سفیر ایران در مادرید: بایدن تا به امروز برای رفع تحریم‌ها علیه تهران کاری نکرده است
حسن قشقاوی، در مصاحبه با روزنامه اسپانیایی«لاراسون» در پاسخ به این سوال که جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده اطمینان داده است تا زمانی که تهران غنی‌سازی اورانیوم را متوقف نکند، تحریم‌های ایران را لغو نخواهد کرد. آیا ایران بدون لغو تحریم‌ها به میز مذاکره باز خواهد گشت؟ آیا انتظار این را از دولت جدید بایدن داشتید؟ گفت: جهان منتظر است ببیند رویکرد بایدن در مورد مساله هسته‌ای چگونه خواهد بود. سوال اینجاست که آیا رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده رویکرد خاص خود را خواهد داشت یا صرفا قدم در مسیر سلف خود، دونالد ترامپ خواهد گذاشت. مشروط کردن لغو تحریم‌ها به توقف غنی سازی اورانیوم، که حرف ترامپ است؛ یعنی این همان چیزی است که ترامپ می گفت در حالیکه رئیس جمهور بایدن قول داده بود راهی متفاوت از سلف خود را در پیش بگیرد.
وی افزود: کسی که به صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شد، دولت ایالات متحده بود که با نقض تعهدات خود ذیل ماده ۲۵ منشور ملل متحد و تهدید سایر کشورها با هدف اجبار آنها به نقض تعهدات، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را نیز نقض کرد. اکنون این رئیس‌جمهور بایدن است که باید این رویه و رفتار غلط آمریکا نه تنها در مورد ایران بلکه در خصوص موارد بیشماری از امور بین المللی را اصلاح کند. منظور بنده از تغییر رویکرد و رفتار نیز برداشتن گام‌های عملی از طریق لغو کلیه تحریم‌های اعمال شده غیرقانونی و ناعادلانه علیه ایران است.
این دیپلمات ارشد ایرانی ادامه داد: درست است که از زمان ورود جو بایدن به ریاست جمهوری ایالات متحده زمان زیادی نگذشته است، اما در عین حال این نیز واقعیت دارد که بایدن تا به امروز برای رفع تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه علیه ایران مطلقا کاری نکرده است. ایران از هیچ توافقی خارج نشده است. توافق همچنان پابرجاست و آنچه لازم است این است که طرفی که آن را نقض کرده و از آن خارج شده، یعنی دولت ایالات متحده، بار دیگر به تعهدات خود تحت همان شرایط پیش بینی شده در توافق عمل کند و سایر تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را نیز لغو کند.
سفیر ایران در اسپانیا در پاسخ به این سوال که ایران پس از خروج دونالد ترامپ از برجام شروع به کاهش تدریجی تعهدات هسته‌ای خود کرد، چه اتفاقی باید بیفتد تا تهران به تعهدات بین‌المللی خود باز گردد؟ گفت: در وهله اول، باید همیشه به خاطر داشت که خروج یکجانبه دولت ایالات متحده از توافق هسته‌ای در ماه مه ۲۰۱۸، در حالی اتفاق افتاد که ایران به گواه گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی کاملا به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند بود. ایران حتی تا یک سال پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای هم به انجام کامل کلیه این تعهدات ادامه داد. اما آنچه ایران بعدها، مشخصا در سال ۲۰۱۹، انجام داد، اتخاذ تدابیر جبرانی بود که علی‌رغم توصیف آنها به "کاهش تعهدات" در رسانه‌ها، همه این تدابیر کاملا ذیل مندرجات مفاد ۲۶، ۳۶ و ۳۷ توافق هسته‌ای اتخاذ شدند. به عبارتی؛ مطابق این مفاد، ایران اعلام کرده است که نقض توافق از سوی طرف غربی به این کشور این حق را می‌دهد که "توقف کلی یا جزیی اجرای تعهدات خود" را در دستور کار قرار دهد.
وی ادامه داد: مجدداً تأکید می‌کنم که اقداماتی که ایران در پاسخ به نقض توافق هسته‌ای توسط ایالات متحده (باخروج یکجانبه از آن) و یا اتحادیه اروپا (با عدم انجام اقدامات مشخص برای عمل به تعهدات خود) اتخاذ کرده است، در چند مادهِ خود توافق هسته‌ای پیش‌بینی شده‌اند. به این ترتیب، ایران هرگز توافق را نقض نکرده است، نه قبلا و نه اکنون. لذا، هر آنچه برای از سرگیری اجرای کامل توافق هسته‌ای لازم است را باید در طرف غربی جستجو کرد. و این امر نیز فقط و فقط با لغو تمامی تحریم‌های اعمال شده به ناحق علیه ایران محقق خواهد شد؛ چه تحریم‌های هسته‌ای که لغو آنها در برجام پیش بینی شده و چه تحریم‌های دیگر که دولت آمریکا به بهانه‌های مختلف علیه ایران وضع کرده است.
