چرا ایران با آمریکا مذاکره نمی کند؟/ پاسخ ظریف

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان روز چهارشنبه در گفت‌وگویی با نشریه پولیتیکو درخصوص اینکه چرا ایران تاکنون گفت‌وگو با دولت بایدن درخصوص بازگشت به برجام را آغاز نکرده است، گفت: ما لازم است درخصوص اینکه که چه کاری باید انجام بگیرد شفاف باشیم. مشخصا زمانی که ما در ژوئیه ۲۰۱۵ بر سر برجام توافق کردیم، ایران برجام و تعهدات ذیل توافق را اجرا کرد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجرای تعهدات ایران را ژانویه ۲۰۱۶ تایید کرد و سپس ایالات متحده پاسخ داد. این توالی رویدادها در آن ابتدا بود. ایران به پایبندی خود ادامه داد و ایالات متحده در دوران اوباما کم و بیش - بیشتر کمتر - به برجام پایبند ماند. سپس دولت ترامپ آمد و ایالات متحده برای چهار سال از پایبندی دست کشید و آمریکا در میان آن چهار سال از توافق خارج شد.

وی ادامه داد: حال اگر ایالات متحده می‌خواهد به توافق بازگردد، باید توالی آغازین را دنبال کند. آمریکا حالا باید به پایبندی به توافق بازگردد. به محض آنکه آمریکا به پایبندی به تعهداتش بازگشت، ایران نیز پایبند خواهد شد. به همین سادگی!

ظریف در ادامه بیان کرد: ما با یک شرایط علت و معلول سروکار داریم. آمریکا از پایبندی دست کشید و پس از آن نیز برای یک سال یا تقریبا ۱۵ ماه، ۵ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشخص کرد که ایران حتی پس از خروج آمریکا نیز پایبند مانده است. سپس ایران ایستاد و تعهداتش را در چارچوب مفاد برجام کاهش داد. حال ما می‌خواهیم به پایبندی [کامل] بازگردیم. طرفی که این فرایند را آغاز کرده باید بازگردد و ایران نیز فورا بازخواهد گشت.

این دیپلمات ارشد کشورمان افزود: حال ما چرا گفت‌وگو نمی‌کنیم؟ دلیل ما مبنی بر عدم گفت‌وگو این است که چیزی برای گفت‌وگو وجود ندارد. ما یک توافق داریم؛ ما درخصوص این توافق با همان کسانی که امروز در کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا حضور دارند صحبت کردیم. پس آن‌ها دقیقا می‌دانند که چه چیزی برای بازگشت به پایبندی باید انجام دهند مگر آنکه واقعا درخصوص آنچه که می‌گویند جدی نباشند. آن‌ها می‌خواهند با فشار و زورگویی امتیازهای جدیدی از ایران بگیرند. این همان چیزی است که وندی شرمن در جلسه استماع تایید به عنوان معاون وزیر خارجه گفته است. دیگران نیز گفته‌اند که شرایط ۲۰۲۱ همانند سال ۲۰۱۵ نیست.

وزیر خارجه کشورمان تصریح کرد: آن‌ها توافقی جدید می‌خواهند. آن‌ها توافقی گسترده‌تر می‌خواهند. آن‌ها می‌خواهند درخصوص بند غروب گفت‌وگو کنند. آن‌ها می‌خواهند بر سر موشک‌ها و دیگر مسائل گفت‌وگو کنند. آن‌ها به جایی نمی‌رسند چراکه در ۱۲ سالی که مذاکره کردیم - یعنی از ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۵ - و در دو سالی که ما بر روی مذاکراتی که اغلب با آمریکا بود تمرکز کردیم، با همه این مسائل سر و کار داشتیم. حال آن‌ها می‌خواهند آن گفت‌وگوها را آغاز کنند که این به منزله آغاز دو سال گفت‌وگوی غیرضروری دیگر است؛ بنابراین چیزی برای گفت‌وگو وجود ندارد.

وزیر خارجه کشورمان در ادامه تاکید کرد که به محض آنکه ایران تایید کند آمریکا گام‌هایی درخصوص پایبندی کامل به برجام برداشته است، ما نیز گام‌هایی برخواهیم داشت. روند راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسیار واضح است. آژانس اتمی پایبندی ما را تایید خواهد کرد.

ظریف ادامه داد: آمریکا می‌تواند از فردا، از بیست روز دیگر و یا در عرض یک ماه تعهداتش را اجرا کند. باید فرمان اجرایی در کار باشد. رئیس‌جمهور ترامپ تقریبا ۸۰۰ تحریم را بازگرداند و تقریبا ۸۰۰ تحریم جدید توسط رئیس‌جمهور ترامپ و یا کنگره اعمال شد و تغییر برچسب نیز انجام گرفته است. رئیس جمهور ترامپ برچسب برخی نهادهای مشخص را تغییر داده تا آن‌ها را از مسائل مرتبط با مسئله هسته‌ای دور کند و درگیر مسائل جدید کند. دولت بایدن بهتر از هرکسی می‌داند که آن‌ها چه هستند. پس ابتدا باید فرمان اجرایی برای بازگشت [به برجام] صادر و تمام تحریم‌ها برداشته شده و معافیت‌ها بازگردند.

