راه حل برون‌رفت از بن‌بست برجامی بین ایران و آمریکا
جان برنان، رئیس پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در یادداشت خود در روزنامه شیکاگو تریبون با اشاره به چندین سال تلاش و مذاکره برای رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران در ژوئیه 2015 نوشت: اما متاسفانه علی رغم اهمیت این دستاورد دیپلماتیک، منتقدان برجام همچنان از هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه در کنگره آمریکا وجود داشتند و به درستی ابراز نگرانی می کردند که این توافق باتوجه به منافع مالی که ایران از آن بهره‌مند می‌شود، به اندازه کافی جامع نیست.
وی ادامه داد: همچنین افرادی در کنگره تاکید می کردند که "بدون شک ایران توافق را نقض خواهد کرد" اما از قضا و به شکلی کاملاً غم انگیز، این ایالات متحده بود که توافق را نقض کرد، نه ایران. ترامپ که هر چیزی را که دارای اثر انگشت اوباما بود زیر سوال می‌برد، هرگز برای درک مفاد توافق و استفاده از فرصت ایجاد شده به واسطه آن، زمان صرف نکرد. ترامپ درست همانند اشتباهات دیگر خود در سایر جبهه ها، نتوانست هنر توافق برجام را درک و از آن استفاده کند.
برنان که در سال های 2013 تا 2017 رئیس سیا بوده است، همچنین به رویکرد اعلامی دولت جو بایدن برای بازگشت به برجام اشاره کرد و نوشت: دولت بایدن می گوید که قصد احیای توافق هسته ای را دارد اما باید در نظر داشت که ایران پس از خروج آمریکا از برجام، اجرای تعهدات هسته ای خود را به صورت گام به گام کاهش داده و اگر با همین سرعت به توسعه فعالیت های هسته ای خود ادامه دهد، در عرض چند ماه به مواد هسته ای شکاف پذیر مورد نیاز برای تولید بمب اتم دست پیدا می کند.
وی افزود: اما اکنون بن بست دیپلماتیک "تو اول شروع کن" وجود دارد؛ به این صورت که ایران اصرار دارد ابتدا تحریم ها به طور کامل برداشته شود، درحالیکه ایالات متحده تاکید دارد که این کار را تنها در صورت بازگشت کامل تهران به تعهداتش انجام می دهد. ایران معتقد است که در بالاترین سطح اخلاقی به تعهداتش عمل کرده و این آمریکا بوده است که تعهدات خود را زیر پا گذاشته و یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را نقض کرده است. در عین حال، دولت بایدن فکر می کند که احمقانه است اگر اجازه دهد تهران از مزایای اقتصادی برجام بهره مند شود، درحالی که همچنان به فعالیت های هسته ای منع شده در برجام ادامه می دهد.
این مقام پیشین آمریکایی در ادامه این یادداشت به ارائه راه حل برای برون رفت از این بن بست پرداخت و تنها چاره آن را برداشتن گام های متقابل از سوی ایران و آمریکا برای اعتمادسازی و نشان دادن حسن نیت از سوی هر یک از طرفین دانست.
جان برنان خاطر نشان کرد: علاوه بر همه این ها، کشورهایی همچون چین وجود دارند که در حال بهره بردن از فرصت ایجاد شده هستند. پکن به تازگی قراردادی را با تهران امضا کرده است که بر مبنای آن قرار است در طول 25 سال 400 میلیارد دلاردر ایران، در ازای تامین نفت مورد نیاز اقتصاد در حال گسترش سرمایه گذاری کند.
وی در پایان نوشت: بایدن برخی از باتجربه ترین و شایسته ترین متخصصان آمریکایی را در اطراف خود جمع کرده است. آنها اگرچه نسبت به محدودیت های توانایی کشورشان در شکل دهی به روند رویدادها در جهان آگاهند اما می دانند که اگر ایالات متحده مصمم به انجام این کار باشد، تاثیر زیادی در آن خواهد داشت.
به خاطر صلح و ثبات در خاورمیانه، منافع امنیت ملی ایالات متحده در سراسر جهان و فرصتی برای کشف راه های معکوس کردن روند چهار دهه روابط میان تهران و واشنگتن، همه ما باید مشتاقانه امیدوار باشیم که تیم بایدن تمام تلاش خود را می کند تا برجام را به زندگی برگرداند.
