افزایش هزینه های مبادلات اقتصادی ایران با نپیوستن به FATF
توقف طولانی مدت لوایح پالرمو و CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام و عدم تصویب آن در سال، منجر به قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه سازمان FATF شد. مخالفان تصویب این لوایح معتقدند در صورت رعایت الزامات FATF توسط ایران، امکان انجام معاملات پوششی که در جهت دور زدن تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر اقتصاد ایران تحمیل شده است، از میان خواهد رفت. موضوعی که کامران ندری، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) و کارشناس مسائل پولی و بانکی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، آن را دلیلی غیرمنطقی توصیف می‌کند.
قرار گرفتن در لیست سیاه FATF برای ایران مشکل آفرین بوده است
ندری اظهار داشت: این یک واقعیت است که بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی ما ریشه داخلی دارد و قرار داشتن در لیست سیاه FATF و حتی تحریم‌ها علت اصلی بروز این مشکلات نیستند، اما این دلیل نمی‌شود که در شرایط حاضر نتوانم با قاطعیت بگوییم که مانع اصلی تجارت ایران با جهان به عدم پیوستن ایران به FATF ارتباط دارد.
وی افزود: عدم رعایت الزامات FATF برای اقتصاد ما مشکل آفرین بوده است و در کمینه‌ترین حالت می‌توان گفت که این اتفاق، هزینه‌های مبادلات اقتصادی ایران را بالا برده است. مبادلاتی که به دلیل وجود تحریم‌های یکجانبه دولت آمریکا، به صورت پوششی و با واسطه انجام می‌شود. اما اینکه در این شرایط برخی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام مدعی شده‌اند در صورت تصویب دو لایحه CFT و پالرمو، انجام همین معاملات پوششی نیز سخت و غیرممکن می‌شود. ادعایی است که هیج مستند و دلیلی برای آن تا به امروز ارائه نکرده‌اند.
این عضو پژوهشکده پولی و بانکی تصریح کرد: ادعای مخالفین پیوستن به FATF در حالی مطرح شده است که فعالین بخش خصوصی مانند اعضای اتاق بازرگانی، که در همین شرایط تحریمی در حال انجام معاملات بین‌المللی به صورت پوششی هستند، صراحتا و با ادله قوی بیان کرده‌اند که نپیوستن به FATF هزینه انجام مبادلات آن‌ها را بالا برده است و علاوه بر آن باعث شده تا طرف‌هایی که در معاملات پوششی به ما کمک می‌کردند نیز از ادامه این کمک‌رسانی یا منصرف شده‌اند یا قیمت‌هایشان را افزایش می‌دهند. چرا که از نگاه آن‌ها اقتصاد ایران در این شرایط علاوه بر مسئله تحریم‌ها، با اتهام پولشویی نیز قرار دارد و این مسئله ریسک معامله را برای آن‌ها افزایش می‌دهد.
اجرای الزامات FATF زمان‌بر است
وی با اشاره به ادعای دیگر مخالفین مبنی بر موکول کردن تصویب لوایح دوگانه به رفع تحریم‌ها، اضافه کرد: موضوع به همین سادگی نیست که بگوییم، بعد از پایان تحریم‌ها، به FATF می پیوندیم و مشکلی ایجاد نخواهد شد. برای انجام اقداماتی که FATF در برنامه‌های علمیاتی خود معرفی کرده است نیاز به بسترسازی و زمینه‌سازی‌هایی است که زمان می‌برد. حتی بر اساس همین استدلال برخی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، ما اگر می‌خواهیم برای بعد از تحریم‌ها با مشکلی در زمینه تجارت مواجه نباشیم هم از امروز باید این مقدمات را آماده کنیم تا در آن زمان مشکلی باقی نمانده باشد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که همین امروز هم فرصت زیادی را در این رابطه از دست داده ایم، تاکید کرد: تصویب این لوایح باقی مانده، هیچ مشکلی را برای کشور ما ایجاد نمی‌کند. حداقل از دیدگاه اقتصادی با اطمینان می‌توانم بگویم که مشکلی برای کشور ایجاد نمی‌شود و راه برای این که همین معاملات پوششی فعلی را هم ادامه بدهیم، بعد از خروج از لیست سیاه FATF نیز فراهم است. واسطه‌هایی که این معاملات را امروز برای ما انجام می‌دهند از اساس کارشان دور زدن این نظارت‌ها و قوانین بین‌المللی است و برایشان میان تحریم‌های آمریکا و نظارت سازمان FATF تفاوتی وجود ندارد.
مخالفان FATF تصور گروکشی با دنیا گروکشی دارند
ندری خاطرنشان کرد: برداشت من از مخالفت‌هایی که با تصویب این دو لایحه صورت گرفته است، یک نوع گروکشی سیاسی است که مخالفین می‌خواهند با دنیا داشته باشند. به این معنا که آن ها می‌گویند اگر تحریم‌های آمریکا رفع شود، ما هم قوانین بین‌الملل را رعایت می‌کنیم و بالعکس. این استدلال از نگاه من بچه‌گانه است و احتمالا با این تصور اتخاذ شده است که اگر ایران به FATF نپیوندد سایر کشورهای دنیا تلاش می‌کنند، تا آمریکا تحریم‌های خود را بردارد. این مانند این است که شما ساکن آپارتمانی باشی و با یکی از همسایگان مزاحم شما بشود. اما به جای برخورد با آن مزاحم، قوانینی که برای کل آپارتمان است را رعایت نکنی! استدلالی که خیلی منطقی نیست.
این اقتصاددان در پایان تاکید کرد: نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که برای کشور ما حتی در همین شرایط تحریمی، پیوستن به FATF فوایدی می‌تواند داشته باشد، اما نپیوستن به آن هیچ انتفاعی برای ایران ندارد. استدلال‌هایی که مخالفان تصویب لوایح دوگانه مطرح کرده‌اند، هزینه زیادی برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است و نمی‌دانم آیا آنان برآوردی از این هزینه‌ها دارند یا خیر؟ اما فعالین اقتصادی به طور مداوم در حال هشدار دادن درباره این هزینه‌ها هستند. کشور ما در حال حاضر به دلیل تحریم آمریکا دچار یک سری هزینه‌ها شده است و منطقی نیست و نبوده که به خاطر عدم رعایت FATF یک هزینه دیگر را نیز بر اقتصاد تحمیل کنیم. عدم پیوستن به FATF یک خود تحریمی است.
