از دختر آبادانی تا مرد مشهدی؛ ‌خشونت پلیس در ملأعام

در چند روز گذشته دو شهر ایران، شاهد دو واقعه تلخ بود. ضرب‌و‌شتم دختری در آبادان و رفتار خشن پلیس در مشهد با مردی ۲۸ ساله که به گفته خانواده او منجر به مرگ او شد. اتفاقاتی که باعث شد در روز‌های گذشته هشتگ‌های دختر آبادان و پسر مشهد در فضای مجازی داغ شود و کاربران نسبت به این اتفاقات اعتراض کنند. این گزارش به بازخوانی مجدد این دو واقعه و سپس اظهارنظر‌های رسمی پس از آن می‌پردازد.

دختر آبادان

از ساعات پایانی چهارشنبه گذشته، تصاویری از صورت خون‌آلود زنی جوان که چند نفر دوره‌اش کرده‌اند و او را مورد ضرب‌وشتم قرار می‌دهند، در فضای مجازی منتشر شد. دختری جوان که مأموری پاهایش را روی سینه او قرار داده بود و با دستانش بدن دختر زخمی را کندوکاو می‌کرد. تصاویر به قدری دلخراش بود که در کسری از ثانیه فضای مجازی را متأثر کرد. روایت‌های غیررسمی حاکی از آن بود که زنی جوان که مورد هتک حرمت مدیر نفتی در آبادان قرار گرفته و هم‌اکنون باردار است، برای اعتراض به منزل او رفته و خانواده او را به‌شدت کتک زده‌اند و مسئول حراست شهرکی که مدیر در آنجا ساکن است در ملأ‌عام زن را مورد آزار جنسی قرار می‌دهد. این ویدئو بار اول توسط خبرنگاری خوزستانی منتشر شد و پس از آن کاربران در فضای مجازی خواستار روشن‌شدن این ماجرا شدند. پس از ۲۴ ساعت از انتشار این فیلم، خبر آمد که همه آن‌هایی که در فیلم بوده‌اند بازداشت شدند، هم آن‌هایی که کتک می‌زنند و هم کسی که فیلم گرفته و باعث جریحه‌دار‌شدن احساسات مردم شده. چندی بعد هم خبری آمد که نگهبانی که در فیلم حرکات ناشایستی را انجام می‌دهد هم بازداشت شده و هم از کارش برکنار شده.

بعد از آن دادستان آبادان در مصاحبه‌ای روایت اولیه منتشرشده درباره این ویدئو را دروغ خواند و گفت ماجرا اختلافی کاری و خانوادگی بوده است. واکنش‌ها به این ویدئو به قدری زیاد بود که محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور در تماسی با دادستان آبادان خواستار رسیدگی و گزارش هرچه سریع‌تر درباره این ماجرا شد. اعتراضات به این ماجرا صداوسیما را هم وادار به واکنش کرد. این بار، اما روایت دیگری از این قصه منتشر شد. دختر جوانی که در فیلم کتک می‌خورد، حالا با ظاهری آراسته و صورتی شطرنجی روبه‌روی دوربین تلویزیون از عدم ثبات روحی و خوردن قرص اعصاب می‌گوید و البته بارداری و تجاوز را رد می‌کند و تأکید دارد رسانه‌های خارجی حق دخالت درباره این ماجرا را ندارند. پدر او هم در گفت‌وگویی این ماجرا را تأیید می‌کند و می‌گوید اختلافاتی بین خودشان بوده. اختلافاتی که البته طرفین درباره‌اش توضیح نمی‌دهند، اما به نظر می‌رسد با اعلام اینکه دختر جوان تحت درمان روانی است، مجوزی برای کتک‌زدن و البته توهین به او صادر می‌شود. روز گذشته فیلمی هم از خانواده مردی که دختر جوان با «شوکر، کارد و اسید و تینر» به خانه آن‌ها رفته و خواسته به او پول و طلا بدهند، منتشر شد. اما آیا همه این‌ها می‌تواند مجوزی برای کتک‌زدن دختر و همچنین آزار جنسی او باشد؟

