دراز کشیده و دستها بالاست، گویی خسته باشد و دستها را بالا گرفته تا خستگی در کند، پارچهای روی سر و صورت را پوشانده، در پهلوی سمت راست لباس فرمی که به تن دارد لکهای دیده میشود، بند پوتینها محکم است، انگار قصد دارد دقیقهای دیگر بلند شود و کار را از سر بگیرد. اندکی پایینتر از او همکارش است با همان لباسهای فرم، دراز کشیده بر زمین، پایی روی پای دیگر، یکی از دستها مشت کرده روی شکم و دست دیگر به سمت صورت قرار گرفته، شلوار خاکی و پوتینهای بسته شده، در پهلوی سمت راست لکهای قرمز رنگ، نشانهای از خونی که ریخته شده. رد خون را که بگیری به ماشین نیسان پیکاپ سفید میرسی و شیشههای خرد شده که روی صندلیهای جلو و عقب ریخته، پوکه فشنگ کنار برفپاککن جا خوش کرده.
پلاک ماشین به واسطه دولتی بودن قرمز است مثل پهلوی «مهدی مجلل» و «میکاییل هاشمی» دو ماموری که پهلویشان سرخ است به واسطه انجام وظیفه و تعقیب شکارچیان غیرمجاز اینبار در منطقه «فیله خاصه» استان زنجان. عصر دوشنبه ۱۶ فروردین آنها در ارتباط با پاسگاه اعلام میکنند که در حال تعقیب نیسان متخلفان هستند، تماسهایی که ادامه داشت به یکباره قطع میشود نه مهدی مجلل و نه میکاییل هاشمی هیچکدام تلفنشان را جواب نمیدهند، شب شده و خبری از آنها نیست، شبی پر هول که فردای آن خبر از واقعهای تلخ میدهد.
صبح سهشنبه ۱۷ فروردین ۱۴۰۰ برای بسیاری با چند تصویر آغاز شد، تصویر دو محیطبان غرق در خون، ماشین محیطبانی با شیشههای شکسته و پوکه تفنگی که معلوم است چه هدفی را دنبال کرده. به ظهر ۱۷ فروردین نرسیده خبر بازداشت دو متخلف مخابره شد و البته خبری که ممکن است متخلفان دیگری هم در این پرونده دخیل باشند، فضا ملتهب است، همکاران محیطبان توان صحبت ندارند، بسیاری خشمگینند و از تخلفها میگویند، برخی تلاش میکنند مساله را ریشهیابی کنند و معتقدند تا زمانی که منشا شناخته نشود، جامعه محیطزیست باید رخت عزا را از تن درنیاورد و سیاهپوش مردانی باشد که برای حفاظت از طبیعت در درگیری با متخلفان کشته میشوند. مردانی که جزو راستینترین حافظان این سرزمین هستند و همین موضوع آنها را در معرض خطر قرار میدهد.
