در سالهای اخیر، مصرف غذاهای فوری یا اصطلاحاً فست فودها در تمام مناطق جهان افزایش قابلتوجهی داشته است. غذاهای فوری غذاهایی هستند که به سرعت طبخ و آماده شده و در رستورانها و کافهها به عنوان یک وعده کامل و یا یک میان وعده غذایی عرضه میشوند و شامل انواع ساندویچ، برگرها، مرغ، ماهی و میگو سوخاری، هاتداگ، سیبزمینی سرخکرده، ناگت مرغ، انواع پیتزاها، سوسیس، کالباس، فلافل و سمبوسه هستند. فست فودها غذای مورد علاقه جوانان و نوجوانان هستند، بهطوری که نزدیک به یک سوم از آنان روزانه از این غذاها استفاده میکنند.
در سال ۱۹۹۷، فست فودها تنها ۱۷ درصد از غذای مصرفی جوانان را در رستورانهای آمریکا به خود اختصاص میدادند در حالیکه این آمار در سال ۲۰۰۶ به حدود ۳۰ درصد رسید و امروزه بیش از ۵۰ درصد دانشجویان، روزانه فست فود مصرف میکنند. در مطالعات انجام شده در کشور ما نیز، دانشجویان به عنوان یک گروه اصلی مصرف کننده فست فود شناخته شدهاند، به گونهای که آنها بیشتر از افراد سایر مشاغل غذاهای فوری مصرف کرده بودند. این موضوع در کنار آسیبهایی که فست فودها ممکن است برای سلامت داشته باشند، باعث بروز نگرانیهای زیادی در میان خانوادهها و مسئولان شده است.
در همین خصوص، تیمی پنجنفره از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اقدام به انجام پژوهشی کردهاند که در آن، تأثیر مصرف فست فود بر حافظه کوتاهمدت افراد مورد بررسی واقع شده است.
در این مطالعه مقطعی، ۱۸۲ دانشجوی مقطع کارشناسی از خوابگاههای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشارکت داشتهاند که از آنها اطلاعات جمعیت شناختی، تنسنجی و تکرر مصرف فست فود، سالاد، نوشابه و دوغ به دست آمده است. این دادهها سپس به کمک روشهای آماری و کامپیوتری مورد تجزیه و تحلیل واقع شدهاند.
نتایج این بررسیها نشان داد که میزان مصرف فست فود در دانشجویان خوابگاهی بالاست و مصرف بیشتر فست فود با نمره کمتر حافظه کوتاهمدت در آنان مرتبط است.
در این رابطه، ملیحه کرمی زاده، محقق مرکز تحقیقات تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و همکارانش میگویند: «طبق نتایجی که به دست آمد، حدود ۵۵ درصد از دانشجویان مورد مطالعه، به میزان پنج بار و بیشتر در هفته فست فود مصرف کرده بودند و تنها ۱.۳ درصد از آنها، مصرفی کمتر از یکبار در هفته داشتند. همچنین مصرف فست فود در دختران نسبت به پسران و در دانشجویان سال آخر نسبت به دانشجویان سال اول بیشتر بود».
آنها میافزایند: «بر همین اساس، مصرف بیشتر فست فود و سالاد توسط دانشجویان با نمره کمتر حافظه در آنان همراه بود. همچنین حافظه کوتاهمدت با مصرف دوغ رابطه معکوس و معناداری داشت. این بدان معنا است که مصرف بیشتر دوغ باعث کاهش بیشتر قدرت حافظه کوتاهمدت در آنها شده بود»
این محققان اشاره کردهاند با توجه به اینکه جمع زیادی از دانشجویان دانشگاههای دولتی، در خوابگاهها سکونت دارند، برنامهریزی جهت بهبود وضعیت تغذیهای آنان در خوابگاهها میتواند امری مهم در توسعه آینده کشور باشد.
آنها در انتهای گزارش علمی پژوهشی خود که در فصلنامه «علوم پزشکی صدرا» متعلق به کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی شیراز منتشر شده است، پیشنهاد کردهاند که در مطالعات آینده، اثرات مصرف فست فودها بر حافظه بلندمدت و عملکرد تحصیلی دانشجویان نیز مورد ارزیابی قرار گیرد.