در کوچه پس کوچه‌های تاریخی پایتخت؛ گشت در منطقه ۱۲ تهران
تاریخ هر شهر و دیاری را بر روی کاغذ نوشتند، نسل به نسل برای هم تعریف کردند، نقش آن را بر کوی و دیوار‌ها کشیدند و رنگ و لعاب بخشیدند. تکه تکه‌های پازل تاریخی که به چشم و گوش ما می‌رسد، در نقطه‌ای به نام «هویت تاریخ وفرهنگ» به همدیگر می‌رسند.
خانه شهید مدرس منطقه ۱۲ تهران
برای افرادی که به دنبال اصالت هستند، دیدن هر چیزی که سرنخی از تاریخ و فرهنگ دارد، جاذبه‌ای از زندگی می‌شود که گا‌ها در سفر‌ها به دنبال آن هستند، اما گاه این سرنخ‌ها جایی در اطراف ما پنهان شده است، جایی شبیه به منطقه ۱۲ تهران که بخش مهمی از تاریخ پایتخت درآن جاری است. اگر تهران را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کردید، حتما یک روز از برنامه را به گشت و گذار در این منطقه اختصاص دهید و برای اجاره سوئیت روزانه در تهران سری به سایت اجاره سوئیت و ویلا بزنید تا بتوانید یک اقامت متناسب با سفر خود داشته باشید. در ادامه و در کوچه پس کوچه‌های این منطقه سعی می‌کنیم به معرفی دیدنی‌های تهران بپردازیم.
روایتی خواندنی از طهران قدیم
از دوران سلطنت قاجار، تهران به چهار محله عودلاجان، سنگلج، بازار و چاله میدان تقسیم شد و هر محله با ویژگی‌های خاص خودش، به محل زندگی طبقات اجتماعی مختلف اختصاص یافت. عودلاجان از غرب به خیابان ناصرخسرو، از شرق به ری، از شمال به امیر کبیر و از جنوب به ۱۵ خرداد محدود می‌شود و شامل سه محله اصلی امامزاده یحیی، پامنار و ناصرخسرو است. این محله با نام «محله کلیمی‌ها» نیز شناخته می‌شد، زیرا بیشتر اهالی آن کلیمیانی بودند که در آنجا زندگی یا کاسبی می‌کردند. علاوه بر کلیمیان و زرتشتی‌ها، مشاهیری از جمله خاندان قوام الدوله، خاندان مستوفی، نصیرالدوله بدر؛ تاجر ثروتمند و نخستین وزیر فرهنگ دوره پهلوی، سید حسن مدرس؛ نماینده مجلس شورای ملی و چهره نامدار مشروطیت در عودلاجان ساکن بودند. محله عودلاجان اعتبار خود را تا دوره پهلوی، پیش از تغییرات شهری که در سال ۱۳۴۰ رقم خورد، حفظ کرد و پس از آن با گسترش بازار تهران، محلی برای داد و ستد و انبار مغازه‌های بازار شد. با این وجود بافت تاریخی عودلاجان دارای آثار و ابنیه تاریخی ارزشمندی است که به منظور معرفی بهتر و حفاظت از آنها، در سال ۱۳۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.
وجه تسمیه اودلاجان
در گذشته مردم این منطقه به زبان تاتی صحبت می‌کردند. در این زبان «او» به معنای آب، «دراجیدن» به معنای بخش کردن و «ان» پسوند مکان است که در اینصورت اودلاجان به جایی اطلاق می‌شد که در آن آب تقسیم می‌کردند. همچنین در میدان مرکزی، چاله‌ای وجود داشت که در هنگام بارندگی، آب در آن جمع می‌شد و به همین دلیل به عودلاجان «سرچال» نیز می‌گفتند و کلیمیان تهران را با «بچه‌های سرچال» صدا می‌کردند.
