تبدیل تهدید به فرصت در شورای حکام؛ قدرت دیپلماسی خارجی ایران
سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که سه ماه پیش تحت فشار رژیم صهیونیستی و به اصرار واشنگتن قطعنامه‌ای را علیه جمهوری اسلامی پیشنهاد کرده و به تصویب آن تن دادند، با صدور بیانیه‌ای، از تلاش‌های ایران و آژانس برای اجرای توافق‌نامه‌های پادمانی استقبال کردند.
آنها همچنین بر تعهد مستمر خود در اجرای کامل برجام تأکید و تصریح کردند که برای تداوم حفظ این توافق کوشا خواهند بود. طرف های اروپایی برجام همچنین از خروج یکجانبه آمریکا از این توافق ابراز تاسف کرده و یادآور شدند که از تلاش‌های کاخ سفید در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای به‌کارگیری مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران حمایت نمی‌کنند.
اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای که روز چهارشنبه توسط «استفن کلمنت» قرائت شد از توافق ایران و آژانس استقبال و بر لزوم اجرای موافقت‌نامه‌های پادمانی تصریح کرد. کلمنت خاطر نشان کرد که اتحادیه اروپا از تلاش‌های آژانس برای حل و فصل مسائل گزارش شده توسط مدیرکل حمایت می کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اواخر سال گذشته و پس از روی کار آمدن «رافائل گروسی» ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت های هسته ای اعلام نشده در مکان هایی در ایران خواند، مطرح کرد که با عدم پذیرش و انتقاد جمهوری اسلامی روبه رو شد.
ایران اتهامات مطرح شده را رد و درباره ماجرا جویی علیه برنامه هسته‌ای کشور هشدار داد.
کاظم غریب آبادی نماینده جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، ۲۹ خرداد گذشته با ایراد سخنانی در نشست فصلی شورا، با طرح این پرسش که چرا ایران به طور اتوماتیک دسترسی به این دو مکان را ارائه نمی‌کند تا سیاسی بودن آنها را اثبات کند، گفت: به عنوان یک موضوع حاکمیتی، هیچ کشوری قلمرو خود را فقط براساس ادعاهای مستمر مطرح شده از سوی دشمن خود، به روی بازرسی‌ها باز نمی‌کند؛ حتی اگر بدیهی باشد که نتیجه، نادرست بودن این ادعاها را ثابت می‌کند.
با این حال آمریکا و متحدانش موفق شدند تا ۳۰ خرداد به رغم مخالفت جدی چین و روسیه قطعنامه‌ای را صادر و از ایران بخواهند به ممانعت از دسترسی بازرسان آژانس به ۲ سایت هسته‌ای کشور پایان دهد و با آنها به طور کامل همکاری کند. این در واقع برای اولین بار در ۸ سال گذشته بود که آژانس درباره ایران قطعنامه صادر می‌کرد. آمریکا که به تیره شدن روابط ایران با آژانس دل‌خوش کرده بود قصد داشت تا در نشست پیش‌رو قطعنامه جدیدی را علیه ایران صادر و به این ترتیب پرونده را به شورای امنیت ارجاع دهد.
همزمان دولت آمریکا پس از نزدیک به سال خروج از برجام، مدعی است همچنان عضوی از این توافق است و می‌تواند از سازوکارهای موجود در این توافق و قطعنامه ۲۲۳۱ مرتبط با آن، علیه ایران استفاده کند. واشنگتن مرداد ماه گذشته قطعنامه‌ای را در خصوص تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران به شورای امنیت ارائه داد که تنها توانست یک رای مثبت جمهوری دومینیکن را با خود داشته باشد و به اعتراف کارشناسان و مقامات فعلی و سابق آمریکا، شکست مفتضحانه‌ای را متحمل شد.
