تحریمهای آمریکا و محروم کردن مردم ایران از درآمدهای خود باعث شده که کشورمان در مقابله با کرونا با مشکلات و تنگناهای زیادی روبه رو شود. این نکته را بارها مقامات کشورمان اعلام کردهاند اما به نظر می رسد دولت ترامپ کرونا را کماکان فرصتی برای به زانو در آوردن ایران میداند. اقدام آمریکا در راستای اعمال فشارهای حداکثری علیه ایران و قطع ارتباط کشورمان با جهان در بحبوحه شیوع کرونا، اقدامی ظالمانه و غیر انسانی بهشمار میرود.
تحریمهای اعمال شده بر کشور به دلیل اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر شهروندان ایرانی، مغایر با اصول و ارزشهای عام و جهان شمول حقوق بشر است؛ چراکه برخی از اهداف غیرمشروع همچون بی ثبات کردن یک نظام سیاسی برای کسب منافع نامشروع، تهدید به زور یا حتی سرنگونی و براندازی یک دولت قانونی از اهداف اعلام نشده برخی تحریم ها بوده است.
نشریه فارن پالسی روز ۲۷ آبان در گزارشی نوشت که دموکراتهای کنگره با طرح دولت ترامپ برای افزایش تحریم ها علیه ایران و رقبای آمریکا مخالفت کرده و از او خواسته اند تا نرمش نشان داده و اجازه دهد کمکهایی برای مقابله با کرونا به این کشورها فرستاده شود. ۷۵ نفر از دموکراتهای کنگره در نامهای به استیو منوچین وزیر خزانه داری و مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا درخواست کردند تا دولت این کشور یک مجوز موقت جهانی در مورد ارسال کیتهای آزمایش کرونا و تجهیزات حفاظتی به منظور مقابله با کرونا صادر کند.
در این نامه آمده است: ممنوعیت یا کاهش روند ارسال منابع پزشکی نه تنها موجب دادن پاسخ موثر به شیوع این ویروس در سراسر دنیا نمیشود بلکه در خدمت منافع ملی ما نیز نیست. بعید است این درخواست اعضای کنگره با واکنش مثبتی از سوی دولت ترامپ مواجه شود چه ترامپ و دولتمردان وی هیچ فرصتی را برای مقابله با مردم ایران از دست نمیدهند.
طی ۹ ماه اخیر ایران در شدیدترین شرایط تحریمی با شیوع کرونا مواجه شد و در این مدت نه تنها شاهد گشایشی در زمینه کاهش تحریمهای آمریکا نبودیم حتی برخی از اعضای دولت ترامپ از شیوع کرونا و فشارهای آن بر جامعه ایران ابراز خوشحالی کردند. در هر صورت ترامپ دوماه دیگر در کاخ سفید حضور خواهد داشت و لابیها و جریانات ضد ایرانی از این فرصت هم برای آسیب زدن به مردم ایران نخواهند گذشت.
احتمال اینکه دولت جو بایدن پس از بر سر کار آمدن در روز ۱ بهمن بتواند با اعمال سریع معافیت انتقال کمکهای آمریکا برای مقابله با کرونا را تسهیل کند، وجود دارد. اما ماههای آینده اهمیت حیاتی دارند. در حالی که کرونا در سراسر دنیا در حال گسترش است، دولت ترامپ قصد دارد در ماههای پایانی فعالیت خود دولت بعدی آمریکا را در رابطه با موضوعات مالی در تنگنا قرار دهد.
بر اساس این گزارش، بایدن از ترامپ درخواست کرده است تا با صدور مجوزهایی اجازه دهد که کالاهای شرکتهای داروسازی و ابزارهای پزشکی به ایران منتقل شود. بایدن همچنین خواستار ایجاد کانالهای مخصوص برای بانکها و شرکتهای خدماتی شده است تا ایرانیها به درمانهای پزشکی نجاتبخش دسترسی داشته باشند.
