تاثیر سیاه‌دانه بر دستگاه گوارش
گیاه «سیاه‌دانه»؛ یک گیاه دارویی است که اثرات ضد التهابی، ضد دردی، ضد انگلی، ضد میکروبی، ضد توموری دارد. همچنین این گیاه کاهش‌دهنده چربی خون و تقویت‌کننده سیستم ایمنی است.
سیاه‌دانه دارای یک ماده موثر اصلی به نام «تیموکینون» است و اثر محافظتی آن در آسیب حاد معده در موش صحرایی نشان داده شده است.
با توجه به اثرات این گیاه؛ پژوهشگران دانشگاه بوعلی‌سینا همدان و دانشگاه تبریز در مطالعه‌ای، تاثیر سیاه‌دانه را بر روی پرزهای روده بررسی کردند. محمد بابائی؛ استادیار دانشکده پیرادامپزشکی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان، قاسم اکبری؛ دانشیار گروه علوم پایه و امیرعلی شهبازفر؛ دانشیار گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز در انجام این مطالعه همکاری داشتند.
در این مطالعه ۳۰ سر موش صحرایی به صورت تصادفی به سه گروه کنترل و دو گروه آزمایش تقسیم شدند. گروه‌های آزمایش به مدت دو ماه عصاره سیاه‌دانه با دوزهای ۸۰۰ و ۴۰۰ میلی‌گرم به ازای وزن بدن موش، به صورت خوراکی دریافت کردند و گروه کنترل تنها دو سی‌سی سرم فیزیولوژی روزانه دریافت کردند.
پس از گذشت دو ماه و ۲۴ ساعت بعد از دریافت آخرین دوز سیاه‌دانه، موش‌ها تشریح شدند و از نواحی مختلف روده کوچک آن‌ها نمونه‌برداری انجام شد. نمونه‌ها با استفاده از میکروسکوپ بررسی شدند.
در این مطالعه مشخص شد که مصرف سیاه‌دانه باعث افزایش طول و عرض پرزهای روده کوچک می‌شود. همچنین این گیاه سلول‌های «گابلت» روده را نیز افزایش می‌دهد. این سلول‌ها ماده موکوسی درون روده ترشح می‌کنند که سطح سلول‌ها را لغزنده کرده و اثرات محافظتی برای سلول‌ها دارد.
پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: «ترکیبات سیاه‌دانه با افزایش طول پرزها، افزایش جذب مواد غذایی و افزایش سلول‌های گابلت، اثر حفاظتی دارند و با افزایش خون‌رسانی در مخاط روده، می‌توانند آسیب‌های ایجاد شده در دستگاه گوارش را بهبود ببخشند».
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «اثرات هیستوپاتولوژیکی تجویز خوراکی عصاره هیدروالکلی سیاه‌دانه در دستگاه گوارش موش صحرایی» در دوماه‌نامه دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، منتشر شده است.
