زمانی که با رویداد یا محرکی مواجه می شویم که سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی ما را تهدید می کند، احساس ترس میکنیم. بنابراین ترس یک منبع واقعی بیرونی یا خارجی دارد. ترس به عنوان یک هیجان شایع موجب افزایش انرژی برای حفظ حیات می شود. مثلا زمانی که احساس بیماری می کنیم، نگران می شویم و به پزشک مراجعه می کنیم تا سلامتی خود را به دست آوریم.
محققان موسسه ملی تحقیقات سلامت و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران میگویند: ابتلا به بیماری همیشه با خود نگرانی و ترس به همراه دارد. این امر حتی پس از درمان هم وجود دارد. ترس از بازگشت بیماری یکی از ترس های واقعی بیماران است. ترس از بازگشت بیماری، انگیزه لازم برای پیگیری دوره درمان را ایجاد می کند، اما زمانی که این ترس طولانی مدت و اغراق آمیز شود، می تواند مشکلاتی در زندگی روزانه ایجاد کند و کیفیت زندگی را بکاهد. با شیوع کووید ۱۹، نگرانی بابت ابتلا به عنوان یکی از ترس های شایع، قابل درک است.
در این راستا ترس از بازگشت بیماری، یکی از چالش های چند ماه اخیر برخی از بیماران مبتلا به کووید ۱۹ شده است. البته تاکنون شواهدی از عود این بیماری وجود ندارد. در ادامه برخی از راهکارها برای کاهش ترس از بازگشت کووید ۱۹ ارائه می شود.
۱- ترس و نگرانی واکنش طبیعی نسبت به کووید ۱۹ و بازگشت آن است. به خود اجازه دهید که هیجانات خود را احساس و آن را تجربه کنید. هیجانی مانند ترس نه غلط است و نه درست. آنچه در این میان مهم است مدیریت هیجان هایی نظیر ترس است. بنابراین سعی به کتمان آن نداشته باشید و آگاه باشید که ترس، واکنش طبیعی به احتمال بازگشت کووید ۱۹ است.
۲- دانش خود را پیرامون کووید ۱۹ افزایش دهید. توصیه پزشکان و پرستاران و اطلاعاتی که ایشان در اختیارتان می گذارند به شما کمک می کند نگرانی خود را بر طرف کنید. می توانید از طریق پرسش از پزشکان و یا سایر منابع اطلاعاتی، پیرامون فعالیت هایی که از گسترش بیماری کووید ۱۹ پیشگیری میکند، اطلاعاتی به دست آورید.
۳- ترس های خود را با یک دوست یا گروه پشتیبانی به اشتراک بگذارید. این فعالیت ترسهای شما را کاهش داده و به تایید یا عدم تایید ترس شما کمک می کند. استفاده از تجربه افرادی که بر ترس خود نسبت به بیماری کووید ۱۹ غلبه کرده اند می تواند برای شما کمککننده باشد. بنابراین ترس های خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و شبکه ارتباطی قوی برای خود ایجاد کنید.
۴- محرکهای ایجادکننده ترس از بازگشت بیماری کووید ۱۹ را شناسایی و برنامه ای برای مدیریت آنها داشته باشید. برای مثال در معرض اطلاعات بیش از حد اینترنت، رسانه ها و شبکه های اجتماعی مجازی پیرامون کرونا قرارگرفتن، یکی ازمحرک های ایجادکننده ترس است. بنابراین توصیه می شود که در مواقع ضروری از منابع موثق اطلاعات کسب کنید.
۵- افکار غیر مفید را به چالش بکشید. برای مثال یکی از افکاری که به ذهن تان میآید را بنویسید. سپس شواهدی که این تفکر را تائید و یا رد می کند را جستجو و آنها را یادداشت کنید. سپس از خود بپرسید که آیا ترس های من منطقی است یا خیر؟ و اگر دوستم چنین نگرانی داشت به او چه توصیه ای می کردم.
۶- پس از طی شدن دوره درمان بیماری، ویزیت مجدد و چکاپ دوره ای را حتما انجام دهید. قرار ملاقات با پزشک و ویزیت ایشان پس از قطع درمان را حتما مورد توجه قرار دهید این فعالیت بار نگرانی و اضطراب را کم میکند. در این جلسات از پرستاران و پزشکان، برای پاسخ به سئوالات و نگرانی های خود یاری بگیرید.
۷- با خودتان مهربان باشید و به خود فرصت دهید. خیلی زود انتظار نداشته باشید که بهبودی حاصل شود و علائم بیماری کووید ۱۹ ناپدید شود. اگر چه نمیتوانید در مدت کوتاه فعالیت های روزمره خود را انجام دهید، اما این زمان به سرعت می گذرد. بنابراین ترس از عود بیماری با گذشت زمان کمتر می شود. البته مطالعات پژوهشگران نشان داده است که احتمالا این بیماری عود نداشته است و اگر هم در برخی از بیماران وجود داشته باشد، خیلی جدی و زیاد نیست.
۸- از تکنیک آموزش توجه استفاده کنید. وقتی فردی دچار ترس و نگرانی می شود، عموما تلاش می کند که به طور خاص توجه خود را به سمت افکار نگران کننده خود جلب کند تا آنها را تایید کند. توجه به افکار نادرست، مداری ایجاد می کند که ادامه خواهد داشت. این امر ممکن است در کوتاه مدت کمک کننده باشد، اما در بلندمدت احساس تهدید بیشتری ایجاد می کند. لازم به ذکر است هر چه روی موضوعی متمرکز شوید نسبت به آن حساس می شوید. روش آموزش توجه به افراد کمک میکند، توجه خود را هدایت کنند و کنترل آن را داشته باشند. بدین ترتیب افکار بصورت خودکار هدایت می شوند و سیالی بی مهار نخواهند داشت. برای رسیدن به این مهارت، روزانه به میزان ۱۵ دقیقه تمرکز خود را فقط روی تنفس خود داشته باشید و نفس عمیق (دم و بازدم عمیق) را انجام دهید.
۹- نگرانی های خود را مدیریت کرده و آنها را به تاخیر افکنید. در برنامه روزانه و یا هفتگی خود زمانی برای فکر کردن پیرامون افکار نگران کننده خود ایجاد کنید و در دوره نگرانی، فقط به آن ها فکر کنید و آن ها را به چالش درآورید. بنابراین هر زمانی که نگران بودید و افکار نگران کننده به ذهن تان آمد به خود یادآور شوید که در زمان مناسب به آنها خواهم پرداخت. بدین ترتیب دائم درگیر افکار نگران کننده نخواهید شد.
۱۰- در حال زندگی کنید و نسبت به آینده نامعلوم حساس نشوید. در حال حاضر از برنامه بهداشتی و درمانی برای مراقبت خود جهت کاهش علائم بیماری کووید ۱۹ استفاده کنید و در عین حال نگران آینده نامعلوم نباشید و نگرانی های آینده را رها کنید.
۱۱- برنامه روزانه خود را در ایام قرنطیه خانگی داشته باشید. خواب منظم، تغذیه مناسب، ارتباط مجازی با دوستان و سایر عادات روزانه خود را متناسب با ایام قرنطینه داشته باشید. دراین میان برنامه های مفرح همچون انجام ورزش و فعالیت های هنری نیز کمک کننده خواهد بود.