چالش‌های خانه شیون فومنی
حامد فومنی، فرزند این شاعر فقید با بیان اینکه وضعیت خرید خانه مادری شیون فومنی همچنان در استان گیلان مغفول مانده است می‌گوید این خانه که در محله رودبارتان رشت قرار دارد، در خردادماه سال جاری توسط اداره کل بناهای تاریخی و فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی واجد ارزش بناهای تاریخی و فرهنگی شناخته شد و در فهرست بناهای ملی کشور قرار گرفت اما به دلیل خریده نشدن آن از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان مشکلاتی برای مالک به وجود آمده است.
به گفته او، این خانه قدیمی است و زندگی در آن مناسب نیست و به دلیل ثبت ملی مالک نمی‌تواند آن را به غیر بفروشد و نیز نمی‌تواند در آن دست ببرد.
همچنین محمدحسین مهدی‌پور، عضو هیئت‌امنای بنیاد شیون فومنی در وبینار سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان که به مناسبت هفتادوچهارمین زادروز شیون فومنی برگزار شد، از نقش خرید خانه مادری شیون فومنی در توسعه صنعت گردشگری ادبی گیلان و نیز اینکه خرید خانه مادری زنده‌یاد شیون فومنی و راه‌اندازی خانه - موزه شیون یک مطالبه و دغدغه عمومی است، گفت.
او در وبینار بزرگداشت شیون فومنی بیان کرد: با پیگیری بنیاد فرهنگی شیون فومنی و با انعقاد تفاهم‌نامه موافقت با ثبت اثر و همزمان خرید خانه مادری زنده‌یاد شیون با مالک فعلی بنا در ۲۶ مرداد ۹۸، زمینه حفاظت از اثر تاریخی با قدمت ۸۰ساله در محله رودبارتان رشت و مرمت و احیای آن برای تاسیس و راه‌اندازی خانه - موزه شیون فومنی فراهم شده است. به دنبال آن با پیگیری از طریق مدیرکل محترم وقت میراث فرهنگی و گردشگری گیلان، دکتر امیر انتخابی، و حمایت ویژه جناب آقای دکتر مصطفی پورعلی، مدیرکل گیلانی دفتر ثبت آثار، حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی کشور، پرونده ثبت بنا تکمیل و در جلسه مورخ ۹۹/۳/۱۹ شورای ملی ثبت آثار تاریخی فرهنگی غیرمنقول با ثبت اثر موافقت و طی شماره ۱۹۷ ثبت ملی شد. این امر طی نامه شماره ۱۴۳۱۷/۹۹۲۵۰ مورخ ۹۹/۳/۲۶ توسط جناب آقای دکتر طالبیان، معاون محترم میراث فرهنگی کشور به جناب آقای دکتر زارع استاندار محترم گیلان ابلاغ شده است.
مهدی‌پور افزود: جالب توجه حضار محترم اینکه معاون محترم میراث فرهنگی کشور در این ابلاغیه در پاراگراف آخر به استاندار گیلان تاکید می‌کند: «اثر مذکور تحت حفاظت و نظارت این وزارت قرار دارد و هرگونه دخل و تصرف، توسعه و مرمت و یا بازسازی اثر صرفا با تایید و نظارت این وزارت خواهد بود». بدیهی است متخصصان امر مرمت و احیای بناهای تاریخی از همکاران و زیر نظر آن وزارتخانه هستند و نظارت عالیه بر این امر نیز با دستگاه متولی ملی معاونت میراث فرهنگی کشور و در سطح استانی آن یعنی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری گیلان است.
این عضو هیئت‌امنای بنیاد شیون فومنی در بخشی دیگر از سخنانش گفت: اما سوال این‌جاست که آیا با جلب رضایت و موافقت مالک که فقط و فقط توسط بنیاد شیون فومنی صورت گرفته و اکنون بنا ثبت شده است، این محدویت تحمیلی به مالک، بدون اقدام نتیجه‌بخش و مسئولیت‌آور اداره کل میراث فرهنگی استان برای اقدام به تامین اعتبار خرید بنای ثبتی، مرمت و احیای آن برای تاسیس خانه - موزه شیون فومنی، جفای مضاعف به مالک و حتی ناموس فرهنگی گیلان، فرهیختگان و مفاخر ادبی و مردم شریف و فرهنگ‌دوست استان و منطقه که با اشعار گیلکی زنده‌یاد شیون فومنی زندگی می‌کنند و حتی فارسی‌زبانان دنیا که با اشعار فاخر فارسی این بزرگ‌مرد تاریخ و ادب گیلان و ایران، به قول استاد سرامی جانانه افتخار می‌کنند، نیست؟!
او در ادامه بیان کرد: این در حالی است که در سال ۹۲ برخی از شخصیت‌های برجسته ادبی، هنری، پژوهشی و علمی استان و کشور نظیر زنده‌یاد جعفر خمامی‌زاده، زنده‌یاد دکتر محمدعلی فائق، زنده‌یاد فریدون نوراد، زنده‌یاد فرض‌پور ماچیانی، احمد اداره‌چی‌گیلانی، استاد حسین محجوبی، استاد انوش نصر، جناب هوشنگ عباسی، جناب منوچهر ویسانلو، استاد دکتر یوسف‌پور، دکتر علی نوبخت و دکتر انوش برزیگر از استاندار وقت این مطالبه عمومی را شخصا و مکتوب درخواست کردند. و در ۹ آبان ۹۷ جمعی از بزرگان فرهنگی گیلان در قالب هیئت‌امنای بنیاد با استاندار گیلان و در پاییز ۹۸ با آقای محمدی رییس سازمان برنامه و بودجه استان و مدیرکل وقت میراث فرهنگی گیلان در دفتر آقای محمدی دیدار داشته و مهم‌ترین خواسته بزرگان جمع ثبت اثر و تامین اعتبار برای خرید و احیای بنا برای راه‌اندازی خانه - موزه شیون و ایجاد پایگاهی برای بزرگان و جوانان ادب و شعر گیلان و اضافه شدن به جاذبه گردشگری ادبی گیلان بوده است. متاسفانه آقای محمدی قول بی‌عملی را ادا و بیان کرده که تاکنون هیچ‌گونه اقدام موثری نشده است.
