تکرار «یکشنبه سیاه» در واپسین جمعه بهار ۱۴۰۰؟
بالاخره زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم مشخص شد و این طور که جمال عرف دیروز در یک نشست خبری اعلام کرد متقاضیان ظاهرا پرتعداد «پاستور» باید آخرین جمعه بهار ۱۴۰۰ به مصاف یکدیگر بروند. حالا البته تنها محمد غرضی و فریدون عباسی رسما از کاندیداتوری خود برای این انتخابات سخن گفته‌اند که البته با چندان استقبالی هم روبرو نشدند، اما زمزمه‌ها و شنیده‌ها و نشانه‌ها و دیده‌ها از کاندیداتوری یک دوجین سیاستمدار اصولگرا و اصلاح‌طلب حکایت دارد.
آنچه، اما بالا و پایین انتخابات ۱۴۰۰ و به‌ویژه فهرست رقبای نهایی را تعیین‌تکلیف می‌کند، نه این اعلام کاندیداتوری‌های رسمی و غیررسمی است، نه آن دیده‌ها و شنیده‌ها از ورود فلان کاندیدای چپ و راست و تشکیل و آغاز به‌کار بهمان کمپین انتخاباتی. این فقره منحصرا در ید قدرت شورای نگهبان متشکل از ۶ فقیه و ۶ حقوقدان است که درنهایت ازمیان ده‌ها کاندیدای احتمالی ورود به «پاستور» تصمیم می‌گیرند کدام چند نفر «رجل سیاسی»اند و شایسته حضور در انتخابات. جالب آنکه سخنگوی این شورا در آخرین نشست خبری‌اش در اظهاراتی بحث‌انگیز «توصیه» کرده بود آن‌ها که ادوار گذشته ردصلاحیت شدند، دوباره کاندیدا نشوند. اظهاراتی که البته ابتدای همین هفته در گفتگو با یک روزنامه اصولگرا، تاحدودی رفع و رجوع شد، اما بعید است ملاک عمل جز آنی باشد که پیش‌تر اعلام شده!
اما حالا در میدان عمل و بازار نسبتا داغ اخبار انتخاباتی در ۲۴ ساعت گذشته، شاید یک خبر انتخاباتی نه در فضای سیاسی و میان احزاب و چهره‌های سیاسی بیرون حاکمیت که ازقضا در بخشی از حاکمیت، آن‌هم یکی از مهم‌ترین بخش‌های انتخابی که ازقضا به تازگی در پی انتخاباتی با حداقل مشارکت در طول تاریخ جمهوری اسلامی، آغاز به کار کرده است. محمد باقری بناب، روحانی نسبتا جوانی که دوره نهم مجلس نیز سابقه نمایندگی و البته همکاری با علی لاریجانی را در کارنامه دارد، دیروز پس از توضیحاتی درباره نحوه شکل‌گیری فراکسیون آذری‌زبانان دوره یازدهم مجلس از شکل‌گیری فراکسیون «مستقلین ولایی» خبر داده است. آن هم در حالی که دوره دهم مجلس، فراکسیونی به همین عنوان، محل گردهمایی یاران و نزدیکان علی لاریجانی و اصولگرایان میانه‌رو بود. باقری‌بناب که از برگزاری جلسات مقدماتی این فراکسیون سخن گفته، نسبت به حضور اصلاح‌طلبان انگشت‌شمار مجلس در این فراکسیون ابراز بی‌اطلاعی کرده، اما از حدود ۶۰ عضو این فراکسیون خبر داده است. خبری که خود البته ارتباطی به انتخابات ۱۴۰۰ ندارد، اما بین سطور آنکه می‌تواند به معنای فعال شدن برخی نزدیکان احتمالی لاریجانی و احیای تشکیلات پارلمانی او در روز‌های دوری از مجلس باشد، بی‌ارتباط به انتخابات پیش رو نیست.
اهمیت این خبر از این حیث، اما دوچندان می‌شود که نگاهی بیندازیم به اظهارات برخی چهره‌های سیاسی نزدیک به اصلاح‌طلبان. غلامعلی رجایی که دوران حیات آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به عنوان مشاور آیت‌الله در فضای سیاسی کشور معروف بود، دیروز از قابلیت‌ها و توانایی‌های بی‌بدیل علی لاریجانی سخن گفته و تاکید کرده میان کاندیدا‌های احتمالی، شاید تنها اسحاق جهانگیری از این حیث همسنگ رییس ۳ دوره هشتم، نهم و دهم مجلس باشد. رجایی به نامه‌نیوز، پایگاه خبری نزدیک به اصولگرایان میانه‌رو گفته، ممکن است در شرایطی که نامزد‌های شاخص اصلاح‌طلب ردصلاحیت شوند و این جریان سیاسی به این نتیجه برسد که نمی‌تواند از چهره خاص اصلاح‌طلبی برای ورود به رقابت انتخاباتی ۱۴۰۰ بهره بگیرد، رو به سوی علی لاریجانی گذاشته و از او حمایت کنند. همزمان، اما در حالی که اظهارنظر اخیر سخنگوی شورای نگهبان درباره عدم نام‌نویسی کاندیدا‌های ردصلاحیت شده ادوار گذشته، به باور ناظران بیش از هر چیز کنایه‌ای بود به تحرکات انتخاباتی اخیر محمود احمدی‌نژاد.
یک کنشگر اصولگرا - که البته ازجمله منتقدان سرسخت احمدی‌نژاد هم هست - دیروز نسبت به حضور و کاندیداتوری احمدی‌نژاد هشدار داده است. احمد کریمی اصفهانی، دبیرکل جامعه اسلامی اصناف و بازار، ازجمله اصولگرایان سنتی و ازجمله اعضای حزب موتلفه اسلامی است، دیروز به اعتمادآنلاین گفته است: «اگر شورای نگهبان به کسی مثل احمدی‌نژاد دوباره مجوز حضور بدهد، از آنجا که بخشی از سطح پایین جامعه از کارهایش مطلع نیستند، امکان دارد رای بیاورد و چنین اتفاقی کشور را دچار بحرانی عجیب خواهد کرد.» هشداری که البته تنها نگرانی این کنشگر اصولگرا نیست و ازقضا نه فقط اصلاح‌طلبان، بلکه بسیاری از اصولگرایان هم این روز‌ها با او هم‌نظرند و حتی شاید در این نگرانی و واهمه، از کنشگران وابسته به جناح چپ پیش باشند.
با این حساب اگر بخواهیم اظهارات انتخاباتی ۲۴ ساعت گذشته را ملاک قضاوت قرار دهیم، باید به رویارویی احتمالی علی لاریجانی و محمود احمدی‌نژاد بیندیشیم. تقابلی که دست‌کم یک بار به شدیدترین حالت احتمالی رقم خورد و «یکشنبه سیاه» پارلمان را رقم زد. حالا، اما زمان برگزاری انتخابات مشخص و شمارش معکوس برای این رقابت حساس سیاسی آغاز شده است. ساعت شنی برعکس که یک سوی آن کاندیدا‌های احتمالی انتخابات نظاره‌گرند، سوی دیگر ۶ فقیه و ۶ حقوقدان شورای نگهبان.
وانگهی از صبج تا شب هزاران سوژه و منظره حال به همزن را مشاهده می کنیم.