مقامات کشورها و سازمانهای بینالمللی متعددی نیز در ماههای اخیر از دولت آمریکا خواستهاند که دستکم بخشی تحریمهای خود علیه ایران، ونزوئلا و دیگر کشورها را بردارد تا بخش بهداشت و درمان این کشورها بهتر بتواند با روند شیوع ویروس کرونا مقابله کند. اما اینطور که به نظر می رسد مقامات آمریکایی نه تنها به این درخواستها پاسخی ندادهاند بلکه تحریمهای تازهای علیه ایران و افراد و شرکتهایی که بهزعم نهادهای آمریکایی با کشورمان همکاری داشتهاند، وضع کردهاند.
توقف تحریمهای آمریکا در شرایطی که کرونا مدتها است در جهان فراگیر شده است، ضرورتی حقوق بشری بود که دولت آمریکا با وجود ادعاهای حقوق بشری خود از آن سر باز زد و ماهیت تحریمهای ظالمانه و نامشروع خود را علنی کرد.
چهل و چهارمین اجلاس وزرای خارجه «گروه ۷۷ به اضافه چین» بر برداشته شدن فوری تحریمهای ضد جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است. در بیانیه سالانه نشست وزرای خارجه کشورهای عضو این گروه که روز ۲۲ آبان در حاشیه هفتاد و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید، آمده است: وزرای گروه ۷۷ به علاوه چین تحریمهای یکجانبه اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران را که دارای تاثیر منفی بر توسعه و رفاه مردم ایران دارد، مردود میدانند و خواستار لغو فوری این تحریمها هستند.
گروه ۷۷ بعلاوه چین با ۱۳۶ کشور عضو، بزرگترین و قدرتمندترین گروه در سازمان ملل متحد به شمار میرود. در بند دیگری از این بیانیه درباره برجام تصریح شده است: وزرا بر لزوم حمایت از چندجانبهگرایی تاکید میکنند و اعلام میدارند که برنامه جامع اقدام مشترک میان ایران و سایر طرفها، نمونهای قوی از چندجانبهگرایی موفق برای حل مسائل جهانی است.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد هم در این نشست از چندجانبهگرایی سخن گفت و گروه ۷۷+چین را پیشرو در این زمینه دانست.
رفتار آمریکا در این سالها نمود بارز یکجانبه گرایی و تحت فشار قرار دادن تمامی مردم ایران بود. آنچه در سه سال اخیر گذشت، یک جنگ اقتصادی تمام عیار یا به تعبیر مقامات دولتی «تروریسم اقتصادی» بود. بخش قابل توجهی از این تنگنا ناشی از تحریمهای آمریکا بود که از سال ۹۷ و خروج یکجانبه آمریکا از برجام به طور روزافزونی تشدید شد.
ترامپ رئیس جمهوری خودمحور بود و علاقه ای به اقدامات چندجانبه و چند جانبهگرایی نداشت و او گمان می کرد ایالات متحده میتواند با استفاده از قدرت اقتصادی خود و فشار بر کشورها به اهداف خود برسد. ترامپ همچنین به دنبال اجرایی کردن ملیگرایی در ایالات متحده بود و همواره دیپلماسی را نادیده می گرفت.
در حالی که تاکنون ۷۸۸ هزار و ۴۷۳ نفر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شدهاند و تعداد قربانیان به حدود۴۳ هزار نفر رسیده است، دولت ترامپ در حال افزودن تحریمها علیه ایران است، آن هم در شرایطی که تهران پیش از این نیز برای تامین داروهای ضروری و مورد نیاز با چالشها و مشکلات زیادی روبه رو بود.
مقامات دولت ترامپ می دانند که تحریمهای آمریکا علیه ایران علاوه بر ایجاد تاثیرات منفی جدی بر مقابله ایران با کرونا مانع از شکلگیری همکاریهای جهانی برای پیشگیری و مهار کرونا در جهان میشود. اگر چه دولت ترامپ مدعی است که ایران را در زمینه غذا و دارو تحریم نکرده است اما تحریمهای آمریکا مانع از ارسال محمولههای پزشکی به ایران و در نتیجه جان باختن افراد بیگناه شده است.