پسر مشهد

روز شنبه، ویدئویی در یکی از رسانه‌های خارجی منتشر شد که حکایت از برخورد خشونت‌آمیز پلیس انتظامی مشهد با مردی جوان دارد. مردی که در این گزارش مهرداد سپهری نامیده می‌شود حالا درگذشته و خانواده او مدعی هستند پزشکی قانونی دلیل مرگ او را تلویحا استنشاق بیش از حد اسپری فلفل که پلیس به صورت او زده، عنوان کرده است. در این ویدئو مردی دستانش به میله بسته شده است. مأمور پلیس به او نزدیک می‌شود و به او شوکر می‌زند و می‌گوید: «حالا فحش بده. هی می‌گم فحش نده...». مرد با همان دستان بسته روی زمین می‌افتد. در تصاویر بعدی پلیس باز هم به او شوکر می‌زند و کلماتی بین آن‌ها ردوبدل می‌شود و مرد دوباره روی زمین می‌افتد. میلاد سپهری مرد جوانی است که بعد از این واقعه درگذشته و در فیلم به نظر می‌رسد شرایط مساعدی از نظر روحی ندارد. ساعاتی پس از انتشار این ویدئو، دادستان نظامی استان خراسان رضوی از تشکیل پرونده‌ای در دادسرای نظامی درباره مرگ این جوان توسط مأموران نیروی انتظامی خبر داد. به گفته مهدی اخلاقی، پرونده‌ای در این ارتباط در دادسرای نظامی خراسان رضوی تشکیل شده و خانواده متوفی نیز شکایت خود را به این دادسرا اعلام کرده‌اند. معاون دادستان نظامی خراسان رضوی با حضور در پزشکی قانونی پس از کالبدشکافی، دستور نمونه‌برداری از ریه و بررسی تأثیر اسپری بر مرگ متوفی را صادر کرده است. به گفته او، پرونده به شعبه بازپرسی دادسرای نظامی خراسان رضوی ارجاع و موضوع در ۸ بند به ضابطان قضائی ارجاع شده تا در اسرع وقت، این واقعه را بررسی و گزارش دهند.

همچنین محمدرضا دانشورنیا، معاون امنیتی و انتظامی فرماندار مشهد گفت: چند روز پیش در جریان یک نزاع خانوادگی در این شهر از پلیس برای خاتمه‌دادن به این درگیری تقاضای کمک شده که این مداخله به مرگ مردی جوان منجر شده است. این نزاع خانوادگی و درگیری بین مرد جوان و پدرزن وی روی داده بود و پس از آن خانواده از پلیس تقاضا کرده بود که برای خاتمه‌دادن به این درگیری مداخله کند. پس از حضور پلیس در محل، مرد جوان که معتاد به مواد مخدر بوده است، حین انتقال از محل با پلیس نیز درگیر می‌شود که در ادامه منجر به مرگ وی می‌شود. هم‌اکنون پرونده مرگ این جوان در پزشکی قانونی در حال رسیدگی است تا علت مشخص شود.

در هفته‌های گذشته این دومین بار است که مردم نسبت به رفتار نیروی انتظامی معترض می‌شوند. پیش‌تر به خاطر اوباش‌گردانی و ضرب‌وشتم متهمان در ملأ‌عام اعتراضاتی گسترده توسط فعالان مدنی اتفاق افتاد و قوه قضائیه ضمن انتقاد از رفتار نیروی انتظامی اعلام کرد که با متخلفان برخورد می‌کند.

ویدئوی منتشرشده در ۴۸ ساعت گذشته بار دیگر صدای اعتراض مردم را بلند کرد. آنچه در این ویدئو ناراحت‌کننده است، مردمی هستند که به تماشای رفتار خشونت‌آمیز پلیس آمده‌اند و با لبخند به صحنه نگاه می‌کنند. به نظر می‌رسد خشونت در ملأ‌عام دیگر برای مردم هم عادی شده است.