حجتالاسلام والمسلمین سید حسن خمینی در «اجلاس تبیین اندیشههای امام خمینی در حوزه فرهنگ و هنر» گفت: حضور در حرم امام و تجدید میثاق نمیتواند فقط ظاهری باشد و ای کاش این حضور همراه با بازخوانی بخشی از اندیشههای امام باشد.
یادگار امام با بیان اینکه امام یک هنرمند است، تصریح کرد: هنر امام به شاعری، خط و نقاشی نیست. اگر در تعریف هنر سخن بگوییم، هنر جمع کردن کثرات در یک وحدت است؛ لذا انقلاب یک هنر است و خالق این هنر امام بزرگوار ما بود. در انقلاب، خواستههای فردی از بین رفت و همه با هم شده بودند؛ و چه هنری بالاتر از آنچه که اتفاق افتاد؟!
وی با بیان اینکه «ما شدن» هویت ساز و هنر ساز است، اظهار کرد: در آن حجمِ همه با هم بودنها، همه در هم گم میشوند ولی وقتی قرار باشد منیّت از راه برسد، آن وقت «کو ها با همند و تنهایند/همچو ما با همان تنهایان». هنر امام ایجاد سمفونی در یک جامعه به هم ریخته است. اگر کسی آمد و فضا را آرام کرد، منیّتها گم میشود؛ البته در این فضا همه آن «من» ها بزرگتر هم میشوند.
سید حسن خمینی تأکید کرد: مشکل این است که از امام، فقط «میگوییم»؛ در حالی که باید «عمل کنیم» و چون او شویم؛ گرفتار هزارتوی الفاظ و گفتار هستیم. امام خطیب توانایی نبود اما مرحوم آقای مطهری در ابتدای یکی از کتابها میگوید صبحهای پنجشنبه که امام اخلاق میگفت، «تا یک هفته تحت تأثیر آن بودیم». چون سخن ایشان از دل برمیآمد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه انقلاب، انقلاب روشن اندیشان دینی بود و انقلاب متحجرین نبود، گفت: هرگونه مصادره انقلاب توسط اندیشه متحجری به بیراهه بردن و از بین بردن انقلاب است و موتور محرکه انقلاب را از بین می برد. رهبران انقلاب صاحبان اندیشه مصالحه با دنیای جدید، از منظر دینی بودند. افکار بستهای که توان سازگاری با دنیای معاصر را ندارد، هیچ دخالتی در پیدایش انقلاب نداشتهاند و دزدانه بر سر خوان انقلاب نشسته است.
یادگار امام افزود: انقلاب اندیشهای است که پدید آورنده آن فرهنگی را بر دوش خود حمل میکند که این فرهنگ بین ارزشهای دینی و ارزشهای دنیای معاصر آشتی میدهد، اما به ناگاه میبینیم این مسأله به فراموشی سپرده میشود.
وی ببا بیان اینکه ستیز با استبداد سلطنتی ریشه در آزادی خواهی دارد، یادآور شد: کجا اندیشه متحجر ما در این مسیر گام برداشته است؟! فرهنگ انقلاب استعمارستیز، آزادی خواه، استقلال طلب، عزت خواه و عزت طلب است. البته به نوعی همسان و هم خاستگاه با نفی استبداد است. اما کجا در اندیشه تحجرآمیز ما چنین نکتهای دیده می شود؟!
سید حسن خمینی افزود: تحجر به معنای ناتوانی در همراهی با دنیای معاصر است. باید بپذیریم آینده دینی ما از راه تلفیق آشتی جویانه فرهنگ دینی با دنیای معاصر است و الّا همواره یک گام عقب هستیم؛ در حالی که فقه امام میگوید یک گام جلو باشید و دنیایتان را بشناسید.
وی در پایان گفت: توجه به عنصر زمان و مکان در اجتهاد، فتوای فراموش شده امام است. امروز، دوران دوگانه «یا در گذشته زندگی کنیم و یا از آن عبور کنیم» تمام شده و راه سومی باز شده است. ما با اجتهاد در احکام گذشته راهی برای آینده باز می کنیم و یک گام جلوتر حرکت میکنیم.