وی افزود: در ضمن تاکید می‌کنم که صرف یک بیانیه یا موضع‌گیری سیاسی نیز برای این منظور کافی نیست. چنانچه کلیه تحریم‌ها، از جمله تحریم‌های مربوط به فروش نفت ایران یا تحریم‌های وضع شده بر بانک مرکزی کشور در چارچوب یک فرآیند قابل راستی‌آزمایی لغو شوند، ما مشکلی برای از سرگیری کامل تعهداتمان نخواهیم داشت.
قشقاوی در پاسخ به این سوال که آخرین باری که با شما مصاحبه کردم در ابتدای موج ویرانگر ویروس کرونا بود. ایران یکی از کشورهای متاثر از این پاندمی بود و شما قبلاً در مورد مشکلات ناشی از تحریم‌ها و مشکل عدم توانایی خرید داروها توضیح داده بودید. در حال حاضر آیا تحریم‌ها در بحث واکسن هم شما را متاثر می نمایند؟ آیا واکسیناسیون در ایران شروع شده است؟ آیا باید منتظر واکسن ایرانی بمانید؟ همه ملزومات تولید واکسن را در اختیار دارید؟ گفت: در واقع، ایران یکی از اولین کشورهای متاثر از بیماری همه گیر کوید-۱۹ بود، هر چند در حال حاضر وضعیت تغییر کرده و با اقدامات انجام شده، میزان ابتلا به ویروس کرونا و مرگ و میر ناشی از آن به شدت در ایران کاهش یافته است. در ماه گذشته، میانگین روزانه موارد جدید ابتلا به کرونا حدود پنج هزار مورد و مرگ و میر روزانه نیز کمتر از ۱۰۰ نفر بوده است. البته، مشکل هنوز حل نشده است. تحریم‌ها همچنان مردم را متاثر می‌سازند و در مورد واکسن نیز از شدت کمتری برخوردار نیستند. تحریم‌ها مانع از انجام هرگونه تراکنش بانکی با ایران شده‌اند و به این صورت اجازه فروش هیچ کالا و محصولی را به ایران نمی‌دهند. ایران در مواجهه با این وضعیت سه پروژه برای تولید واکسن آغاز کرد؛ یک پروژه ملی و دو پروژه دیگر با کوبا و چین. هر سه پروژه بسیار خوب پیش می‌روند. علاوه بر این، با توافقاتی که با کوواکس حاصل شده است، ما از روسیه و سایر کشورها واکسن وارد می‌کنیم. همانطور که رئیس‌جمهور روحانی پیش از این اعلام کرده بود، واکسیناسیون کرونا از تاریخ ۹ فوریه ۲۰۲۱ در ایران با واکسن‌های وارداتی آغاز شد.
وی در پاسخ به این سوال که، وقتی نوبت واکسیناسیون شما در اسپانیا برسد، آیا از واکسن‌های تولید شده در آزمایشگاه‌های انگلیسی و آمریکایی استفاده خواهید کرد، یا منتظر واکسن روسی خواهید ماند؟ تصریح کرد: سخت‌ترین و ناعادلانه ترین تحریم‌های اعمال شده علیه ملت ایران، کار ایالات متحده آمریکا و انگلستان بوده است. وقتی این دو کشور هیچ اهمیتی برای سلامتی و حتی جان شهروندان ایرانی قائل نبوده‌اند، اکنون چگونه می‌توانیم به واکسن‌های آنها اعتماد کنیم؟ با این مقدمه، زمانیکه نوبت واکسیناسیون من در اسپانیا برسد، اگر واکسن کاملاً آمریکایی یا انگلیسی باشد، آن را نمی‌زنم اما اگر تا آن زمان یک واکسن تولید شده در اسپانیا وجود داشته باشد، نه تنها من، بلکه با همه همکارانم در سفارت با کمال میل واکسن خواهیم زد.
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به سوالی در مورد روابط دو جانبه ایران با اسپانیا، و این که در صورت بهبود روابط با ایالات متحده، آیا تجارت بین دو کشور دوباره آغاز می‌شود؛ آیا ما یک بار دیگر نفت ایران خواهیم داشت؟ خاطرنشان کرد: روابط ۴۰۰ ساله ایران و اسپانیا، تاریخی است و قدمت آن حتی از موجودیت کشورهایی که امروزه به خود اجازه می‌دهند مانع تجارت آزاد بین ملت‌ها شوند بیشتر است. توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به از سرگیری تدریجی تجارت بین ایران و اسپانیا (که متاثر از تحریم‌های بین‌المللی قبل از برجام شده بود) کمک کرد و تراز تجاری بین دو کشور به بیش از ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو رسید. اما خروج یکجانبه دولت ایالات متحده از توافق هسته‌ای در ماه مه ۲۰۱۸ باعث افت شدید این روابط تجاری شد. در واقع، حجم تجارت بین دو کشور امروزه حتی کمتر از زمان تحریم‌های بین‌المللی قبل از سال ۲۰۱۵ است. چنین تراز تجاری، شایسته روابط تاریخی ما نیست.
قشقاوی تاکید کرد: ما در سفارت همیشه در تلاش هستیم تا این جنبه را در روابط دو جانبه با اسپانیا که در سال‌های نه چندان دور ۱۴ درصد از نفت مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کرد، بهبود ببخشیم.
