سعید جلیلی یادش رفته در طول ۵ سال مذاکره، یک قدم جلو نرفت؟

«اگر فکر می کنیم به جای تلاش، با یک لبخند می توان به هدف رسید، به سراب رفته ایم!» این بخشی از سخنان سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای در دوران احمدی‌نژاد است که اخیرا در جمع دانشجویی بیان کرده؛ او با یادآوری ۲۸ مرداد و اینکه نباید به بیگانگان و مذاکره دل خوش کرد، عنوان کرد: «می گویند مذاکره خوب است یا تقابل؟ مثل این است که بگوییم گاز خوب است یا ترمز؟ می گویند توافق خوب است یا عدم توافق؟ بعد می گویند این دو گانه ها را به رفراندوم بگذاریم یا می گویند هر توافقی بهتر از توافق نکردن است.»

البته جلیلی نگفته در دوره ۵ ساله‌اش که در حال مذاکره بود خودش به جز دستاوری چون لبخند و دولت وقت، جز شش قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران چه دستاوردی داشته‌اند که اکنون در این بازار داغ انتخاباتی برای ورود به پاستور، به گفته مجتبی ذوالنوری از هم طیفانش، روضه «ننه من غریبم» سر می‌دهد؟!

جلیلی در حالی از سراب حرف می‌زند که به گفته علی اکبر ولایتی، مشاور رهبری، «طی ۵ سال مذاکره، یک قدم جلو نرفت!» در حالی که اگر آداب مذاکره را می‌دانست باید از رنج مردم به دلیل تحریم‌ها می‌کاست.

علی اکبر ولایتی، در مناظره‌ تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ با حمله تند به سعید جلیلی، گفته بود: «دیپلماسی این نیست که انسان برود در برابر کشورهای دیگر خطابه بخواند و مطلبی را بیان کند؛ دیپلماسی این نیست که ما یک طرف بنشینیم و طرف مقابل هم بنشیند و ما یک حرف مشخصی را بزنیم بدون اینکه اقدامات دیگری خارج از این ها انجام دهیم.»

او همچنین خطاب به جلیلی عنوان کرد: «اصولگرایی این نیست که انسان انعطاف ناپذیر باشد بلکه در رابطه با مصالح ملی باید ما بتوانیم از دیپلماسی به نحو احسن استفاده کنیم. دیپلماسی فقط خشونت نشان دادن و سرسختی نشان دادن نیست بلکه یک معامله و تعامل است. ما باید با همه دنیا و با آنهایی که مذاکره می‌کنیم تعامل داشته باشیم قضیه بده بستان است هنر دیپلماسی بیانیه صادر کردن نیست یا بیانیه خواندن پشت میز مذاکره نیست؛ بحث دیپلماسی کلاس فلسفه نیست! آنچه که مردم می بینند این است که شما چند سال مسئول مذاکرات هسته‌ای هستید و یک قدم هم پیش نرفتید و هر روز تحریم ها بیشتر و فشارش روی مردم می‌آید. هنر دیپلماسی این است که حق هسته‌ای را حفظ کنید و در عین حال تحریم ها کاهش پیدا کرده نه اینکه، افزایش پیدا کند.»

حال آنطور که پیداست با وجود انتقادات بسیاری که به سعید جلیلی در دوران مسئولیتش همچنان وارد است اما او نه تنها به این ابهامات و انتقادات، پاسخگو نیست بلکه از زمان امضا برجام ، شمشیر را برای دولت و برجام از رو بسته است.

جلیلی در سخنرانی‌ اخیرش به این موضوع اشاره کرده و گفته است: «سال ۹۲ به پشت خیمه دشمن رسیده بودیم، گفتند خزانه خالی است.» حال اما بسیاری او را به باد انتقاد گرفته‌اند از جمله رسول جعفریان، پژوهشگر و استاد تاریخ دانشگاه تهران، که در پاسخ به این اظهارات به کنایه نوشت: «ااولا دست از سر تاریخ بردارید. ثانیا اصلا با این همه تحریم ناشی از مذاکره عجیب شما، وقتی خزانه خالی است، آن طرف خیمه هم برسید، بی‌مایه، فطیر است. باید سلاح و پول و مردم باشند تا بشود کاری کرد.»

