دستگیری پنج لیدر باند کودکان کار در مشهد
نیره عابدین‌زاده امروز در نشست خبری خود که با موضوع حمایت از زنان و ساماندهی کودکان کار در محل دادگستری استان خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: حوزه کاری دادسرای ناحیه ۵ به مهجورین می‌پردازد. این دادسرا قرار است به آسیب دیدگان اجتماعی اختصاص داده شود تا با رویکرد متفاوت به این مسئله بپردازد.
وی با بیان اینکه «قرار نیست در این دادسرا به این موضوعات با رویکرد قضایی بپردازیم»، افزود: آسیب‌های اجتماعی متولی خاصی ندارد. برای این مسئله، ردیف بودجه در نظر گرفته می‌شود اما در چشم ما نمایی ندارد. دستگاه قضایی رویکرد متفاوتی در این خصوص پیش گرفته و قرار است آن را تقویت کند. رویکرد ما به این موضوعات حمایت از کودک و خانواده اوست.
معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه 5 مشهد با اشاره به اینکه « همه ما دیده‌ایم که در چهارراه‌های مشهد بچه‌هایی هستند که خود را به شیشه ماشین‌ها می‌چسباندند»، عنوان کرد: کمک کردن و یا نکردن به آن‌ها دغدغه همه ماست. وقتی ما در حوزه آسیب‌های اجتماعی وارد می‌شویم، دریافتیم که دستگاه‌های متولی باهم هماهنگ نیستند.
عابدین‌زاده با بیان اینکه « حدود دو هفته است که ما در حال هماهنگی با دستگاه‌های متولی هستیم و نظارت بر کار آن‌ها داریم»، خاطرنشان کرد: در این نظارت به کم‌کاری دستگاه‌ها نیز نظارت می‌کنیم. بدون هماهنگی اوضاع، موضوع آسیب‌های اجتماعی و کودکان کار درست نمی‌شود. باید بر دستگاه‌های متولی که بودجه برای این موضوعات می‌گیرند، نظارت کرد. قرار نیست در مرحله اول این کودکان و خانواده آن‌ها شناسایی شوند و مورد حمایت قرار گیرند.
وی با اشاره به اینکه «ما دستگاه‌ها را پای کار آوریم و وظایف آن‌ها را اعلام کردیم»، تاکید کرد: ما قرار است، مطالبه‌گر باشیم. بودجه برای آسیب‌های اجتماعی اختصاص داده می‌شود اما کاری انجام نمی‌شود. شکل و مدلی که دادسرای انقلاب ۵ دنبال آن است، حمایت است. شاید دیده باشید که کودکان کار در شهر کمتر باشند اما اگر دقت عمل و اقدام جدی نباشد، کودکان کار به کارخانه و کارگاه‌های زیر زمینی سرازیر خواهند شد. تا زمانی که مشکلات این بچه‌ها حل نشود، ما در کنار آن‌ها خواهیم بود. آوردن دستگاه‌هایی که وظیفه قانونی در این زمینه دارند، وقت زیادی از ما گرفت.
معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه 5 مشهد با بیان اینکه « ما با نحوه مواجهه دیگری به این موضوع پرداختیم»، عنوان کرد: زمانی که خاطر ما از این بچه‌ها حل شود، به سراغ مدیرانی خواهیم رفت که با زور توانستیم آن‌ها را پای کار بیاوریم. به نظر من نباید از نام «جمع‌آوری کودکان کار»، در رسانه‌ها ببریم. وسیله نقلیه شناسایی کودکان کار تغییر کرده است. شکل ظاهری این وسیله و داخل آن متفاوت از بقیه وسایل نقلیه است. در این وسیله، باید تغذیه مناسب، مددکار خانم، وسایل بازی و... که با روحیه کودک سازگار و متفاوت از دیگر وسایل نقلیه است، قرار دارد. برای هدایت کودکان به داخل خودرو، نیاز است که مددکار خانم باشد چرا که خانم‌ها با کودکان بهتر می‌توانند ارتباط برقرار کنند.
