صف‌آرایی موافقان و مخالفان FATF

در آخرین اظهارنظرها رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس گفته است: پیش‌بینی من این است که هیچ‌گاه لوایح FATF در مجمع تصویب نخواهند شد یا مجمع اینها را رد خواهد کرد که دولت خواستار این نیست. تأیید این لوایح نیز که اتفاق نمی‌افتد و شاید بی‌جواب گذاشتن و گذر زمان برای دولت مطلوب‌تر باشد که مجمع با این سیاست عمل کند.

مجتبی ذوالنوری، نماینده مجلس درباره موافقت مقام معظم رهبری بر تمدید فرصت بررسی لوایح FATF گفت: از ابتدا نگاه مقام معظم رهبری به کنوانسیون‌ها کاملا معلوم بود. ایشان فرمودند اساس این کنوانسیون‌ها بر استعمارگری است و باید اصل را بر غیرمفید بودن آنها گذاشت الا اینکه در بررسی‌ها ثابت شود که ما نگرانی نداشته باشیم.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: این نگاه کاملا منطقی و معقول است به دلیل اینکه پخت‌و‌پز را کشورهای خاصی انجام می‌دهند که منافع خودشان را بر منافع کشورهایی که می‌خواهند تابع سیاست‌هایشان باشند، ترجیح می‌دهند. با توجه به این وضعیت ما باید هر‌کدام از کنوانسیون‌ها را با دقت بررسی کنیم، FATF و بعضی از کنوانسیون‌ها مانند پولشویی، CFT و تحریم مالی تروریسم را مجلس مصوب کرد و بعد از ایرادات شورای نگهبان به این لوایح مجلس بر مصوبه خود اصرار کرد و به مجمع تشخیص ارجاع داده شد که مجمع بعضی از لوایح ‌مانند CFT را نگه داشته است و کمیسیون‌های مجمع جلسات متعددی برگزار کردند‌.

نماینده قم با بیان اینکه فضای مجمع فضای رد این لوایح است، گفت: استدلال‌هایی در مجمع درباره رد لوایح وجود دارد که این کنوانسیون‌ها به نفع مردم ما نیست، مسائلی که مجمع می‌خواهد در مورد آنها رأی‌گیری کند اگر از منظر قانون اساسی رد شده باشد، نصف به علاوه یک رأی مثبت برای تصویب نیاز دارد ولی اگر از منظر شرع رد شده باشد، دو‌سوم رأی می‌خواهد.

این سخنان در شرایطی مطرح شده است که به دلیل قرار‌داشتن ایران در لیست سیاه گروه اقدام ویژه مالی حتی امکان خرید واکسن کرونا نیز برای ما فراهم نشده است. در شرایطی که امید می‌رود با بازگشت سریع آمریکا به برجام و لغو تحریم‌هایی که سه سال است ایران را در حصر اقتصادی شدیدی قرار داده، گشایشی رخ دهد، ادامه حضور ایران در این لیست اثر رفع تحریم‌ها را از بین خواهد برد؛ زیرا هم‌اکنون هم دوستان ایران قادر به انجام تبادلات مالی با ما نیستند و بخش مهمی از پول‌های ایران در کشورهای مختلف بلوکه شده‌اند.

در آینده نزدیک، لغو تحریم‌های ایران نوید آغاز ارتباط اقتصادی ایران با دنیا خواهد بود و عدم عضویت در FATF مانع بزرگی بر سر مبادلات تجاری ما با دنیاست. هرچند موافقان ادامه وضعیت موجود معتقدند به دلیل تحریم‌ها اثر‌گذاری قرار‌داشتن در لیست سیاه معنایی نداشته اما به‌خوبی دیدیم برای تهیه دارو به‌ویژه واکسن کرونا همین عامل بی‌اهمیت چگونه کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است.

البته از نمایندگان مجلس اصولگرا که تاکنون جز ساز مخالف با دولت کار مثمرثمر دیگری انجام نداده‌اند، انتظار زیادی نمی‌توان داشت. همین مجلس انقلابی که شاهد شرایط سخت اقتصادی زندگی مردم و گسترش فقر و بی‌کاری در کشور است، به‌تازگی به قانون اقدام علیه تحریم‌ها که منجر به خروج ایران از برجام خواهد شد‌ رأی داد، تا این‌گونه فرصت بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها از بین برود و شرایط سخت فعلی ادامه یابد. این در حالی است که اهمیت لغو تحریم‌ها و تلاش برای این گشایش سیاسی و اقتصادی بارها مورد تأکید مسئولان عالی نظام قرار گرفته و حتی رهبر انقلاب اسلامی نیز در سخنان اخیر خود تأکید داشتند‌ اگر بتوان تحریم را رفع کرد، حتی یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم؛ اگرچه اکنون چهار سال است تأخیر شده و از سال ۹۵ که بنا بود همه تحریم‌ها یک‌باره برداشته شود، تا امروز نه‌تنها تحریم‌ها برداشته نشد بلکه زیادتر هم شد. مقام معظم رهبری خطاب به مسئولان گفتند: اگر بتوان با روش درست، عاقلانه، ایرانی- اسلامی و عزتمندانه تحریم‌ها را برطرف کرد، باید این کار را انجام داد اما تمرکز عمده باید بر خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد که ابتکار آن به دست شماست.

