ترافیک میانجی برای برجام/قطر، عمان و ترکیه پا پیش گذاشتند
پس از آمادگی فرانسه برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا، وزرای خارجه عمان، قطر و ترکیه نیز آمادگی خود را برای میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن با هدف کاهش تنش‌ها بر سر برجام و ثبات منطقه‌ای مطرح کردند. چگونگی بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای به موضوعی چالش برانگیز میان تهران و واشنگتن تبدیل شده است و از این رهگذر تلاش بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی برای بازگرداندن دو طرف به برنامه جامع اقدام مشترک تشدید شده است.
در همین ارتباط، وزیرخارجه قطر با بیان اینکه کشورش برای کاهش تنش‌ها میان تهران و واشنگتن تلاش می‌کند، گفت که تماس‌های دوحه با دو طرف ادامه دارد. به گزارش سی‌ان‌ان، «محمد بن‌عبدالرحمن» روز پنج‌شنبه ۲۳ بهمن ضمن شرکت در نشست خبری مشترک با وزیرخارجه اسپانیا اعلام کرد که «ایران همسایه ماست و آنچه در منطقه رخ می‌دهد، مستقیما روی ما تاثیر می‌گذارد.» او همچنین آمریکا را متحد راهبردی قطر خواند و افزود: «دوحه سعی در تنش‌زدایی و احیای فرآیند سیاسی و دیپلماتیک برای بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران دارد و این بخشی از تلاشهای بین‌المللی است که همه کشورها و نه فقط قطر به آن مبادرت میورزند.» محمد بن‌عبدالرحمن تاکید کرد: «همان‌طوری که قبلا هم اعلام کرده بودیم، قطر در صورت درخواست طرف‌ها، این آمادگی را دارد که در بازگشت ثبات و امنیت به منطقه نقش‌آفرینی کند. ما به تلاشهای خود در این زمینه ادامه خواهیم داد.» قطر پیش‌تر نیز آمادگی خود را برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا از یکسو و ایران و عربستان سعودی از سوی دیگر اعلام کرده بود. پیشنهادی که با استقبال ایران و عدم پاسخ ریاض مواجه شد. دوحه ماه ژانویه ۲۰۲۱ و پس از سه سال محاصره و تحریم از سوی عربستان و متحدان عرب آن، با ریاض به مصالحه و آشتی رسید.
اعلام آمادگی عمان
همزمان «بدر بن‌حمد البوسعیدی» وزیر امورخارجه عمان نیز روز پنج‌شنبه در سخنانی اعلام کرد: آماده برقراری ارتباط مستقیم میان ایران و آمریکا برای تسهیل در بازگشت به توافق هسته‌ای هستیم. به گزارش الجزیره، وزیر امورخارجه عمان در این باره گفت: ما تشویق به گفت‌وگو با ایران در ارتباط با پرونده هسته‌ای را براساس اعتماد و جدیت دنبال می‌کنیم. او اضافه کرد کشورش معتقد است که گفت‌وگو با همه، نزدیک کردن دیدگاه‌ها و سیاست حسن همجواری با کشورهای منطقه اصل مهمی در سیاست خارجی عمان به شمار می‌آید. مسقط همواره نقش مهمی در میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن بر عهده داشته است که آخرین آن مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ بود که منجر به توافق هسته‌ای در تیر ۱۳۹۴ شد. عمان پیش‌تر نیز در آزادی ملوانان انگلیسی میان تهران و لندن میانجی‌گری کرده بود. اگرچه برخی تحلیلگران معتقدند که پس از سفر سال ۲۰۱۸ نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل به مسقط و احتمال پیوستن عمان به روند عادی‌سازی، این کشور نقش میانجی‌گرانه خود را از دید مقامات تهران از دست داده است. به‌خصوص که با مرگ سلطان قابوس و کنار رفتن یوسف بن‌علوی از وزارت‌خارجه عمان، ساختار سیاسی این کشور نیز دستخوش تغییراتی شده است.
تاکید ترکیه
وزیرخارجه ترکیه نیز سومین مقامی بود که بر تلاش برای حل‌وفصل مسائل میان ایران و آمریکا تاکید کرد. مولود چاووش اوغلو روز پنج‌شنبه ۲۳ بهمن در سفر به دوحه پایتخت قطر ضمن شرکت در کنفرانس خبری مشترک با «محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی» همتای قطری خود اعلام کرد: ترکیه و قطر در راستای حل‌وفصل اختلافات و تنش میان ایران و آمریکا تلاش می‌کنند. «محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی» وزیرخارجه قطر نیز در این کنفرانس خبری گفت: ایران و آمریکا را برای حل تنش‌ها به اتخاذ گام‌های دیپلماتیک ترغیب می‌کنیم.
تلاشهای فرانسه
تلاش عمان، قطر و ترکیه برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا، درحالی است که پیش‌تر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با استقبال از تمایل ایالات متحده برای تعامل دوباره با ایران، آمادگی خود را برای میانجی‌گری صادقانه میان دو کشور اعلام کرد و افزود که کشورهای عربستان سعودی و اسرائیل نیز باید به‌گونه‌ای در مذاکرات پیش‌رو درگیر شوند.
دولت بایدن از زمان استقرار در کاخ سفید هرگونه بازگشت به برجام را منوط به بازگشت ایران از اقدامات کاهشی خود در برجام کرده است. این درحالی است که موعد تعیین شده برای کاهش همکاری‌های ایران و آژانس در چارچوب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت» کمتر از ۱۰ روز دیگر (۲۱ فوریه، سوم اسفند ماه) به پایان می‌رسد. مجلس شورای اسلامی یازدهم آذر ماه گذشته با تصویب این قانون، دولت را مکلف کرد که در صورت ادامه تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکا، همکاری با آژانس را محدود کرده و گام‌های بیشتری را درخصوص کاهش تعهداتش ذیل برجام بردارد.