عابدین‌زاده با اشاره به اینکه «شهرداری با ما همکاری خوبی دارد و همچنین خودروهای خوبی را در این زمینه اختصاص داده است»، بیان کرد: برای شناسایی کودکان کار، نیروها آموزش دیده شده به شهرداری سپردیم تا با روش‌های مهربانانه آن‌ها را به خودروهای خاص هدایت کنند. مرکز غربال کودکان کار، یکی از هتل‌های مشهد است. طرح سایبان مهر، ترکیب کار دولتی با موسسه مردم نهاد است. مردم باید در کنار ما باشند و نقاط قوت و ضعف ما را بگویند.
وی با بیان اینکه «ما به خاطر کرونا نمی‌توانیم همه بچه‌ها را نگه داریم»، گفت: پرونده برای خانواده این کودکان تشکیل و حمایت از آن‌ها آغاز می‌شود. سیر یک پرونده منوط به حمایت از خانواده کودک است.
معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه 5 مشهد با اشاره به اینکه «موضوع دیگری که در خصوص کودکان کار با آن مواجه هستیم، بهره‌کشی از کودکان کار است»، تاکید کرد: هر چهارراه مشهد، مختص به یک باند است. ۹۰ درصد کودکان کار شناسایی شده در منطقه ساختمان زندگی می‌کنند. این افراد بچه‌ها را در سر چهارراه‌ها و خیابان‌های مختص به خود می‌گذارند و در طول روز آن‌ها را نگاه می‌کنند. در جیب این بچه‌ها مبالغی مانند یک میلیون تومان، پانصد هزارتومان و حتی بیشتر نیز پیدا کردیم. این مبالغ به خود این بچه‌ها داده نمی‌شود. بعضی از لیدرها شبی ۱۰ میلیون تومان درآمد دارند. کاش این پول‌ها به سبد خانواده کودکان می‌رفت. نهایتاً 20هزار تومان به کودک می‌رسد.
عابدین‌زاده با بیان اینکه «هرچهارراه مختص به یک باند و هر بچه‌ای مختص به باند خودش است»، خاطرنشان کرد: بچه حق ندارد، به چهارراه دیگری به غیر از چهارراه خاص باند خود برود. آن‌ها به کودکان کار، شاگرد می‌گویند، مانند شاگرد ملک آباد، شاگرد میدان فلسطین، شاگرد چهارراه خیام و... . کسی حق ندارد شاگرد جای دیگری باشد.
وی با اشاره به اینکه «ما سردسته برخی از این باندها را دستگیر و بازداشت کردیم»، بیان کرد: برای آزادی این افراد، قرار وثیقه سنگین گذاشتیم. همه ما پای کار هستیم تا مجرم را بگیریم. با خانواده‌ای که زمینه حضور بچه خود را در خیابان فراهم کرده است، حمایت و یا پیگیر قضایی می‌کنیم. در زمانی که کودکان کار و خانواده آن‌ها را شناسایی کردیم، بسیاری از مسئولین استان را می‌آوریم تا با خانواده و بچه‌ها صحبت کنند. همچنین مدیرکل اتباع را در فرآیند کار قرار دادیم تا با کمک سازمان‌های مردم نهاد حمایت از اتباع این مسئله حل شود.
معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه 5 مشهد بیان کرد: در یک هفته گذشته که طرح ساماندهی کودکان کار در مشهد انجام شد، ۸۵ کودک کار شناسایی شد. از این تعداد ۲۴ کودک ایرانی و ۶۱ کودک اتباع بودند. از این تعداد 83 کودک پسر و دو دختر هستند. مجرمین و یا سردسته این باندها، اتباع بودند. ۶۳ کودک کار را به خانواده‌هایشان تحویل دادیم و پرونده برایشان در دستگاه قضایی تشکیل شده است. درحال حاضر 10 کودک در قرنطینه هستند که خانواده آن‌ها حاضر به گرفتن‌شان نشدند. کم‌ترین سن این کودکان پنج سال و بزرگترین آن‌ها 15 سال دارند. این کودکان بعد از شناسایی عموما گرسنه بودند. تاکنون ۵ لیدر دستگیر شده است. بر روی بدن این کودکان آثار ضرب و جرح وجود دارد. احتمال دارد که این کودکان مورد آزار و اذیت جنسی و تجاوز قرار گرفته باشند اما تاکنون هنوز تحت درمان قرار نگرفته‌اند.