عضو هیئت‌اجرایی بنیاد فرهنگی شیون فومنی افزود: در این مطالبه عمومی مردم، رسانه‌ها و مسئولان وظیفه ذاتی و قطعی دارند. مردم شریف گیلان با زندگی کردن با اشعار فاخر این فرهیخته از دست‌رفته، به‌خوبی ادای دین می‌کنند و همیشه از مسئولان جلوترند لیکن رسانه‌ها باید با پیگیری مجدانه و مستمر این مطالبه عمومی تا نتیجه قطعی نگیرند از پای ننشینند. نکند خدای ناخواسته با یک حادثه ناخواسته نظیر برف سنگین یا زلزله و یا خواسته‌های منفعت‌طلبانه، مانند خانه سایه (هوشنگ ابتهاج)، تنها افسوس این خانه نیز برای همه ما باقی بماند. و اما دستگاه‌های متولی مسئول اول این ماجرا هستند و دستگاه‌های حاکمیتی و نظارتی به‌ویژه استاندار محترم که در اول مراسم به‌خوبی با شناخت کافی از شیون فومنی پیام دادند و یا مجمع نمایندگان استان و نیز مدیرکل محترم بازرسی گیلان، که خود مدیری فرهنگی و ناظر کل استانند، از ایشان تقاضای رسیدگی و اهتمام ویژه به این امر دارم تا وزارت و اداره کل میراث فرهنگی و مخصوصا سازمان برنامه و بودجه استان و کشور را به وظیفه ذاتی و قانونی خود آشنا و عامل کنند.
محمدحسین مهدی‌پور همچنین در این بزرگداشت گفت: نکته مهم این است که باید بدانیم خانواده زنده‌یاد شیون فومنی با تاسیس بنیاد غیرتجاری و غیرانتفاعی و با حضور جمع ارزشمندی از شخصیت‌های فرهنگی و ادبی استان و کشور به عنوان اعضای هیئت‌امنا که بنده کمترین این بزرگان هستم، تنها پیگیری‌کننده و مطالبه‌گر این دغدغه عمومی است. ما برای شخصیت‌های علمی و فرهنگی استان تنها دو بنیاد فرهنگی عام‌المنفعه ثبت‌شده رسمی در سطح ملی داریم؛ اولی بنیاد فرهنگی دکتر مجتهدی(به نام و یاد زنده‌یاد دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی، لاهیجی، ۳۵ سال رییس دبیرستان ماندگار البرز تهران و بنیانگذار و نخستین رییس دانشگاه صنعتی شریف) و بعد هم بنیاد فرهنگی زنده‌یاد شیون فومنی، شاعر پرآوازه دوزبانه گیلکی و فارسی افتخار گیلان. اما رفتار مدیران استان در برابر این بنیادهای رسمی غیردولتی که با برنامه و دارای مطالعات راهبردی و سازمانی مصوبند، بسیار تعجب‌آور و جای تامل است.
مهدی‌پور افزود: بنیاد فرهنگی شیون طی سال‌های قبل و جاری با مکاتبات و جلسات متعدد با استانداران محترم، شورای شهر و شهرداران رشت، رییس سازمان برنامه و بودجه استان و مدیران کل میراث فرهنگی استان در ادوار گذشته و فعلی و برخی از نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی و حتی معاون محترم رییس‌جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور، مستمرا پیگیر و متقاضی این مطالبه عمومی بوده که نتایج آن تاکنون به این وضع ناراضی‌کننده رسیده است.
در ادامه این سخنرانی این عضو هیئت‌امنای بنیاد فرهنگی شیون فومنی از خبرنگاران و اصحاب رسانه و جراید استان تقاضا کرد تا «با کشف اجزا و حقایق و دقایق این مطالبه مهم، مجدانه پیگیر این درخواست و دغدغه عمومی مردم و مفاخر ادبی استان باشند».
او در پایان با قدردانی از زحمات برگزارکنندگان این وبینار، از اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور و اداره کل اسناد و کتابخانه استان گیلان به عنوان یک طرح ضروری درخواست کرد تا «طرح تدوین تاریخ شفاهی و مکتوب زنده‌یاد شیون فومنی» را با همکاری بنیاد فرهنگی شیون فومنی تهیه کنند و با دقت و سرعت لازم به سرانجام مطلوب برسانند.
به گفته مهدی‌پور این امر باعث خواهد شد تا همه ناگفته‌ها، نانوشته‌ها و اسناد شفاهی و مکتوب موجود و مربوط به شیون فومنی جمع‌آوری و نگهداری شود تا ضمن حفاظت از آثار معنوی مرتبط، بخش‌هایی از آن به تشخیص و حسب مورد به ارزش‌افزوده‌های فرهنگی و هنری ماندگار به صورت مکتوب و یا صوتی و تصویری تبدیل شود.