رضا رمضانی از کارمندان محیطزیست زنجان است که نه دو همکار بلکه دو دوستش را از دست داده، کسانی که او به سلامت کاریشان اعتماد داشته و اتفاقا از برخی تخلفهایی که اداره کل پیگیری نمیکرد توسط آنها مطلع میشد. او دست پایین سازمان محیطزیست در برابر متخلفانی در حوزههای سدسازی، معدن، صنایع، حیاتوحش و ... را عاملی بر شهادت مهدی مجلل و میکاییل هاشمی میداند. به گفته او همین چند ماه پیش بود که برداشت شن و ماسه از داخل منطقه «فیله خاصه» بدون مجوزهای محیطزیستی برای پروژهای که آن هم خلاف مقررات محیطزیست بود و به پسماندهای صنایع روی برمیگشت، روی داد. او خود بارها در برابر گزارشهایی که از تخلفاتی که روی میدهد تهدید شده، نتیجه تخلفاتی که از سوی برخی ارگانها بدون پیگیری میماند، چیست؟ جز این است که سایرین هم تشویق به تخلف میشوند. زمانی که تخلفهای اینقدر آشکار، پروژههایی چنین رسوا در حوزه آلودگی انجام میشود و ارگانها به جای رسیدگی به این انتقادات و تخلفها از چنین طرحهایی تحت لوای اشتغالزایی حمایت و برای آنها مجوز صادر میکنند، سایر متخلفان به خود جسارت داده و با کسانی که حاضر نیستند زیر بار فساد روند چنین برخوردی میکنند. چند بار در فیلمها دیدهاید که سارقی از بانکی سرقت کرده و زمان بیرون رفتن اگر کیسهای پاره شود عده زیادی هم این پولها را برمیدارند. آنها گرچه شریک سرقت مسلحانه نیستند ولی میبینند در این آشفته بازار که نیروهای حفاظتی بانک قادر به حفاظت نبودهاند بنابراین سهمی برای خود برمیدارند. در حوزه محیط زیست هم ما شرکتهای بزرگ آلاینده داریم که آلودگی ایجاد میکنند، منابع آب را از بین میبرند، سدسازی میکنند و ... که به آنها رسیدگی درستی صورت نمیگیرد بنابراین هر کسی به خود اجازه میدهد به جان محیطبان ما تعرض کند. رمضانی دو دوست و همکارش را از دست داده، انتقادهایش نادیده گرفته شده و پیشبینیهایش درباره تبعات تخریبها درباره منطقه درست درآمدهاند هر چند بابت هر کدام آنها مواخذه شده است.
رضا گلجانی، کارشناس حیاتوحش اولین جملهای که میگوید، این است: «توان داغ دیدن نمانده، خداوند به خانواده این عزیزان صبر عطا کند.» او معتقد است کاری که میتواند در پیشگیری از این اتفاقات کمک کند، واکاوی دقیق انگیزه و شرایط روانی، محیطی، اجتماعی و خانوادگی متخلفان است. اگرچه اینها دادههایی هستند که با اشک و خون آمیخته شدهاند، اما جمعآوری و تحلیل آنها توسط متخصصان جرمشناسی، روانشناسی، علوم اجتماعی و حقوق میتواند در پیشگیری از وقوع فجایع مشابه کمککننده باشد.
داوود ملکی هم که سالهاست همصحبت محیطبانان در پاسگاههاست و در زمینه تجهیز پاسگاهها و نیروهای محیطبانی تلاشهای فراوانی انجام داده معتقد است باید تغییر رویهای صورت گیرد تا این نبردهای خونبار پایان گیرد. به ویژه در سالهای اخیر که با افزایش مشکلات معیشتی در کنار سایر عوامل محیطزیست ایران هزینههای سنگینی را متحمل شده و خدومترین و صادقترین نیروهایش را از دست داده است.
مهدی مجلل و میکاییل هاشمی آخرین محیطبانان شهید ایران نیستند، همه میدانیم به ازای هر محیطبان حداقل ۳۰۰ اسلحه در کشور وجود دارد، این یعنی ما در نبردی نابرابر قرار داریم که باید برای آن فکری فارغ از جنس تقابل و درگیری داشته باشیم به ویژه که بخشی از مسائل مرتبط با این تقابل نظیر سخت شدن شرایط معیشتی و... از اختیار سازمان حفاظت محیطزیست خارج است. تکرار رویههای پیشین یعنی تلنبار شدن داغی بر داغ، سیاه شدن گروهی و صفحهای، به اشتراک گذاشتن آگهی تسلیتی و افزودن نامی بر لیست بلندبالای شهدای محیط بان.