پس از آن مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا به طور رسمی درخواست داد تا قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت، بر اساس مکانیسم ماشه علیه ایران بازگردانده شود.با این حال طرف‌های باقی‌مانده در برجام و اعضای دائم و غیر دائم شورای امنیت به صراحت با درخواست آمریکا مخالفت کردند.
گروسی: آژانس و ایران روی ریل همکاری هستند
«رافائل گروسی» می‌گوید که فعالیت‌های ایران و آژانس روی ریل همکاری قرار دارد و طبق توافق انجام شده، بازرسان آژانس پس از نمونه برداری از نخستین مکان، در روزهای آینده از مکان دوم در ایران بازدید خواهند کرد.
او در گفت‌وگو با بخش هارد تاک شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی در پاسخ به این سوال که آیا سطح همکاری آژانس با تهران را سطح متفاوتی از زمان انجام شدن توافق هسته‌ای در نظر می‌گیرد، گفت: اکنون در آن سطح همکاری مورد نیازم قرار دارم.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی مستقر در وین هم روز پنجشنبه در توییتی نوشت که تمام اعضای شورای حکام از توافق حاصل شده میان آژانس و ایران استقبال کرده‌اند. اهمیت این توافق‌ها را نمی‌توان دست کم گرفت و ما به دو طرف تبریک می‌گوییم.
چندی پیش نشریه «وال استریت ژورنال» در مقاله‌ای نوشت: ارائه دسترسی به آژانس می‌تواند به انحراف فشارها از سوی واشنگتن که به دنبال احیای تحریم های ایران است، کمک کند. جمع آوری نمونه ها از دو سایت و همچنین بررسی و اعلام نتیجه در مورد آنها، ماه ها به طول خواهد انجامید که در نتیجه هرگونه از سرگیری تحریم ها را تا قبل از انتخابات ماه نوامبر آمریکا غیر محتمل می سازد.
نشریه انرژی «اینتلیجنت» هم با انتشار مطلبی در این خصوص نوشت: تهران با موافقت برای اجازه دسترسی بین المللی به دو مکان مورد سوال از سوی آژانس، به تلاش واشنگتن برای بازگشت سریع تحریم های سازمان ملل علیه ایران، ضربه زد. اگر این توافق رخ نمی داد، با توجه به اینکه آژانس مجبور به ارائه گزارش عدم پایبندی به شورای امنیت علیه ایران می‌گردید، دیوار مخالفت شورای امنیت سازمان ملل برای بازگشت سریع تحریم ها در ماه سپتامبر ممکن بود شکسته شود.
این نشریه می‌افزاید: متن بیانیه مشترک ایران و آژانس حاکی از یک پیشرفت غیرمنتظره در این خصوص می باشد. بواسطه اجازه ورود بازرسان به دو مکان مورد نظر، تهران توانست یک چماق برافراشته شده از سوی واشنگتن را از سر بردارد.
اینتلیجنت با بیان این احتمال که بواسطه عدم حل این موضوع، یکپارچگی موجود در شورای امنیت سازمان ملل در مخالفت با بازگشت سریع تحریم ها شکسته شود، افزود: توافق ایران با آژانس پس از ماه‌ها تلاش آمریکا برای جلب حمایت شورای حکام علیه ایران به بهانه عدم همکاری در دسترسی به سایت های نظامی مشکوک خود حاصل شد.
به نوشته این نشریه، این رویداد بزرگ دیپلماتیک در یک زمان حساس و به موقع رخ داد و ظاهرا آژانس دیگر هیچ سوالی با توجه به اسناد موجود از ایران نخواهد کرد.
اینتلیجنت ادبیات بیانیه مشترک ایران و آژانس را فوق‌العاده توصیف کرد و افزود: جمهوری اسلامی دلیل قانع کننده ای برای اجازه دسترسی به آژانس داشت؛ چرا که در غیر این صورت، احتمال داشت پرونده این کشور در نشست بعدی شورای حکام به شورای امنیت ارجاع داده می شود. اما هم اکنون، این مسیر بسته شده است.
