ماجرای هشدار "بمب قطبی"/ استان‌های کم‌بارش و پربارش امسال؛ سرما، برف و باران شدید در راه است؟/نقشه
در پیشگویی‌های غیر واقعی فضای مجازی خبر از بارش نیم متری برف در روزهای اول پاییز داده شده و نسبت به بمب قطبی هشدار می‌دهند، ضمن آنکه اعلام می‌شود طبق پیش‌بینی‌ها بارش قابل توجهی در پاییز سال جاری خواهیم داشت.
این در حالی است که محققان حوزه هواشناسی تاکید دارند در پاییز سال جاری هر چند که کشور کاهش دما نسبت به نرمال را تجربه می‌کند، ولی در نقشه‌های به روز رسانی شده بارش چنین افزایش بارشی مشاهده نمی‌شود.
به گفته رییس پژوهشکده اقلیم‌شناسی، میانگین دمای هوای مهرماه در مرکز و شرق کشور از نیم درجه سانتی‌گراد کمتر از نرمال تا نرمال و در سایر مناطق از نیم تا یک درجه بیشتر از نرمال پیش‌بینی می‌شود. در آبان دمای هوا افزایش می‌یابد، به طوری که ناهنجاری دما در شرق کشور در محدوده صفر و در سایر مناطق از نیم تا مثبت ۲ درجه سانتی‌گراد خواهد بود. ناهنجاری دما در آذر در بیشتر مناطق از مثبت یک تا مثبت ۲ درجه است و انتظار می‌رود طی دی تا بهمن، بخش‌های شرقی کشور ناهنجاری حدود ۰.۵- درجه را تجربه کنند.
امسال استان‌های پربارش و کم‌بارش‌ها کدام‌ها هستند؟
ایمان بابائیان، رئیس پژوهشکده اقلیم‌شناسی با اشاره به داده‌های آخرین روزهای شهریور گفت: این داده‌ها نشان می‌دهد علی‌رغم اینکه بارش سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ نسبت به سال قبل ۶.۳ کاهش یافته است، اما افزایش ۲۸.۴ درصد را نسبت به نرمال تجربه کرده است، به گونه‌ای که در این دوره بیشترین افزایش بارش در استان‌های "هرمزگان"، "قم" و "سیستان و بلوچستان" به ترتیب با ۱۳۸، ۶۷ و ۶۷ درصد رخ داده است.
وی بیشترین کاهش بارش را مربوط به استان‌های "چهارمحال‌وبختیاری"، "کهگیلویه و بویراحمد" و "کرمانشاه" به ترتیب با منهای ۱۲.۲، منهای ۸.۴ و منهای ۷.۹ درصد دانست.
بابائیان با اشاره به انتشار متنی مبنی بر وقوع "بمب قطبی" و تاثیرپذیری ایران از این پدیده، اظهار کرد: آخرین به روز رسانی دور پیوندهای اثرگذار بر روی ایران شامل "انسو"(ENSO) و "دوقطبی" اقیانوس هند(IOD) نشان از تحول در وضعیت آنها در مقایسه با ماه‌های پیش است. انتظار می‌رود "انسو" در فصل پاییز تا نیمه زمستان در فاز "لانینای" (وضعیتی که بخش مرکزی و شرقی استوایی اقیانوس آرام، آب سردتر از حالت طبیعی می‌شود) ضعیف و از اواخر زمستان به فاز خنثی تغییر یابد که می‌تواند افزایش بارش بر روی ایران را تسهیل کند.
رییس پژوهشکده هواشناسی اضافه کرد: علاوه بر آن درباره جریان دور پیوندی "دوقطبی" اقیانوس هند نیز پیش‌بینی شده است در فصل پاییز در فاز سرد تا خنثی باشد و به آرامی از ابتدای فصل زمستان در فاز خنثی قرار می‌گیرد و پیش‌بینی می‌شود نمایه نوسان شبه‌دوسالانه (QBO) در فصل پاییز در فاز منفی باشد.
وی تاکید کرد: وضعیت دورپیوندهای فوق کمک می‌کند تا کم‌بارشی پیش‌بینی شده برای فصل پاییز، به شرایط نرمال در فصل زمستان تغییر یابد. بیشترین کاهش بارش فصل پاییز در استان‌های واقع در زاگرس مرکزی و جنوبی رخ خواهد داد؛ شمال‌غرب، استان‌های ساحلی خزر و نیمه غربی البرز نیز مناطقی هستند که بارش آن در محدوده کمتر از نرمال خواهد بود.
به گفته این محقق حوزه هواشناسی، جنوب‌شرق کشور منطقه‌ای است که بارش آن در فصل پاییز گرایش به نرمال دارد. در سایر مناطق کشور بارش بین نرمال تا کمتر از آن پیش‌بینی شده است. مشخصه مهم بارش زمستان، توزیع ناهمگن زمانی و مکانی آن است.
