تغذیه ماهیان آکواریومی چگونه باید باشد؟
آگاهی از نیازهای غذایی ماهیان زینتی جهت دستیابی به عملکرد بهتر رشد و تولید امری ضروری است. در سال‌های اخیر اطلاعات تغذیه‌ای در مورد برخی گونه‌های آکواریومی به دست آمده است. همچنین در برخی از مواقع اطلاعات تغذیه‌ای این ماهیان از نتایج به دست آمده از ماهیان پرورشی قابل استخراج است. داشتن یک فرمول غذایی صحیح از نیازهای تکمیلی ماهیان آکواریومی سبب بهبود قابلیت هضم مواد مغذی، تامین نیازهای متابولیک، کاهش هزنیه‌های نگهداری، آلودگی آب و در عین حال غذایی با فرمول کامل اهداف آبزی پروری پایدار را دنبال می‌کند.
تاکنون خوارک‌های مختلفی از قبیل پودر شیر، ورقه‌ها ، ضایعات کشتارگاهی، غذاهای خشک و انواع غذاهای زنده شامل روتیفرها، ناپلی‌آرتمیا ، موینا، دافنی، سریودافنی و جلبک‌ها به طور گسترده در تغذیه ماهیان آکواریومی استفاده شده است که هر کدام ارزش غذایی و تولیدی خاص خود را دارد.
با توجه به این که رنگ آمیزی گونه ماهی زینتی در تجارت این ماهیان حائز اهمیت است، افزودن رنگدانه‌ها و کارتنوئیدها به جیره غذایی ماهیان آکواریومی توصیه می‌شود.
در مطالعه‌ای که از سوی محمد حسین خانجانی و ناظم اربابی (از گروه علوم و مهندسی شیلات، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه جیرفت) و مسلم شریفی نیا (از پژوهشکده میگوی کشور) انجام شده، اهمیت توجه به نیازهای غذایی ماهیان تزئینی با هدف بررسی نیازهای غذایی خاص برای بهبود تولید و در نتیجه پرورش اقتصادی تر ماهیان زینتی مورد توجه قرار گرفته است.
در این پژوهش با اشاره به انواع ماهیان زینتی تولید و تجارت ماهیان آکواریومی یک فعالیت سودآور در آبزی پروری دانسته شده و این گونه انواع شده استکه به رغم اهمیت اقتصادی تجارت ماهیان آکواریومی اطلاعات تغذیه‌ای این ماهیان ناچیز بوده است.
طبق آن چه در این مطالعه عنوان شده در بین ماهیان آکواریومی آبهای شیرین ماهی گوپی و طلایی و در ماهیان آکواریومی آب شور دلقک ماهی در مطالعات تغذیه‌ای به عنوان مرجع قرار می‌گیرند.
در شرایط طبیعی ماهیان می‌توانند میزان مصرف و نیاز غذایی خود را تنظیم و حفظ کنند، تنظیم نیازهای غذایی و احتمال کمبودهای غذایی هنگامی مشاهده می‌شود که ماهی در شرایط پرورش مصنوعی قرار می‌گیرد. فاکتورهای مختلفی وجود دارند که نیازهای غذایی را در ماهیان متمایز می کنند.
ماهیان مواد معدنی را به کمک آبشش‌های خود جذب می‌کند و برخی از ماهیان به اسیدهای چربی غیر اشباع و ویتامین c در جیره نیاز دارند.نیازهای غذایی ماهیان آکواریومی نسب به ماهیان پرورشی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. یکی از مزایای ماهیان زینتی نسبت به ماهیان پرورشی آن است که به مقدار کمی از مواد غذایی نیاز دارند.
مقادیر پروتئین و اسیدهای آمینه، چربی و اسیدهای چرب ضروری، کربوهیدارت‌ها، مواد معدنی ، ویتامین‌ها و افزودنی‌های خوارکی شامل رنگدانه‌ها، کاروتنوئیدها و غیره بایستی در جیره غذایی ماهیان آکواریومی به خوبی گنجانده شود تا منجر به بهبود عملکرد رشد و تولید گردد. مواد افزودنی خوارکی به عنوان مواد غیر مغذی یا اجزای غیر مغذی مواد تشکیل دهنده تعریف شده‌اند که در جیره غذایی از آنها به منظور تاثیرگذاری بر خواص فیزیکی یا شیمیایی رژیم غذایی یا تاثیر بر عملکرد آبزیان یا کیفیت محصولات حاصل از آنها استفاده می‌شود. کاروتنوئیدها از جمله مواد افزودنی هستند که برای شکل گیری و بهبود رنگ پذیری در ماهیان زینتی ضروری هستند. برهمین اساس در مطالعه صورت گرفته اطلاعاتی در زمینه تغذیه ماهیان آکواریومی با تاکید بر نیازهای غذایی آنها صورت گرفته است.
در این پژوهش مواردی مانند پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه، لیپیدها و اسیدهای چرب ضروری، کربوهیدارت‌ها ، مواد معدنی، ویتامین و تاثیر هر یک از آنها در رشد و پرورش ماهیان زینتی به طور مجزا مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنین به اهمیت استفاده از غذاهای زنده به عنوان منبع غذایی مناسب برای تولید ماهیان زینتی اشاره شده است و در نهایت این گونه نتیجه گیری شده که «ساخت و فرموله سازی جیره غذایی که عملکرد رشد مناسب و تولید مثل بهینه را فراهم کند و جیره‌هایی که حاوی رنگدانه‌های مناسب و کاروتنوئیدها برای تقویت رنگدانه پوست و گوشت هستند در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت غذای زنده به عنوان منبع اسیدهای چرب پروتئین و ویتامین‌ها به منظور بهبود تولید غذای زنده و تامین نیازهای غذایی انجام تحقیقات در این زمینه بسیار توصیه می‌شود.»
نتایج این پژوهش در شماره دوم، سال هفتم نشریه آبزیان زینتی به چاپ رسیده است و علاقمندان برای دسترسی به جزئیات بیشتر آن می توانند به آدرسhttp://ornamentalaquatics.ir/browse.php?a_code=A-10-145-3&sid=1&slc_lang=fa مراجعه کنند.
