نوروز امسال مصادف با ۲۱ مارس (۳۰ اسفندماه) بوده و نمادی از آغاز یک سال جدید، تولد دوباره طبیعت و آغاز یک فصل کاشت جدید است. قطعنامه نوروز ابتکاری از سفارت ایران در سازمان ملل بود که با همکاری کشورهای آذربایجان، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان ارائه شد. نوروز بهعنوان مراسم رسمی سازمان ملل اعلامشده است که باعث ایجاد صلح و همبستگی در میان افراد و بهویژه خانوادهها میشود. این روز به آشتی، کمک به تنوع فرهنگی و دوستی در میان افراد و جوامع مختلف توجه دارد.
شاهنامه، کتاب مشهور شعر فارسی که حداقل قدمت آن به ۱۰۰۰سال پیش باز میگردد، به جشنواره نوروز اشاره دارد. به گفته شاهنامه، پادشاهی به نام جمشید، اولین کسی است که سال جدید پارسی را وارد ایران کرد. این روزی است که پادشاه جمشید با شکست دادن شیاطین بد روی زمین، صلح و شادی را به زمین بازگرداند.
برنامههای نوروز در گذشته از یک ماه پیش از نوروز شروع میشد و چهار سهشنبه قبل از نوروز به عنوان روزهای خاص بودند؛ سهشنبه اول، سهشنبه آبی که آب طبیعت را تجدید میکند، بعدی سهشنبه آتش که بهعنوان تولد دوباره است، بعدی سهشنبه زمین به مناسبت احیای زمین و آخرین سهشنبه، معروف به سهشنبه باد است که باد جوانهها را باز کرده و رسیدن فصل بهار را نشان میدهد.
برگزاری مراسم نوروز در برخی کشورهای مختلف
هند
در کشور هند، اگرچه تعطیل عمومی نیست، اما جوامع پارسی در بمبئی و گجرات که از آیین زرتشت پیروی میکنند نوروز را جشن میگیرند.
افغانستان
نوروز در افغانستان یک سنت باستانی و مهمترین تعطیلات است که در آغاز سال نو در یک جشن خاص در بلخ بهعنوان زادگاه این رسم توسط هزاران نفر برگزار میشود.
در افغانستان به جای استفاده از چیدمان سفره هفتسین، از چیدمان سفره هفت میوه استفاده میکنند. اغلب هفت ظرف روی میز با یک سینی بزرگ نقرهای، شمع و تخممرغ رنگی و سالاد میوهای از هفت میوه خشک و آجیل را قرار میدهند. این میوهها کشمش، زردآلو خشک، زیتون ایرانی، فندق، گردو، پسته و بادام هستند. غذاهای دیگری که ممکن است در نوروز سرو شوند عبارتند از: آجیل، باقلوا، نقل، مرغ (chicken farcha)، ماهی سرخشده، رشته پلو، سبزی چلاو(sabzi chalaw)، نان برنجی و شکربوره(shekerbura).
بر اساس سنتهای افغانستان، آغاز سال نو در چند روز قبل از آن شروع میشود. جشنواره باستانی نوروز، بخشی مهم از فرهنگ و سنتهای مردم افغانستان است. این مناسبت باستانی فرصتی را برای افراد ایجاد میکند تا روابط گذشته را فراموش کرده، دیگران را ببخشند و روابط قویتری را در سال جدید در پیش بگیرند. بااینحال، دولت افغانستان متعهد شده که همه مراسم بزرگداشت نوروز را بهدرستی مدیریت و محافظت کند.
بیشتر افراد در افغانستان، نوروز را یک رویداد فرهنگی میدانند که بخشی از تاریخ آنهاست. در افغانستان، کامپیراک یک مرد ریش دار است که لباسهایی با رنگ روشن میپوشد و برای نوروز هدایای خیرخواهانه توزیع میکند و همانند حاجیفیروز در ایران است.
آمریکای شمالی
فدراسیون انجمنهای زرتشتیان آمریکای شمالی اعلام کرد: زرتشتیان در سراسر آمریکای شمالی نوروز را جشن میگیرند. در حالی که زرتشتیان به طور معمول نوروز را با تشریفات دعا، اجتماعات، شرکت در رژههای نوروز، نمایشگاههای موزه، درختکاری و گردهمایی جشن میگیرند، امسال به دلیل بیماری همهگیر کووید- ۱۹ و رعایت فاصله اجتماعی این مراسم بدون تجمع انجام خواهد شد.
مردم در این سرزمین برای برادران زرتشتی و غیر زرتشتی خود نوروزی بسیار فرخنده آرزو میکنند. زرتشتیان پیرو یکی از قدیمیترین آیینهای توحیدی جهان هستند که توسط پیامبر زرتشت بیش از ۳۰۰۰ سال پیش در ایران باستان بنا شد. زرتشتیان مدت طولانی بهعنوان واسطه گفتگوهای بین ادیان بوده و به حقیقت، درستی، خیرات، احسان، احترام و مراقبت از محیط زیست و پیروزی نهایی خیر و شر اعتقاد داشتهاند.
قرقیزستان
خانوادهها در کشورهای مختلف در این روز وعده غذایی مشترک دارند که معمولا متشکل از برنج و سبزی است. در قرقیزستان، این وعده غذایی یک مراسم عمومی است.
جمهوری آذربایجان
خانچا در جمهوری آذربایجان، یکی از سنتهای خاص نوروزی است که در آن سفرهای با هفت ظرف تنظیم شده و سینی بزرگ نقره یا مسی به نمایش گذاشته شده است. این سینی برای هر میهمان گندم جوانه زده و تخم مرغ رنگی دارد.
برگزاری مراسم نوروز در ایام کرونایی
به دنبال یک سال همهگیری در سراسر جهان با بیماری، مرگ و از دست دادن عزیزان، مناسبت نوروز امید و نوید یک روز جدید را ارائه میدهد. نوروز بیانگر جوانسازی و آغاز است، اما با توجه به شیوع بیماری همهگیر با عدم برگزاری مراسم مرتبط با این روزها، به روزهای بهتر و روشن آینده احترام میگذاریم. امسال نیز همهگیری ویروس کرونا تهدیدی برای این عید باستانی است و افراد باید دستورالعملهای بهداشتی را رعایت کنند.