مازوت نسوزونید؛ نفس کشیدن مردم سخت‌تر شد| متهمان آلودگی هوا چه کسانی هستند؟

کارشناسان برای منابع متحرک مثل خودروها سهم 70 درصدی قائل می شوند و 30 درصد باقیمانده را مربوط به منابع ثابت مثل سوخت کارخانه‌ها می دانند. اما این «موتورسیکلت‌ها»، «دیزلی‌ها» و «بنزینی‌های فرسوده» هستند که در واقع متهمان اصلی آلودگی هوا قلمداد می‌شوند. پدیده وارونگی هوا که در اواخر پاییز و شروع زمستان اتفاق می افتد، زمینه ساز خاکستری شدن هوای کلانشهرهاست. سرد شدن هوا البته مصرف گازخانگی را هم افزایش داده و در نتیجه یکی دیگر ازعوامل آلاینده، همین گازخانگی است. کیفیت پایین خودروها و سوخت در آلوده کردن هوای کلانشهرها نقش جدی دارند و با وجود همه تلاش‌ها، همچنان در ردیف آلوده‌کننده‌ترین ها قرار می گیرند.

یک نظرسنجی نشان می دهد بعد از حمل و نقل، این صنایع، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها هستند که بار سنگین آلودگی هوا را به دوش می کشند. تولید ذرات معلق‌، گاهی رتبه آنها را پیش از حمل و نقل قرار داده است. استفاده از سوخت مازوت در صنایع همچنان یکی از چالش برانگیز ترین سؤالاتی است که جواب روشنی برای آن پیدا نشده است. هوای آلوده تهران در زمانی‌که ممنوعیت تردد وضع شده و تردد خودروها محدود شده، نشان می‌دهد که حالا کفه«آلودگی صنایع» در ترازوی آلودگی هوای تهران سنگین‌تر شده است.

تهران به پنجمین روز آلوده خود وارد شد. آسمان خاکستری رنگ تهران امروز با افزایش شاخص‌ها، نوید آلوده‌ترین روز سال را به پایتخت‌نشین‌ها داد. روزی که از وزش باد و باران خبری نبود و نگرانی‌ها برای افزایش تعداد مبتلایان و فوتی‌های کرونایی به علت افزایش آلودگی بالا گرفته بود. برخی از رسیدن شاخص‌ها به عدد 200 خبر می‌دادند و البته عده‌ای از دریچه نگاه خوش بینانه، نویدبخش اواخر هفته‌ای ناپایدار به شهروندان بودند. با این همه کارگروه اضطرار آلودگی هوا صبح دیروز تشکیل جلسه داد تا راهکار موقت تعطیلی ادارات و فعالیت‌های پایتخت هر چه سریع‌تر به مشورت گذاشته شود. نتیجه آنکه پیشنهاد دو روز تعطیلی همه دستگاه‌های اداری دولتی، خصوصی و فعالیت‌های عمرانی تهران به معاون اول رئیس‌جمهوری و هیأت وزیران ارائه شد تا تصمیم‌گیری نهایی در زمین دولتی‌ها باشد. رئیس‌جمهوری نیز دیروز در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا، فصل سرما، آلودگی هوا و وارونگی را در کنار ویروس انگلیسی کرونا، سه خطر پیش رو نام برد و از مردم خواهش کرد تا بیشتر مراقبت کنند.

به نوشته روزنامه ایران؛ مطالعات اخیر نشان می‌دهد که سالانه 40 هزار نفر ایرانی به علت مواجهه با غلظت آلایندگی ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون جان خود را از دست می‌دهند که این تعداد تقریباً معادل 10 درصد فوتی هاست. بیشترین گروه حساس در مواجهه با آلودگی هوای تهران، سالمندان هستند و بیشترین آسیب‌پذیری در کاهش ناباروری است. این درحالی است که کرونا نیز شرایط ویژه‌ای را پیش روی ما باز کرده است. به گفته علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران، ماندگاری ویروس کرونا در آلودگی هوا بیشتر است، چراکه آلودگی به بخشی از سیستم تنفسی آسیب می‌زند و فرد را در برابر کرونا آسیب پذیرتر می‌کند.

او اگرچه از کاهش شدت موج سوم شیوع کرونا خبر داده، اما از «چگالی جمعیت» و «آلودگی هوا» به‌عنوان دو عامل کند پیش رفتن این شرایط در پایتخت نام برده است.

