند سیارکی» واقع شده است. در این منطقه تعداد زیادی اجرام فضایی با شکلهای هندسی نامنظم قرار گرفتهاند که اصطلاحا سیارک یا ریزسیاره نامیده میشوند.
دانشمندان ناسا در سال ۲۰۱۱ فضاپیمای «داون» را به دور دو سیارک وستا و سرس در ۶.۴ میلیارد کیلومتری کره زمین فرستادند تا بتوانند از نزدیک روی سطح این دو سیارک تحقیق کنند.
دادههای جدید حاصل تصویربرداری فضاپیمای داون در سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ است. این فضاپیما در مراحل نهایی ماموریت خود تا ۳۵ کیلومتری سطح این سیارک پایین آمده است.
عمده فعالیت این فضاپیما تحقیق روی چالهای نورانی و درخشان در سطح این سیارک بود که دانشمندان بعدها متوجه شدند ترکیبی از کربن، سدیم و اکسیژن آن را تشکیل میدهد و بخار آب از آن متصاعد میشود. برای اولین بار تلسکوپ فضایی هرشل با اشعه مادون قرمز سیگنالهایی از وجود بخار آب را در جو سرس تشخیص داده بود.
اخترشناسان اکنون با تمرکز بر روی چاله متوجه شدهاند که زیر سطح و در عمق ۲۵ مایلی مایعی نمکی وجود دارد که در گسترهای به وسعت صدها کیلومتر پخش شده است.
نتایج تحقیقات نشان داده است که مایعهای نمک کلرید هیدرات در مرکز این چاله دقیقا از نوع همان هیدروهالیتهایی هستند که در یخهای قطبی یافت میشوند. این اولین بار است که این ترکیبها در جایی غیر از زمین در منظومه شمسی یافت میشوند.
دانشمندان میگویند هر چند این مایعها بلافاصله پس از رسیدن به سطح خشک میشوند و این کار طی صدها سال ادامه داشته است، اما احتمالا هنوز این مایعهای نمکی در بخش درونی سیارک وجود دارند.
کارول ریموند، محقق ارشد فضاپیمای داون در آزمایشگاه پیشران جت ناسا می گوید: «حجم زیادی از نمکها در لایه زیرین چاله قرار دارند، چالهای که حدود ۲۰ میلیون سال پیش ایجاد شده است. حفره عمیق ایجاد شده باعث شده تا آب شور از اعماق به سطح سیارک راه یابد و واکنشهای شیمیایی را رقم بزند.»
سرس با قطری به طول حدود ۹۵۰ کیلومتر تنها «سیارهٔ کوتوله» کمربند سیارکها به شمار میرود و احتمالاً بازماندهٔ سیارات ابتدایی است که در ۴.۵ میلیارد سال پیش در منظومه شمسی شکل گرفتهاند.
یافتههای جدید از سطح این سیارک روز دوشنبه در نشریه علمی «اخترشناسی نیچر» منتشر شده است.