گذشته از اینها، جلیلی و برخی از دوستان همفکرش به این نتیجه رسیده‌اند که حتی ترور دانشمندان هسته‌ای از جمله ترور اخیر شهید فخری زاده نتیجه برجام است!

او اخیرا اظهار کرده بود: «اگر به ترور فخری‌زاده پاسخ ندهیم، دشمن جری‌تر می‌شود و به ترور و خرابکاری بیشتر در ایران ادامه خواهد داد. آنها که خواستار خویشتنداری‌اند، خواست دشمن را تکرار می‌کنند!»

اما بسیاری از جمله « محمدرضا خباز »، چهره سیاسی، پاسخ جلیلی و همفکرانش را به گونه دیگری داده اند. خباز در این باره گفته است: «اگر به دولت قبل از روحانی بازگردیم، می‌بینیم که استکبار جهانی و اسراییل جنایتکار، چهار شخصیت را در دولت قبل از ما گرفت یکی وقتی که اژه ای، وزیر اطلاعات بود و سه نفر هم وقتی که مصلحی وزیر اطلاعات بود. بنابراین این چهار شخصیت بزرگوار را ترور کردند و دولت احمدی نژاد هیچ واکنشی از خودش نشان نداد.

او با بیان اینکه سعید جلیلی هم که در حال حاضر اینگونه اظهارنظر می کند در آن زمان دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی بود، اضافه کرد: حال سوال این است؛ چرا شما خودتان در زمانی که چهار شهید برجسته و والا و دانشمند کم نظیر را در دوره ۸ ساله شما، ترور کردند تلافی نکردید؟!

خباز ادامه داد: از این رو اگر باید فوری پاسخ داد، این گونه سخنانی که جلیلی مطرح می‌کند باید در آن زمان مطرح می کرد نه حالا. کسانی که مدتی حکومت کردند به تعبیری دیگر حنایشان رنگی ندارد! بدین معنا که این افراد مدتی خدمت کردند و مردم نیز آنها را آزمودند.»

به گفته این چهره سیاسی، در زمان جلیلی، علاوه بر شهادت چهار دانشمند هسته ای، شش قطعنامه هم علیه ایران صادر شد!

از سوی دیگر « محمد هاشمی »، عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام، با اشاره به اینکه جلیلی نه تنها در مذاکرات هسته‌ای، بلکه در سایر مذاکرات هم موفق نبوده، به خبرنگار سیاسی برنا گفته است: «در زمان مذاکره جلیلی، براساس اخبار و رسانه ها، از آن مذاکرات، تقریبا هیچ حاصلی نصیب کشور نشد بلکه اثراتی نیز به دنبال داشت.»

جلیلی که به نظر می‌رسد، تبلیغات انتخاباتی‌اش را از دریچه تخریب برجام و دولت روحانی آغاز کرده، در کلیپ‌های انتخاباتی‌اش خطاب به دولت گفته است که شما توان مدیریت کشور را ندارید و باید کار را به ما بسپارید و این دولت دیگر نمی تواند، کاری کند.»

این سخنان البته بی پاسخ نماند و « داریوش قنبری »، نماینده پیشین مجلس، با تاکید بر اینکه ایجاد موج تخریبی و احساسی تندروها نتوانسته مردم را به پای صندوق‌ رأی انتخابات اخیر مجلس بیاورد، گفته است :«برخی همچون سعید جلیلی همواره تلاش می کنند موج احساسی را پدید بیاورند و بر آن موج احساسات سوار شوند و ایجاد این موج احساسات هم، باید علیه رقیب آنها باشد. در مجموع اصولگرایان در حال حاضر این راه را در پیش گرفته اند.»

اظهارات جلیلی و حملات تند او به برجام و دولت روحانی در حالی مطرح می‌شود که کمتر از ۷ ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، به گفته «حمیدرضا ترقی»، از سعید جلیلی به عنوان کاندیدای احتمالی پایداری‌ها و حتی اصولگرایان برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی خرداد سال آینده یاد می‌شود.