۱۴۱ محیطبان در کشور به درجه رفیع شهادت نائل شدند
سرهنگ جمشید محبتخانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور شهریور ۱۳۹۹ به ایرنا گفت: ۱۴۱ تن از محیطبانان به واسطه حفظ محیط زیست به درجه رفیع شهادت نائل شدند. این در حالی است که سه هزار و ۵۰۰ محیطبان در سازمان حفاظت محیط زیست فعال هستند که پنج درصد آنها تاکنون شهید شدند. این آمار قابل مقایسه با شهدای دیگر نهادهای اداری نیست همچنین ۲۷۳ محیطبان به علت اصابت تیر جانباز شدند.
سرهنگ محبتخانی گفت: محیطبانان با وجود اینکه لباس، اسلحه و دیگر لوازم یک فرد نظامی را دارند و ۹۰ درصد افراد مقابل آنها مسلح هستند، اما به این افراد به جای یک فرد نظامی به مثابه یک کارمند توجه میشود.
جزییات جدید از نحوه شهادت دو محیطبان زنجانی
زنجان- بنا به گفته فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیطزیست، دو محیطبان زنجانی با تیر جنگی به شهادت رسیدهاند. سرهنگ جمشید محبتخانی در گفتگو با شبکه خبر، با اشاره به جزییات شهادت دو محیطبان زنجانی با بیان اینکه روز (۱۶ فروردینماه) ساعت ۳۰: ۱۸ دو محیطبان در منطقه فیله خاصه به سرنشینان یک دستگاه نیسان مشکوک میشوند که اقدام به تعقیب این افراد که در حال شکار غیرمجاز بودند، میکنند. او تصریح کرد: تعقیب و گریز ادامه داشته و سرنشینان خودروی نیسان، خودرو را به سمت جاده زنجان به قزوین هدایت میکنند که در این شرایط نیروهای محیطزیست از طریق تماس با تلفن همراه و بیسیم مراتب را به مسوولان امر گزارش میدهند. این مسوول ادامه داد: در ادامه تعقیب و گریز، خودروی شکارچیان غیرمجاز وارد مسیر فرعی شده و تعقیب یک ساعت ادامه داشته که از ساعت ۳۰: ۱۹ ارتباط محیطبانان با مرکز قطع میشود که بلافاصله نیروها وارد عمل میشوند که با تاریک شدن هوا جستوجوها به نتیجه نمیرسد. فرمانده یگان حفاظت محیطزیست با بیان اینکه صبح (۱۷ فروردینماه) و با تلاش نیروها پیکر این دو شهید در کنار خودروی خود پیدا شد که متاسفانه شکارچیان، آنها را با تیر جنگی به شهادت رساندند که در این رابطه پرونده تشکیل شده و موارد در حال بررسی است.
درخواست کلانتری از دستگاه قضا برای رسیدگی فوری
رییس سازمان حفاظت محیط زیست خواستار رسیدگی فوری دستگاه قضا به شهادت دو تن از محیطبانان استان زنجان شد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی سازمان حفاظت محیط زیست، در متن پیام تسلیت عیسی کلانتری آمده است: «شهادت سربازان پر افتخار عرصه حفاظت از محیط زیست، محیطبان شهید مهدی مجلل و محیطبان شهید میکاییل هاشمی را به خانواده مکرم این دو شهید، جامعه علاقهمندان و فعالان محیط زیست و تمامی محیطبانان کشور تبریک و تسلیت عرض میکنم.
بیتردید یاد، خاطره و ایثارگریهای خالصانه آن شهدای ارجمند در سطوح مختلف حفاظت از آب و خاک ایران اسلامی، الهامبخش تمامی دلدادگان به طبیعت و نسلهای امروز و فردای این مملکت خواهد بود.
اینجانب ضمن درخواست از دستگاه محترم قضایی برای رسیدگی فوری به این جنایت و شناسایی، دستگیری و صدور رای قاطعانه برای عاملان که موجب درس عبرتی برای سایر متجاوزان به جان محیطبانان و عرصههای طبیعت شود، از خداوند متعال بر آن شهدای عزیز رفعت جایگاه و غفران الهی را مسئلت میجویم.»