استاندار: هیچ صنایع و نیروگاهی در تهران از مازوت استفاده نمی‌کند

انوشیروان محسنی بندپی در جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران به انتقادها درباره استفاده از سوخت مازوت که این روزها سروصدای زیادی به راه انداخته است، این‌طور پاسخ داد: «در حال حاضر هیچ صنایع و نیروگاهی در تهران از سوخت مازوت استفاده نمی‌کند و این موضوع مورد تأیید شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی و محیط زیست استان تهران است. به این ترتیب صنایع از سوخت گاز و گازوئیلی که حداقل ۵۰ درصد آن از یورو ۴ برخوردار است، استفاده می‌کنند. از سوی دیگر پلیس نیز از تردد خودروهای دودزا و فاقد معاینه فنی جلوگیری کرده و با نظارت بر این بخش اقدام مؤثری انجام شده. همچنین تلاش برای برخورد با موتورسیکلت‌های فاقد معاینه فنی آنها دردستور کار قرار گرفته است. فعالیت‌های عمرانی هم تا اطلاع ثانوی متوقف است و تلاش می‌کنیم تا فعالیت معادن شن و ماسه به میزان تأثیری که بر آلودگی هوا دارند کنترل شود.»

محیط زیست: به دادستانی تهران درباره مازوت سوزی نامه زده‌ایم

این در حالی است که در خبرگزاری ایسنا نقل شده، سازمان محیط زیست مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها و صنایع در تهران را تأیید کرده است و اتفاقاً مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه با مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها در اراک برخورد شده، گفته است که نامه‌ای به دادستانی تهران نیز درخصوص مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها ارسال کرده‌ایم.

استاندار تهران همچنین به پدیده جوی ناپایدار و انباشت آلاینده‌ها هم اشاره‌ای داشت و گفت: «ظرف روزهای گذشته دو لایه وارونگی در ارتفاع ۲۰۰ و ۹۰۰ متری را شاهد هستیم به این ترتیب به رغم همه تمهیدات اتخاذ شده باید تدبیر دیگری اتخاذ شود.

تن دادن به تعطیلی البته به‌عنوان یک مسکن از نظر وحید نوروزی، کارشناس محیط زیست، فریبنده‌ترین حالت ممکن است چراکه به گفته او راهکارهای شفاف و مشخص وجود دارد ومشکل اینجاست که اراده‌ای برای اجرای آنها وجود ندارد. او به «ایران» گفت که در هیچ مقطع و در هیچ دولتی، آلودگی هوا اولویت اصلی نبوده است و همه نهادهای مرتبط به‌صورت سلیقه‌ای و موردی به چالشی پرداخته‌اند که از نظر آنها مهم بوده: «مجلس هم هیچ زمانی درباره هزینه کرد بودجه سالانه در این حوزه واینکه نتیجه اقدامات نهادهای اجرایی به کجا رسیده، بازخواستی انجام نداده و وضعیت هرسال به همین منوال ادامه می‌یاید. درحالی که امسال، کرونا زودتر از همیشه راهکار تعطیلی را حداقل برای مدارس و برخی ادارات به اجرا گذاشت، اما نتیجه اینکه هوا همچنان آلوده است.»

زهرا‌نژاد بهرام، عضو شورای شهر تهران هم در این زمینه گفت: «ما قانون هوای پاک داریم، اما چرا با توجه به این مبنای قانونی، همچنان سلامت شهروندان در معرض آلودگی هوا قرار دارد یا چرا با آنکه منع تردد گذاشتیم بازهم شاهد افزایش آلودگی هوا هستیم؟ چرا استفاده از سوخت مازوت و بی‌کیفیت دربعضی نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی ادامه دارد و چرا شرکت‌های بزرگ خودروسازی با وجود گران کردن نرخ محصولات خود باز هم از استفاده از فیلتر ممانعت می‌کنند؟ اینها چراهایی‌ست که باید مسئولان پاسخگو باشند. من از سازمان محیط زیست گلایه دارم. اگر واقعاً نمی‌تواند کاری انجام دهد خب از این حوزه کناره‌گیری کند. مسأله آلودگی هوا با جان شهروندان در ارتباط است و باید اولویت اول هم باشد و دستگاه‌ها نسبت به آن حساس شوند. چگونه است که شهرهای بزرگ لندن و استانبول توانستند این موضوع را حل کنند، اما ما باید به گفته برخی، دعا کنیم که باد و باران بیاید! قرار نیست هزینه عدم فروش مازوت و محدودیت‌های فروش نفت از ریه میلیون‌ها شهروند ساکن در کلانشهرها پرداخت شود.»

