کاروانسرای باغ شیخ ساوه گزینه سال ۲۰۲۰ کشور برای ثبت جهانی است
«مصطفی مرزبان» روز چهارشنبه در کارگروه میراث فرهنگی که با دستور جلسه مقدمات ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ شهرستان ساوه در فرمانداری برگزار شد، افزود: ثبت جهانی این اثر تاریخی، اتفاقی بسیار مهم برای استان مرکزی و شهرستان ساوه است که تحقق آن نیاز به همکاری و مشارکت مسئولان و مالک خصوصی دارد.
وی بیان کرد: از محل اعتبارات فنی به منظور مرمت کاروانسرای باغ شیخ می‌توان یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در اختیار مالک قرار داد که ۲ برابر این مبلغ نیز با سود ۱۲ درصد تسهیلات بانکی پرداخت می‌شود.
مرزبان ادامه داد: هزینه مطالعات و تهیه طرح مرمت این کاروانسرا نیز به منظور ثبت جهانی از سوی میراث فرهنگی پرداخت می‌شود.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی، بودجه این سازمان بسیار محدود و براساس اولویت‌بندی در زمینه حفظ و مرمت آثار تاریخی صرف می‌شود.
وی تصریح کرد: مرمت آثار تاریخی شهرستان ساوه سالانه ۲۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد اما با توجه به کمبود اعتبارات ناگزیر با حدود ۱۰۰ میلیون تومان تنها رفع خطر و جلوگیری از تخریب صورت می‌گیرد.
معاون میراث فرهنگی، اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی نیز در این جلسه گفت: به دلیل ویژگی‌های خاص کاروانسرای باغ شیخ، این اثر تاریخی به عنوان گزینه ثبت جهانی مطرح است و باید طبق قانون کارشناسی و هزینه مرمت کاروانسرا مشخص شود.
وی بیان کرد: در صورت همکاری نکردن مالکین، دستگاه‌های حقوقی بر اساس قانون اجازه ورود به بنا و انجام مقدمات ثبت جهانی این اثر را دارند.
«سیدمحسن رحمتی» افزود: در حال حاضر مجموعه کاروانسراهای کشور به دلیل شرایط خاص در حال ثبت جهانی هستند که در استان مرکزی، باغ شیخ به عنوان گزینه ای مناسب انتخاب شده است.
به گفته او، اداره کل میراث فرهنگی حامی حفظ آثار تاریخی است و در صورت ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ تسهیلات و مشوق‌های ویژه ای اعطا می شود و سبب توسعه صنعت گردشگری منطقه خواهد شد.
معاون میراث فرهنگی، اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی با بیان اینکه حداقل ۳۰ کاروانسرا در کشور ثبت جهانی خواهد شد، گفت: پس از اجرای طرح مرمتی، کارشناس یونسکو از کاروانسرا بازدید و اصالت اثر را تایید می‌کند.
دهیار روستای باغ شیخ نیز با بیان اینکه این روستا با دارا بودن چهار اثر تاریخی یکی از روستاهای فاخر در حوزه میراث فرهنگی است، افزود: مسئولان باید توجه جدی نسبت به میراث گذشتگان داشته باشند و ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ افتخاری بزرگ برای اهالی استان مرکزی است.
«اسدالله امیری» تصریح کرد: حفظ و مرمت آثار تاریخی، سمبل و هویت روستا است و باید تفکر مردم و مسئولان به سمتی پیش برود که این بنا به عنوان اثر ملی و گنجینه‌ای برای نسل آینده حفاظت شود.
وی ادامه داد: حمام تاریخی روستای باغ شیخ نیز با حمایت میراث فرهنگی تخلیه و مقدمات ثبت آن به عنوان اثر تاریخی انجام شده است که امیدواریم هر چه زودتر این اقدام صورت گیرد.
گفتنیست؛ در پایان این جلسه مالکان کاروانسرای باغ شیخ و اداره میراث فرهنگی برای ثبت جهانی این اثر تاریخی اعلام آمادگی کردند تا به زودی فاز مطالعاتی این طرح آغاز شود.
کاروانسرای عبدالغفارخان یا باغ شیخ واقع در روستایی به همین نام در هشت کیلومتری شرق شهر ساوه قرار دارد که در سالهای اخیر به نوعی مهجور ماند و گزارش هایی مبنی بر خطر تخریب این اثر تاریخی در رسانه ها به خصوص خبرگزاری ایرنا منتشر شد اما خوشبختانه این ملک ارزشمند همچنان سرپا است و با انجام برخی اقدامات عمرانی از قبیل نقشه برداری و مرمت آن می توان پرونده اش را برای ثبت به یونسکو فرستاد؛ فرصتی ارزشمند و مهم که می تواند ساوه را که قدمتی افزون بر چهار هزار سال دارد در کانون توجه جهانیان قرار دهد و از این دیار صنعتی و تولیدی وجهه ای بین المللی با رنگ و بوی تاریخ و فرهنگ بسازد.
این کاروانسرا که با نام «باغ شیخ» هم شهرت یافته در مساحتی افزون بر چهار هزار و ۸۰۰ مترمربع در دوران زندیه احداث شده و از جمله بناهای چهارایوانی متناسب با اقلیم گرم و خشک ایران محسوب می شود.
کاروانسرای باغ شیخ که در چهاردهم مهر سال ۱۳۵۴ خورشیدی به ثبت ملی رسید از بناهای دوره زندیه است که علاوه بر فضای کاروانسرایی دارای یک آب انبار، حسینیه و محراب است.
