افکار وسواسی را چگونه کنار بگذاریم؟
یاسر عزیزی‌سعید با بیان اینکه وقتی افکار وسواسی به ذهن افراد خطور می‌کند معمولاً دچار آشفتگی، اضطراب و تنفر می‌شوند و سعی می‌کنند از این اضطراب فرار و یا این احساس را کم کنند، افزود: وسواس‌ها شامل وسواس شک یا بی تصمیمی، ترس از نجاست، کُندی، نظم یا تقارن، ترس از آلودگی، ناارزنده سازی خویشتن، نشخوار فکری جنسی، کفرگویی، خود نجس انگاری، آسیب‌رسانی به خود و آسیب‌رسانی به دیگران است.
وی درباره اینکه چرا افراد دچار وسواسی می‌شوند؟ پاسخ داد: معمولاً افراد افکار مزاحم را تجربه می‌کنند یا بهتر است بگوییم افکار مزاحم را همه ما داریم که برخی افراد از این افکار به راحتی عبور می‌کنند اما بعضی دیگر این افکار در ذهنشان قفل می‌شود و دائماً در ذهنشان مرور می‌کنند، انگار در کوچه بن‌بست این افکار گیر افتاده‌اند و مدام به انتهای کوچه برمی‌خورند و برمی‌گردند.
عزیزی‌سعید تصریح کرد: افکار مزاحم در ذهن همه شکل گرفته و وجود دارد اما بعضی از ما به این افکار رنگ افراطی می‌دهیم و خود هم نمی‌دانیم این کار را می‌کنیم به طوریکه برخی از این افراد فاجعه سازهای خوبی هستند.
وی به انواع بیماری‌های وسواسی اشاره و اظهار کرد: مسئولیت‌پذیری نوعی از بیماری وسواسی بوده به‌طوریکه اگر در اتفاق بدی کوچکترین نقشی داشته باشیم، فکر می‌کنیم مسئولیت همه این اتفاق ناگوار بر عهده ماست و به صورت بیمارگونه مسئولیت این کار را متوجه خود می‌کنیم.
وی گرایش به تخمین مبالغه‌آمیز شدت یا احتمال وقوع پیامدهای منفی، درآمیختگی فکر و عمل، اعتقاد به کنترل ذهنی، تحمل ناپذیری بلاتکلیفی، کمال گرایی و اجبارها و کنترل فکر را از انواع دیگر بیماری وسواسی دانست و گفت: به عنوان مثال اعتقاد به کنترل ذهنی در افرادی است که چنین اعتقادی دارند و همه تلاش و انرژی خود را برای کنترل ذهن صرف می کنند تا افکار نامربوط به ذهنشان وارد نشود، در صورتی که اینگونه نیست و افکار نامربوط و مزاحم به ذهن همه خطور می کند.
این روانشناس ادامه داد: وسواس دیگر تحمل ناپذیری بلاتکلیفی است و فرد مثلاً تصور می کند نمازش را درست نخوانده، حالا برای اینکه از بلاتکلیفی دربیاید دائماً دنبال بررسی این موضوع است که چند رکعت نماز خوانده و انرژی زیادی برای این کار صرف می کند و بعد از حل این موضوع سراغ یک فکر جدید می رود.
وی افرادی که اعتقاد دارند برای هر مشکلی فقط یک راه حل بی عیب و نقص وجود دارد را کمال گرا دانست و خاطرنشان کرد: این افراد نمی توانند سطح توقعاتشان را کم کنند به همین علت در دام کمال گرایی می‌افتند و این خود نقطه آغاز و سواس است.
عزیزی‌سعید راهکار کلیدی برای درمان وسواس ارائه کرد و گفت: باید در ابتدا با موضوع مواجهه صورت گیرد یعنی وقتی فکر وسواسی به سراغ ما می آید به جای اینکه کاری برای برطرف کردن آن انجام دهیم و حالت اطمینان بخشی به وجود بیاید، باید هیچ کاری انجام ندهیم، یعنی لازم نیست شما افکارتان را منحرف یا جایگزینی برایش پیدا کنید.
وی با بیان اینکه استرس و فشار روانی می تواند یکی از شرایطی باشد که اکثر مشکلات روانی بروز پیدا کرده و محیطی برای شکوفایی اختلالات روانی ایجاد کند، خاطرنشان کرد: باید سعی کنیم با انجام برنامه ها و فعالیت های خاصی که شادمانی را در زندگی ما تقویت می کند نیمه لیوان شادمانیمان را از نیمه فعالیت های منفی استرس ها و فشارهای محیطی بیشتر کنیم تا بدین ترتیب احتمال بروز مشکلات روانی کمتر شود.
