ترامپ شکست خورد؛ بایدن با ایران و جهان چه خواهد کرد؟
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که هر چهار سال یک بار برگزار می شود نه تنها بر سرنوشت شهروندان این کشور بلکه بر سرنوشت اتباع بسیاری از کشورهای جهان تاثیر می گذارد.
راهیابی نامزد دموکرات‌ها به کاخ سفید این پرسش را پدید می آورد که آمریکا در دوران پس از دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی ایالات متحده و با رئیس جمهوری جدید چه سیاستی را در مواجهه با بحران ها و چالش های پیش رو در عرصه جهانی اتخاذ خواهد کرد.
جو بایدن در عرصه سیاست خارجی از اصولی چون همکاری با متحدان سنتی واشنگتن، حمایت از حقوق بشر و مقابله با حکومت های دیکتاتوری دفاع می کند. این در حالی است که دونالد ترامپ به ندرت به چنین اصولی در عرصه سیاست خارجی تکیه نکرد. در این گزارش برخی از چالش های پیش روی جو بایدن و سیاست های او در عرصه سیاست خارجی بررسی شده است.
سرنوشت توافق هسته‌ای با ایران؛ دو گام برای بازگشت به پشت میز مذاکره
یکی از اعضای سابق تیم سیاست خارجی جو بایدن به خبرنگار پایگاه اینترنتی واکس در حوزه امنیت ملی گفته است که موضوع ایران یکی از «اولویت های اولیه» دولت جو بایدن خواهد بود. به گفته وی آمریکا با جو بایدن در گام نخست از اجرای متقابل برجام از طرف ایران و آمریکا استقبال خواهد کرد.
این امر به این معنا خواهد بود که جو بایدن آماده است تا در صورت کاهش سطح غنی سازی اورانیوم و رعایت تعهدات برجامی ایران در زمینه ذخیره اورانیوم غنی شده، بازگشت آمریکا به توافق هسته ای با تهران را اعلام کند. دموکرات‌ها قصد دارند تا در گام دوم با همکاری متحدان اروپایی آمریکا به ایران فشار بیاورند تا حاضر به مذاکره بر سر مسائل منطقه و برنامه موشکی خود شود.
انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ایران احتمالا جو بایدن را در صورت راهیابی به کاخ سفید مجبور خواهد کرد تا هر چه سریعتر به دنبال اجرای کامل تعهدات برجامی ایران باشد. یکی از نگرانی‌های دموکرات‌ها عدم پایبندی دولت آینده ایران به برجام خواهد بود.
تغییرات آب و هوایی؛ بازگشت به توافق پاریس
تغییرات آب و هوایی و گرمایش زمین چالشی مهم برای جو بایدن در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو خواهد بود. دونالد ترامپ همانطور که چهار سال پیش در جریان کارزارش وعده داده بود تصمیم به خروج آمریکا از توافق پاریس گرفت.
ایالات متحده قرار است در عمل روز چهار نوامبر (۱۴ آبان) یعنی تنها یک روز پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از توافق پاریس خارج شود. جو بایدن اعلام کرده است یکی از اولین تصمیم هایی که به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا خواهد گرفت بازگشت به این توافق خواهد بود.
بازگشت به سازمان جهانی بهداشت
نامزد دموکرات ها همچنین وعده داده است که آمریکا با پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری به سازمان جهانی بهداشت باز خواهد گشت. انتظار می رود که با توجه به همه گیری بیماری «کووید ۱۹» این تصمیم در روزهای اولیه زمامداری جو بایدن اعلام شود.
معاون پیشین باراک اوباما، چهل و چهارمین رئیس جمهوری ایالات متحده گفته است که آمریکا با وجود همه «مشکلات و کمبودهای سازمان جهانی بهداشت» به این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد باز می گردد.
بازسازی اعتماد متحدان سنتی آمریکا
یکی از اهداف اصلی جو بایدن در عرصه سیاست خارجی بازسازی اعتماد متحدان سنتی آمریکا خواهد بود. روابط واشنگتن با بسیاری از متحدان ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ آسیب دیده است. به عنوان مثال آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در سال ۲۰۱۸ میلادی گفت که «ما دیگر نمی توانیم برای حفظ نظم جهانی به قدرت آمریکا تکیه کنیم.»
رئیس جمهوری کنونی آمریکا همچنین دستور خروج نزدیک به ۱۲ هزار نظامی این کشور از آلمان را صادر کرده است.
بهبود روابط آمریکا با متحدان سنتی خود در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات فرایندی طولانی و دشوار خواهد بود. شاید به همین دلیل نامزد دموکرات ها وعده داده است که در سال اول ریاست جمهوری خود اجلاسی با مشارکت کشورهای دموکراتیک برگزار خواهد کرد.
مقابله با چین با تشکیل اتحاد کشورهای دموکراتیک
یکی از اهداف جو بایدن از تشکیل اتحاد کشورهای دموکراتیک مقابله با چین است. لحن نامزد دموکرات ها در برابر چین در ماه های اخیر همزمان با تیرگی روابط واشنگتن و پکن تندتر شده است.
کارزار جو بایدن وعده داده است که نامزد دموکرات ها در کاخ سفید، با چین به دلیل سرکوب حقوق دموکراتیک ساکنان هنگ کنگ برخورد خواهد کرد.