بابائیان با تاکید بر اینکه میانگین دمای هوا تا اوایل فصل پاییز در استان‌های همجوار زاگرس غربی و جنوبی متمایل به بیش از نرمال و در سایر استان‌ها نرمال و متعاقب آن در سطح کشور تا آغاز فصل زمستان بین یک تا دو درجه چنین شرایطی کم و بیش در ماه آذر هم وجود دارد و در ماه دی وضعیت بارش کشور بهبود یافته و در محدوده نرمال خواهد بود.
وی اضافه کرد: با گرایش "دوقطبی" اقیانوس هند (IOD) به فاز مثبت و QBO به فاز منفی، انتظار می‌رود بارش فصل زمستان در جنوب‌شرق، جنوب و جنوب‌غرب در محدوده نرمال تا قدری بیشتر از آن باشد. بخش‌هایی از زاگرس مرکزی فصل زمستان را هم با بارش در محدوده کمتر از نرمال سپری خواهند کرد.
رییس پژوهشکده اقلیم شناسی تصریح کرد: تحلیل پیش‌بینی‌های صادره به چهار روش مختلف در سازمان هواشناسی کشور نشان از عدم قطعیت نسبتا زیاد پیش‌بینی بارش در فصل زمستان سال‌جاری است که موجب توزیع ناهمگون مکانی و زمانی بارش در این فصل خواهد شد.
پیش‌بینی انحراف از نرمال بارش؛ ردیف بالا: مهر(راست) و آبان(چپ)؛ ردیف پایین: آذر (راست) و دی(چپ) ۱۳۹۹
به گفته وی در کشورهای غرب منطقه اکو، بارش در محدوده کمتر از نرمال پیش‌بینی می‌شود؛ اما در کشورهای واقع بر شرق این منطقه بارش در محدوده نرمال خواهد بود. کم‌بارشی پیش‌بینی شده برای ایران و کشورهای همسایه غربی، می‌تواند موجب افزایش فراوانی پدیده گردوخاک در مناطق غربی کشور شود.
پیش‌بینی انحراف از نرمال بارش پاییز ۱۳۹۹ در منطقه اکو
پیش‌بینی دمای هوا در مهر
بابائیان با اشاره به پیش‌بینی‌های دمای هوا در مهرماه جاری توضیح داد: میانگین دمای هوای مهرماه در مرکز و شرق کشور از نیم درجه سانتی‌گراد کمتر از نرمال تا نرمال و در سایر مناطق از نیم تا یک درجه بیشتر از نرمال پیش‌بینی می‌شود. در آبان دمای هوا افزایش می‌یابد، به طوری که ناهنجاری دما در شرق کشور در محدوده صفر و در سایر مناطق از نیم تا مثبت ۲ درجه سانتی‌گراد خواهد بود. ناهنجاری دما در آذر در بیشتر مناطق از مثبت یک تا مثبت ۲ درجه است و انتظار می‌رود طی دی تا بهمن، بخش‌های شرقی کشور ناهنجاری حدود ۰.۵- درجه را تجربه کنند.
پیش‌بینی انحراف از نرمال دمای هوا: ردیف بالا: مهر(راست) و آبان(چپ)؛ ردیف پایین: آذر (راست) و دی(چپ) ۱۳۹۹
به گفته وی نقشه‌های پیش‌بینی مقدار احتمال وقوع بارش تجمعی ماهانه (بر حسب درصد) برای آستانه‌های بارشی ۲۰، ۴۰، ۸۰ و ۱۲۰ م.م. (میلیمتر) را نشان می‌دهد.
نقشه پیش‌بینی بارش در مهرماه:
a : احتمال وقوع بارش تجمعی بیش از ۲۰ م.م
b: احتمال وقوع بارش تجمعی بیش از ۴۰ م.م
c: احتمال وقوع بارش تجمعی بیش از ۸۰ م.م
d: احتمال وقوع بارش تجمعی بیش از ۱۲۰م.م
نقشه بارش در آبان ماه
نقشه پیش‌بینی بارش در آذر ماه
وی تاکید کرد: در یک ماه آینده در مناطق شمالی، مرکزی، شرق و شمال شرق دمای هوا نسبت به نرمال کاهش می‌یابد، بطور میانگین یک درجه. ممکن است در مقیاس هفته این مقدار حدود ۳ تا ۴ درجه باشد، ولی مقداری که در خبر منتشر شده درباره کاهش شدید دما بر اثر پدیده‌ای به نام "بمب قطبی" آمده، در آخرین نقشه‌های تهیه شده در پژوهشکده اقلیم‌شناسی دیده نمی‌شود. ولی در مجموع کاهش دما نسبت به نرمال در سال جاری وجود دارد.