بعد ‌از‌ این سخنان بود که رئیس‌جمهوری هم گفت: عده‌ای می‌خواهند پایان تحریم را به تأخیر بیندازند. ما یک ساعت و یک دقیقه هم به ‌آن رضایت نخواهیم داد و در برابر آن خواهیم ایستاد.

رئیس قوه قضائیه نیز در همراهی با خواست مقام معظم رهبری، دیروز در جلسه عالی مسئولان غذایی با اشاره به ظلم و ستم غربی‌ها به ملت ایران گفت: راه مقابله با تهدیدات و باطل‌السحر تحریم‌ها قوی‌شدن ایران اسلامی در همه عرصه‌هاست و نباید یک ‎ساعت نیز در خنثی‌سازی تهدیدها و تحریم‌ها تعلل کرد.

رئیسی تأکید کرد: حتی یک‎ساعت تأخیر در خنثی‌سازی تحریم‌ها هم خلاف عقل است، هم خلاف شرع و مسئولان برنامه‌ریزی و اجرائی نباید یک‎ لحظه را هم برای بی‌اثرکردن تحریم‌ها و قوی‌شدن ایران از دست بدهند و این راهبرد اساسی نظام باید با جدیت دنبال شود.

رئیس قوه قضائیه شکل‌گیری ایران قدرتمند را در گرو ایستادگی و بی‌اثر‌کردن تحریم‌های دشمن دانست و خطاب به غربی‌ها گفت: تحریم‌ها نمی‌تواند حرکت ملت ایران را متوقف کند و ما از هر امکانی برای دورزدن تحریم‌ها استفاده خواهیم کرد.

در شرایطی که مخالفان پیوستن ایران به لوایح FATF همه تلاش خود را به کار بسته‌اند، مواقفان نیز استدلال‌های خود را بیان می‌کنند. «سهیلا جلودارزاده»، نماینده مردم تهران در مجلس دهم، درباره «دستور رهبری برای بررسی مجدد لوایح FATF و اظهاراتی مبنی بر اینکه این لوایح باید در شورای عالی امنیت ملی مورد بررسی قرار گیرد»، گفت: زمانی که با تصویب یک طرح، امنیت کشور به خطر می‌افتد، شورای عالی امنیت ملی می‌تواند با مجمع تشخیص جلساتی داشته باشد و برای تصویب، باید مصلحت کشور مدنظر قرار بگیرد.

او ادامه داد: FATF روال عادی کار بین کشورها برای جلوگیری از پول‌شویی است. ممکن است که قدرت‌ها نیز در آن دخل و تصرف داشته باشند ولی زمانی که کار شفاف باشد، ترس، واهمه و بهانه‌ای هم وجود ندارد که مثلا با قاچاقچی‌های آمریکای شمالی دادوستد داریم یا مسائلی به این شکل.

جلودارزاده گفت: پیش‌بینی من این است که مجمع تشخیص این لوایح را تصویب می‌کند. مادامی که گردش آزاد اطلاعات در کشور وجود ندارد، منجر به ترس و واهمه مردم می‌شود. مثلا برخی می‌گویند که اگر واکسن کرونا بزنیم، تراشه‌هایی وارد بدنمان می‌شود که سال‌ها بعد خطر‌آفرین است و برخی هم می‌گویند که باید‌ زودتر این واکسن‌ تزریق شود. اینها در نتیجه عدم گردش آزاد اطلاعات در کشور است که اختلالات و اغتشاشات ذهنی را به همراه دارد.

عضو فراکسیون امید در مجلس دهم گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مصلحت مردم را در نظر بگیرد. مصلحت نظام باید با مصلحت مردم همسو باشد. دستور رهبری برای بازنگری اقدام خوبی است که باید منتظر نظر مجمع تشخیص ماند. به نظر می‌رسد کسانی که دلواپس مسائل مالی هستند، نگران شفاف‌سازی هستند.

اینکه تا چند ماه پیش تعداد بسیاری از اعضای آن رسما مخالف هرگونه گشایش سیاسی و اقتصادی در روابط ایران با جهان هستند و FATF را فرصت خوبی برای حفظ این محدودیت‌ها می‌دانستند، مربوط به زمانی است که ایران تحت شدید‌ترین تحریم‌ها قرار گرفت. امروز که نوید رفع تحریم‌ها به گوش می‌رسد، مطمئنا این مخالفان سنتی هم متوجه منافع ملی و نیاز اقتصادی کشور هستند. تغییر رفتار در این اعضای مجمع قابل پیش‌بینی است و احتمال تصویب این لوایح با توجه به شرایط سخت اقتصادی این روزهای کشور دور از انتظار نیست.