واشنگتن و پکن در دوران زمامداری دونالد ترامپ «جنگ تجاری»، «تعطیلی کنسولگری های هیوستون و چنگدو» و تیرگی روابط بر سر شیوع ویروس کرونا را تجربه کرده اند.
چرا چین در آستانه انتخابات ایالات متحده خرید نفت از آمریکا و روسیه را افزایش داد؟
رابطه با روسیه؛ تمدید «استارت نو» و مذاکره تسلیحاتی
یکی دیگر از چالش های جدی پیش روی جو بایدن پایان دوره پیمان کاهش تسلیحات هسته ای «استارت نو» با روسیه خواهد بود. دوره این توافق تنها چند هفته پس از آغازه دوره ریاست جمهوری بعدی آمریکا به پایان می رسد.
جو بایدن متعهد به تلاش برای تمدید پیمان «استارت نو» شده است. موافقت روسای جمهوری ایالات متحده و روسیه می تواند این پیمان را به مدت پنج سال دیگر تمدید کند. دموکرات ها امیدوارند که تمدید این پیمان به فرصتی برای مذاکره بر سر کنترل تسلیحاتی با مسکو تبدیل شود.
تلاش برای خلع سلاح هسته‌ای کره شمالی
جو بایدن با شرایطی کاملا متفاوت از چهار سال پیش در زمینه تلاش ها برای خلع سلاح هسته ای کره شمالی روبرو خواهد شد. دونالد ترامپ طی چهار سال گذشته در جریان سه نشست با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی مذاکره کرد؛ هرچند این این گفتگوها دستاورد ملموسی برای واشنگتن به دنبال نداشت.
یکی از مشاوران پیشین جو بایدن گفته است که نامزد دموکرات ها «اشتباهات دونالد ترامپ» را در برابر کره شمالی تکرار نخواهد کرد. انتظار می رود که جو بایدن سیاست دوران پیش از دونالد ترامپ را در مقابل پیونگ یانگ دنبال کند. او احتمالا بدون پیش شرط هیچ گونه نشستی با رهبر کره شمالی برگزار نخواهد کرد اما بر شدت تحریم ها علیه این کشور خواهد افزود.
با این حال مشکل چنین رویکردی برای واشنگتن این خواهد بود که تضمینی برای ثمربخش بودن این راهبرد نیز وجود ندارد زیرا روسای جمهوری پیش از دونالد ترامپ با این رویکرد دستاورد مشخصی نداشتند.
جنگ در افغانستان؛ احتمال تلاش بایدن برای بازنگری در توافق صلح با طالبان
جو بایدن گفته است که آمریکا باید اکثر نظامیان خود را که در افغانستان و خاورمیانه مستقر هستند به ایالات متحده بازگرداند. او در مصاحبه اش با نیویورک تایمز از طرح خود برای بازگشت نظامیان آمریکایی مستقر در افغانستان در دوره اول ریاست جمهوری اش سخن گفته است.
به گفته وی هرگونه حضور نظامی آمریکا در افغانستان پس از خروج نظامیان این کشور باید متمرکز بر «عملیات ضدتروریستی» باشد. در مقابل دونالد ترامپ گفته است که تعداد نظامیان آمریکا در افغانستان تا روز انتخابات آمریکا از ۸۵۰۰ نفر به کمتر از پنج هزار تن خواهد رسید.
جو بایدن تلاش خواهد کرد تا تماس با گروه طالبان را ادامه دهد. در همین راستا ممکن است که جو بایدن پس از آغاز دوره ریاست جمهوری اش از زلمی خلیل زاد بخواهد تا به فعالیت خود به عنوان نماینده ایالات متحده در امور افغانستان ادامه بدهد.
در حالی که طالبان بر لزوم خروج همه نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان تاکید می کند جو بایدن به دنبال حضور حداقلی نظامیان کشورش در این کشور برای مقابله با القاعده و داعش است. به این ترتیب این احتمال که دموکرات ها به دنبال بازنگری در توافق صلح آمریکا با طالبان باشند منتفی نیست.
آن دسته از تصمیمات ترامپ که «بازگشت ناپذیر» هستند
جو بایدن پیروز در انتخابات برای تغییر برخی از تصمیماتی که دونالد ترامپ طی چهار سال گذشته گرفته است با مشکل روبرو خواهد بود. به همین دلیل برخی از این تصمیم ها «بازگشت ناپذیر» توصیف می شوند. انتقال سفارت آمریکا در اسرائیل به بیت المقدس از جمله تصمیم هایی است که دموکرات ها آن را «بازگشت ناپذیر» توصیف می کنند.
با این حال جو بایدن وعده داده است که کنسولگری آمریکا برای فلسطینی ها را که دونالد ترامپ تعطیل کرد بازگشایی کند.
یکی دیگر از تصمیم هایی که احتمالا برای جو بایدن «بازگشت ناپذیر» خواهد بود عدم به رسمیت شناختن نیکلاس مادورو به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا است. دونالد ترامپ سال گذشته خوان گوآیدو، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا را به عنوان رئیس جمهوری این کشور به رسمیت شناخت. تصور اینکه واشنگتن در این سیاست خود تغییری ایجاد کند نیز دشوار به نظر می رسد.
باید نباید های نفسانی داخلی مشکل کشور است .