تولید نیمه‌صنعتی پروتئین قارچی از ضایعات خرما
دکتر کیانوش خسروی دارانی در این باره گفت: بر اساس گزارش منتشر شده توسط سازمان سلامت جهانی، بیماری‌های مرتبط با گرسنگی و سوء تغذیه در کشورهای در حال توسعه بسیار رایج است و هر ساله ۱۲ هزار نفر در اثر مشکلات ناشی از کمبود ماده غذایی مناسب جان خود را از دست می‌دهند. در حال حاضر به طور تقریبی ۱ میلیارد نفر به تغذیه مناسب حاوی انرژی و پروتئین کافی دسترسی ندارند. کمبود پروتئین می‌تواند منجر به بسیاری از مشکلات مانند عدم رشد مناسب، ضعف ماهیچه‌ها و سیستم ایمنی شود.
وی افزود: از طرف دیگر مصرف بسیار بالای پروتئین‌های حیوانی، به ویژه گوشت در کشورهای پیشرفته از جمله نگرانی‌های عمومی است. میزان مصرف سالانه گوشت در کشورهای غربی برای هر فرد به حدود ۷/۸۶ کیلوگرم گوشت با استخوان رسیده است. افزایش مصارف محصولات دامی علاوه بر مشکلات سلامتی ناشی از افزایش کلسترول و اوریک اسید، نقش زیادی در ایجاد مشکلات زیست محیطی از جمله تغییر شرایط آب و هوای جهانی ایفا می‌کند. از این رو، یافتن جایگزین ارزان و مغذی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
استاد گروه تحقیقات صنایع غذایی انستیتو تحقیقات تعذیه‌ای و صنایع غذایی در ادامه بیان کرد: نقش بیوتکنولوژی در موضوع امنیت غذایی بیش از پیش توجه محققان را به خود جلب کرده و می‌تواند به کمک منابع پروتئینی گیاهی و جانوری برای تولید منابع پروتئینی بشتابد. از جمله جایگزین‌های مناسب گوشت، پروتئین‌های تک یاخته (Single Cell Protein) است که عبارتست از “سلولهای خشک شده باکتری، جلبک، مخمر و قارچ که غنی از پروتئین بوده و می‌توانند به عنوان مکمل‌های غذایی برای انسان و حیوان استفاده شوند.
خسروی دارانی، پروتئین تک یاخته را شامل مزایای ویژه‌ای در مقایسه با پروتئین حیوانی یا گیاهی دانست که این مزایا شامل عدم وابستگی تولید به فصل یا آب و هوای خاص، اشغال فضای کوچک، محتوای پروتئین بالا با طیف گسترده‌ای از اسیدهای آمینه ضروری و همچنین فیبر بالا، ویتامین‌ها و مواد معدنی محتوای چربی کمتر و نسبت پروتئین-کربوهیدرات بالا، امکان استفاده از ضایعات مانند ملاس و شیره خرما، مصرف آب کمتر به ازای تولید واحد وزن و در کل محیط زیست دوست بودن است. همچنین این پروتئین‌ها دارای محتوای اسیدهای چرب ضروری و فیبر بوده (عمده چربی آن از نوع غیر اشباع) است.
وی اظهار کرد: مطالعات سم‌شناسی نشان داده است که در اثر مصرف این پروتئین هیچ مشکل حاد و یا مزمن خاصی گزارش نشده است. امروزه در اکثر کشورهای دنیا، تحقیقات در زمینه تولید پروتئین قارچی با استفاده از سوبسترای (ماده اولیه برای رشد) ارزان قیمت، در دسترس و تجدیدپذیر یا به عبارتی سوبسترای بومی هر کشور معطوف شده است. در ایران به دنبال ضایعات صنایع و کشاورزی برای تولید پروتئین تک یاخته با هدف مصرف انسانی و خوراک دام بودیم.
بنا بر اعلام انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی، در این راستا، دکتر کیانوش خسروی دارانی و همکارانش، توانسته‌اند پس از سال‌ها تحقیق در زمینه تولید پروتئین قارچی در جنبه‌های ایمنی، شیمیایی، حسی و تغذیه‌ای پروتئین قارچی، ضمن چاپ ده‌ها مقاله و ثبت سه پتنت به تولید نیمه‌صنعتی پروتئین قارچی دست‌یابی پیدا کنند. این گروه همچنین جهت تبدیل مشتریان بالقوه این محصول به بالفعل تاکنون استفاده از این پروتئین قارچی را در بسیاری از فرمولاسیون‌های غذایی از جمله فرآورده‌های گوشتی (سوسیس، همبرگر و ناگت) و لبنی به دست آورده‌اند.
چشم‌انداز این گروه، تولید پروتئین قارچی و عرضه به صورت مکمل‌های رژیمی و ورزشی و همچنین غذای دام و جانشین گوشت و چربی در فراورده‌های گوشتی و لبنی در ایران و صادرات به کشورهای منطقه است. این محصول برای کشورهایی چون ایران که تهدید خطر خشکسالی را به همراه دارد، انتخاب مناسبی برای نقش آفرینی بیوتکنولوژی در توسعه پایدار به شمار می‌رود و خواهد توانست اقدام موثر در جهش تولید و تحول اقتصادی باشد.