او با بیان اینکه این یک مسئولیت همه جانبه است و باید همچون کرونا از مردم هم برای حل مسأله کمک بگیریم، با انتقاد از نقش محدود شهرداری در تصمیم‌گیری‌های مهم شهر تأکید کرد: «شهرداری تهران اسماً مسئول امورات شهری است اما در عمل هیچ قدرتی برای تصمیم‌گیری درباره مسائل جدی شهر ندارد. مثلاً در ستاد مدیریت بحران فقط یک عضو است و براساس مصوبه مجلس، ریاست ستاد بر عهده استاندار تهران گذاشته شده است. در حالی که زیرساخت‌ها در اختیار شهرداری تهران است، حتی در تصمیم‌گیری برای تعطیلی شهرهم فقط یک عضو ازیک ستاد بزرگ است که رأی اش آنچنان تأثیری ندارد. بر این اساس باید مدیریت یکپارچه شهری ایجاد شود.»

در پی آلودگی هوا در هشت کلانشهر و پیش‌بینی ادامه این وضعیت، سخنگوی سازمان اورژانس کشور هم از استقرار آمبولانس‌ها در پایتخت خبر داده است.

به گفته مجتبی خالدی با توجه به شرایط آلودگی هوا و هشدار نارنجی سازمان هواشناسی قرار بر این شد که ١٢ دستگاه آمبولانس در شهر تهران در مناطقی که بررسی شده، مستقر شوند. مراکز بهداشتی و درمانی نیز در آماده باش قرار گرفتند.

از ابتدای امسال ۱۵ روز هوای پاک، ۱۸۱ روز هوای سالم و ۸۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۵ روز ناسالم برای همه گروه‌ها در تهران به ثبت رسیده است.

هشتگ روز # مازوت نسوزونید/ حال تهران خوب نیست

به نوشته روزنامه اعتماد، همزمان با شدت گرفتن آلودگی هوا، هشتگ «مازوت نسوزونید» در توییتر فارسی داغ شد و کاربران معترض به این آلودگی درباره آن نوشتند. آنچه می‌خوانید منتخبی این توییت‌هاست.

«لطفا این مازوت رو نسوزونید ما نفس بتونیم بکشیم»، «مرگ‌ومیر و عوارض آلودگی هوا از کرونا بیشتر است»، «اکسیژن هم نداریم تا ما زنده در آلودگی و دود مازوت دفن بشیم»، «هم مازوت نسوزونید»، «کرونا چیه؟! ما مزه گوگرد را در دهان‌مان متوجه می‌شیم و هنوز هم زنده‌ایم»، «وضع جوریه که نفس می‌کشی گوگرد بدنت تامین می‌شه»، «حال تهران‌مان خوب نیست. نفسش گرفته. مازوت نسوزونید»، «سه‌شنبه‌های بدون خودرو رو به سه‌شنبه‌های بدون مازوت تغییر بدید»، «مشکل آلودگی هوا با تعطیلی حل نمی‌شه فقط چند روز فروکش می‌کنه»، مازوت نسوزونید، داریم خفه می‌شیم»، «سه چهار روزه نتونستم در و پنجره‌های خونه رو باز کنم، هوای بیرون خیلی آلوده است»، «تا به سرطان ریه دچار نشدیم یک کمپین مازوت نسوزونید راه بیندازیم»، «بوی زجرآور در هوای تهران به شدت موجب آزار ریه‌های مردم شده و احتمالا مبتلاکننده به بیماری‌های خطرناک است»، «برای اینکه مازوت نسوزونید چقدر پول نیاز دارید؟ بگید ما گلریزون کنیم بدیم بهتون، داریم خفه می‌شیم»، «از کرونا هم جون سالم به در ببریم، مازوت ما رو می‌کشه»، «در واقع مازوت به این دلیل مازاد است که به علت تحریم امکان فروش ندارند. بنابراین تنها راه، سوزاندن آن در نیروگاه‌هاست»، «برای اثباتش وقتی که باران می‌بارد به کنار کارخونه سیمان مشیریه تهران بروید و حجم دود را ببینید، مازوت خیلی دود تولید می‌کند و موقع باران فیلتر‌ها را برمی‌دارند»، «ما امروز در تهران به جای هوا در حال تنفس بوی زجرآور به صورت مستمر و به شکل‌های مختلف هستیم» و «یعنی تو تمام جهان مازوت می‌سوزونند؟ مگه می‌شه هیچ راه دیگه‌ای جز سوزوندن یه ماده سرطان‌زا نداشته باشیم».