جاذبه‌های گردشگری محله عودلاجان
بازارچه عودلاجان
این بازار به عنوان نخستین بازارچه ثابت صنایع دستی تهران پس از گذشت ۴ سال زمان بازسازی، در سال ۹۵ آغاز به کار کرد و به یکی از جاذبه‌های تفریحی تاریخی منطقه تبدیل شد. معماری بازار، مغازه‌هایی با اجناس هنری، کافه و رستوران‌هایی که به سبک و سیاق قدیم از میهمانان پذیرایی می‌کنند، همگی دست به دست می‌دهند تا چند ساعت از روز را بدون اینکه متوجه گذر زمان شوید، در آنجا سپری کنید.
حمام نواب
حمام‌های تاریخی سال‌هاست که به عنوان یکی از جاذبه‌های هر شهر شناخته می‌شود. این حمام‌ها گا‌ها با تغییر کاربری به رستوران، کافه و فروشگاه به حیات خودشان ادامه داده‌اند. حمام نواب طی سال‌های اخیر به غرفه فروش صنایع دستی تغییر کاربری داده و بازدید برای عموم در آن آزاد است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این حمام، لوکیشن بخشی از فیلم قیصر ساخته مسعود کیمیایی بوده است.
عمارت‌های قدیمی محله عودلاجان
همانطور که اشاره شد، مشاهیر زیادی در این منطقه زندگی می‌کردند که بنا‌هایی زیبا از خود به یادگار گذاشتند. خانه شهید مدرس، سرای کاظمی، خانه دبیرالملک، خانه مهر انگیز کامبیز و مدرسه معمارباشی از جمله این بناهاست که پیشنهاد می‌دهیم به فراخور زمانی که در این محله می‌گذارنید، بازدید از آنها را در برنامه‌های خود بگذراید.
امامزاده یحیی
در گذر کوچه پس کوچه‌های عودلاجان با امامزاده‌ای برخورد می‌کنید که از معروف‌ترین امامزاده‌های تهران است. این مرکز مذهبی در زمان پهلوی اول تخریب شد و بعد‌ها با استفاده از پلان و نقشه‌های قدیمی بازسازی شد. امامزاده یحیی از لحاظ عناصر معماری نیز مورد توجه است و با داشتن کتیبه‌ای به خط ثلث و یک صندوقچه چوبی قدیمی بر روی مرقد، نشان از تاریخی غنی در دل خود دارد.
علاوه بر این مواردی که ذکر شد، عبور از هر گذر عودلاجان ما را به تهران قدیم می‌برد. گذر‌هایی که بنا بر پیشه اهالی بازار و مشاهیر نامگذاری می‌شدند و خیلی از آنها هنوز با همان اسامی شناخته می‌شوند. گذر باغ نظام‌الدوله، گذر شتر گلو، گذر مسجد حوض، گذر در مدرسه و کوچه‌های نظام العلما، سردار، سپهدار، شاه بیاتی، معین‌الملک، حاجی علی، آقا موسی تاجر، میرزا آقاجان، خدابنده‌لو، حاجی آقا بابا، آقا محمد محمود، سهراب خان، نقاره چی‌ها، هادی خان و محمدخان امیر تومان از جمله گذر‌ها و کوچه‌های عودلاجان هستند.
چطور به عودلاجان برسیم؟
پیش ازآنکه به مسیر عودلاجان اشاره کنیم، لازم است یادآوری کنیم محل اقامت شما در پایتخت، مسیر‌های متعددی پیش روی شما می‌گذارد. شما از طریق پلتفرم هومسا می‌توانید اقامتگاه‌های زیادی از تهران را ببینید و رزرو نمایید. با اجاره آپارتمان مبله در تهران و سوئیت‌های نزدیک به منطقه دوازده، می‌توانید مسیر دسترسی به این منطقه گردشگری را کوتاهتر کنید. برای رسیدن به محله عودلاجان کافیست خودتان را با ماشین یا مترو به بازار ۱۵ خرداد برسانید و از آنجا با قطار‌های گردشگری یا کالسکه به سمت بافت تاریخی منطقه بروید. با این وجود اگر برنامه سفر شما به تهران یک برنامه چند روزه است، پیشنهاد می‌دهیم با اقامت در مناطق مرکزی تهران امکان تردد آسان به شمال و جنوب تهران را برای خود فراهم کنید.