وزیر خارجه کشورمان بیان کرد: به محض اثرگذاری معافیت‌ها - یعنی زمانی که دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری اجازه انتقال پول، نفت، صادرات، ناوبری و دیگر چیزها را صادر کند - ایران می‌تواند فورا به پایبندی به تعهداتش بازگردد. پایبندی ما زمانی نمی‌برد؛ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند آن را تایید کند و مشخص است که ما باید چه کاری انجام دهیم.

این مقام ارشد وزارت خارجه تاکید کرد که ایران منتظر بازگشت ایالات متحده به توافق هسته‌ای باقی خواهد ماند.

وی اظهار کرد: ما درحال استفاده از پاراگراف 36 [مکانیسم حل اختلافات برجم] هستیم. ما موظف به اجرای تصمیم مجلس ایران که هم اکنون قانون شده است هستیم. همان طور که صراحتا در قانون آمده، اگر آمریکا به عدم پاییندی خود ادامه دهد، ایران نیز گام های جدیدی برخواهد داشت. این قانون دولت را خطاب قرار میدهد و اولتیماتوم به هیچ کسی نیست. این یک قانون داخلی است که دولت ایران را خطاب قرار داده و ما نیز باید قانون را اجرا کنیم. به محض آنکه آمریکا به پایبندی به تعهداتش بازگردد، همه چیز معکوس خواهد شد.

ظریف در پاسخ به اینکه آیا انتظار داشته جو بایدن پس از رسیدن به مقام ریاست جمهوری به شکل دیگری رفتار کند، گفت: نه انتظار نداشتم که به طرز دیگری رفتار کند. به گمانم آمریکا هنوز دارد به فرایند بررسی سیاست هایش ادامه می دهد اما اگر در فرایند بررسی سیاست هستند نباید جوری نشان دهند که انگار سیاستشان را تغییر داده اند چراکه این اتفاق نیفتاده است. این سیاستی که از آمریکا شاهدیم دقیقا همان سیاست دونالد ترامپ است. ما دیده ایم که وزیر خارجه آنتونی بلینکن درخصوص ممانعت از ارسال بخشی از پول هایمان توسط کره جنوبی به کانال سوئس لاف زده است؛ کانالی که توسط دونالد ترامپ تثبیت شده بود تا تظاهر کنند که آمریکا مانع از تجارت بشردوستانه با ایران نمی شود. آنتونی بلینکن با ادامه این نگرش دارد از این مانع می شود که ما از پل خودمان برای خرید غذا و دارو استفاده کنیم. این مصداق یک جنایت جنگی بین المللی است.

ظریف در پاسخ به سوالی درخصوص دلیل زندانی بودن تعدادی از دوتابیعیت ها همچون نازنین زاغری و سیامک نمازی گفت: جالب است که شما تنها دوتابعیتی هایی که در ایران زندانی هستند را نام بردید و به دوتابعیتی هایی که در آمریکا زندانی هستند اشاره ای نکردید. تعداد زیادی از آنها تنها به خاطر نقض تحریم ها در زندان به سر می‌برند. یکی از آنها در حال آزار دیدن است و در طول دو ماه گذشته با او همانند یک مجرم رفتار شده است چراکه درخصوص ایران مقاله نوشته و به نمایندگی مان در نیویورک مشاوره داده است. پس این مسئله ای یک طرفه نیست. متاسفانه آمریکا به طرز تبعیض آمیزی با دوتابعیتی های ایرانی-آمریکایی در ایالات متحده رفتار می‌کند و همچنین جلوی ورود ایرانیان به آمریکا و دیدار با بستگانشان را گرفته است. خوشبختانه رئیس جمهور بایدن ممنوعیت مسافرت را برداشته است اما به زندانی کردن ایرانیان ادامه می‌دهد.

وزیر خارجه در خصوص زندانیان دوتابیعی در ایران تصریح کرد: ایالات متحده می‌گوید که آنها قوانین را نقض نکرده اند. سیستم قضایی ما می‌گوید که آنها قوانین را نقض کرده اند. من پیشنهاد مداخله به عنوان وزیر خارجه را داده ام تنها در صورتی که بتوانم تبادل داشته باشم. کاری که می‌خواهیم انجام دهیم این است که این ایرانی-آمریکایی ها را با آن ایرانی-آمریکایی ها تبادل کنیم. همگی آن ها ایرانی آمریکایی هستند و من این پیشنهاد را در سپتامبر 2018 ارائه دادم.

ظریف در پاسخ به اینکه آیا گفت و گوهایی برای تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا با دولت بایدن درحال انجام گرفتن است، گفت: متاسفانه نه. ما هیچ پیشنهادی دریافت نکرده ایم اما گفته ایم که برای تبادل جهانی تمامی ایرانیان یعنی ایران-آمریکایی ها و دیگر ایرانیانی که در اروپا زندانی هستند با زندانیانی که در ایران مجرم شناخته شده اند، آمادگی داریم. من در سیستم قضای نیستم و بر اطلاعاتی که قاضی دراختیار داشت، اشراف نداشتم پس نمی‌توانم قضاوت یک قاضی و یا دادگاه را قضاوت کنم. پس بیایید این را رها کنیم. زندانیانی در ایالات متحده و زندانیانی در ایران و سایر جاها وجود دارد. ما می‌توانیم همه آن ها را تبادل کنیم.