عابدین‌زاده با اشاره به اینکه «شهرداری از ابتدا با ما همراه و پای کار بود»، اظهار کرد: بهزیستی به عنوان متولی باید بیشتر از این پای کار بیاید. امیدواریم مدیرکل اتباع خارجه نیز بیش از پیش پای کار بیاید. بعضی از این کودکان کار، نقص جسمانی دارند که باید مسیر درمانی آن‌ها نیز طی شود. از نیروی انتظامی درخواست دارم که در این طرح از رابطین زن استفاده کند و از پلیس زن برای آسیب‌های اجتماعی استفاده شود.
وی عنوان کرد: در این ۸۵ کودک کار شناسایی شده، هیچ کدام مجهول الهویت نبودند. کودکان‌کار، چه اتباع و چه ایرانی باید شناسایی شوند. باید فرآیند شناسنامه برای کودکان مجهول الهویت طی شود. در قانون مصوبه‌ای در این خصوص داریم اما اجرایی نمی‌شود. کودکی که حاصل ازدواج پدر اتباع با مادر ایرانی است باید برایش شناسنامه صادر شود اما فرایند گرفتن شناسنامه سخت است. در این راه باید خانواده‌ها، اثبات نسبیت کرده و آزمایش بدهند. این کارها هزینه سنگین دارد. براساس قانون جمهوری اسلامی همه کودکان باید از حق تحصیل برابر باشند. سال گذشته با نامه‌ای که به آموزش و پرورش استان دادیم، 400 دانش‌آموز بی‌هویت را به مدرسه فرستادیم. همچنین امسال نیز با نامه‌ای که زده شد،۳۵۰ کودک معرفی شدند. این کودکان مدرک نیز دریافت می‌کنند. کودکان بی‌هویت بیشتر از این تعداد هستند که باید در مدارس ثبت نام شوند. حتی افرادی که در کانون اصلاح تربیت نیز هستند باید از حق تحصیل بهره‌مند شوند.
معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه 5 مشهد با بیان اینکه «همه ما باید کمک کنیم تا آسیب‌های اجتماعی حل شود»، اظهار کرد: ما نمی‌توانیم تضمین بدهیم که هیچ وقت کودک کار نداشته باشیم. ما تازه اول راه هستیم. این کودکان باید شناسایی و حمایت شوند. توانمندسازی این کودکان و خانواده آن‌ها باید انجام شود. در کارخانه‌های دارای مجوز نیز، کودک کار وجود دارد.
عابدین‌زاده با تاکید بر اینکه «تاکنون هفت شماره پلاک که کودکان کار را در شهر جابه‌جا می‌کردند، توقیف شدند»، گفت: طرح دیگری به نام سایبان امید در دست داریم که محتوای آن آزار و اذیت جنسی و تجاوز به دختران و کودکان است. افرادی که مورد آزار و اذیت جنسی و تجاوز قرار گرفتند، مورد حمایت قرار می‌گیرند. فرآیند پیدایش مجرمان را انجام می‌دهیم.
وی ادامه داد: بزرگترین مجازات برای این مجرمان، اعدام و کوچک‌ترین آن شلاق است. در ابتدای کار با خانواده این کودکان صحبت و همزمان روان درمانی نیز برای کودک آزار دیده، آغاز می‌شود. وقتی صدور کیفرخواست شروع می‌شود، استرس آنان نیز بیشتر می‌شود. بعضی از خانواده‌ها راضی به شکایت نیستند و آن‌هایی که راضی هستند، روان درمانی‌شان آغاز می‌شود. تجاوزهای جنسی نیز در کودکان اتفاق افتاده است. حتی باید مادران این کودکان نیز مورد حمایت قرار بگیرند. عابدین‌زاده با بیان اینکه «میزان استرس در شروع کار بسیار بالا است»، افزود: اما به مرور زمان که درمان آغاز و به صدور حکم مجرم نزدیک می‌شویم، استرس کودک کم می‌شود. این طرح بر روی 30 کودک که مورد آزار جنسی و تجاوز قرار گرفته‌اند، انجام شده است.
