صالحی: سالن مونتاژ سانتریفیوژ کشور را دشمن زد؛ سالن‌های حساس را به دل کوه می‌بریم

علی اکبر صالحی شنبه شب در برنامه نگاه یک سیما با تبریک روز ملی انرژی هسته‌ای و ادای احترام به شهدای هسته‌ای کشور عنوان کرد: در اذهان مردم با توجه به چالشی که دیگران برای ما آفریده اند، همواره وقتی نامی از سازمان انرژی اتمی می‌آید، همه یاد غنی سازی می‌افتند؛ در صورتی که حوزه فعالیت ما وسیع است و در سلامت، صنعت و کشاورزی کار‌های گسترده‌ای انجام داده ایم.

وی ادامه داد: بخش بزرگی از ۱۳۳ دستاورد هسته‌ای شامل حوزه‌هایی همچون کشاورزی می‌شود. سامانه پرتودهی در شهر‌های مختلف برای بالا بردن عمر تولیدات کشاورزی همچون خرماست که از کارکرد‌های هسته‌ای است و این سامانه‌ها در حال گسترش است.

معاون رییس جمهوری توضیح داد: بخش دیگری از دستاورد‌های ما به بهداشت و سلامت برمی گردد. سانتریفیوژی که مربوط به بانک خون است، تهیه کردیم و با کیفیت بسیار عالی این سانتریفیوژ نهایی شد. در تهیه واکسن کرونا نیز یکی از ابزار مورد نیاز، سانتریفیوژ است و سازمان انرژی اتمی این سانتریفیوژ را برای شرکت برکت تامین کرد. تیتانیوم که برای کاشتن دندان و یا ترمیم بدن استفاده می‌شود در ایران تولید و امروز به معرض نمایش گذاشته شد.

صالحی با بیان اینکه هر سال به تعداد رادیودارو‌های ما افزوده می‌شود، اضافه کرد: به عنوان نمونه رادیو دارویی را تولید کردیم که مشابه خارجی آن ۱۵ هزار یورو است. پروژه تترا را داریم که ۶۰ میلیون یورو برای آن تجهیزات خریده شده و ۳۷ هزار مترمربع ساختمان برای آن در نظر گرفته شده است و این پروژه در خاورمیانه بی نظیر است که به تولید رادیودارو‌های مدرن منجر خواهد شد.

صالحی ادامه داد: امروز رادیودارو‌های بسیاری به هند، لبنان، عراق و برخی کشور‌های اروپایی صادر می‌کنیم و با مقیاس وسیع تری صادرکننده رادیو دارو خواهیم بود.

وی تأکید کرد: هر چه با اتم سر و کار داشته باشد، این سازمان متولی امر آن می‌شود. فناوری کوانتومی یکی از این مرز‌های دانش است و ما ۳ سال است این فناوری را راه اندازی کردیم و مقرر بود مرکز ملی کوانتومی افتتاح شود که امروز وقت نشد.

رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه امروز ما سانتریفیوژ‌ها را خودمان تهیه می‌کنیم عنوان کرد: امروز ۱۵ نوع سانتریفیوژ داریم. آی ار ۸ و ۹ و آی ار اس، آی ار ۵ و ۷ در حال فعالیت هستند و زنجیره کامل آی آر ۶ را راه اندازی کردیم.

در حال نزدیک شدن به آستانه صنعتی شدن انرژی هسته‌ای هستیم و طبق مصوبه مجلس باید هزار سانتریفیوژ آی آر ۶ را آماده و نصب کنیم که در حال انجام است. امیدواریم موارد اصلاحی را شناسایی و انجام دهیم و به سمت صنعتی شدن حرکت کنیم.

صالحی با اشاره به نصب سانتریفیوژ‌های مختلف گفت: امروز ۱۶۵۰۰ سو ظرفیت غنی سازی داریم و با قدم‌های آهسته و حساب شده حرکت می‌کنیم. امروز روز تحسین برانگیزی است، زیرا عزیزانمان در سازمان انرژی اتمی هزار سانتریفیوژ آی آر ام را نصف کردند و این اتفاق دستاوردی بزرگ است و بسرعت در حال پیشرفت هستیم.

دشمن به سالن‌های ما آسیب رساند و پس از آن، سالن جبران کننده آن سالن را به طور موقت برپا کردیم و نزدیک نطنز در حال کار هستیم و سالن‌های حساس خود را به دل کوه می‌بریم. امروز ما طراح سانتریفیوژ هستیم و دو تا سه هزار سند فنی برای هر سانتریفیوژ داریم و مشکلی برای غنی سازی نداریم.

به گفته رییس سازمان انرژی اتمی، آی آر ۹ طول ۵ متری دارد و قطور است. ۵ بیلوز دارد و روتور‌ها تکه تکه شده و بهم وصل می‌شوند و واسط‌ها که بیلوز نام دارد، شامل ۵ قطعه می‌شود.

صالحی گفت: در افکار عمومی جاانداخته اند؛ هزینه‌های زیادی در حوزه هسته‌ای انجام شده، اما حقیقت این نیست. یک سانتریفیوژ ۵۰ تا ۶۰ میلیون یا حتی ۱۰ میلیون تومان است. به هر حال ما وظیفه داریم وقتی تولید انبوه کنیم که سرمایه ما هدر نرود. می‌توانیم تولید انبوه کنیم، اما به دنبال استاندارد‌های جهانی هستیم.

وی افزود: بحث هسته‌ای به دلیل سیاسی شدن و بیان شبهات استفاده‌های غیرصلح آمیز، در افکار عمومی مورد تشکیک قرار گرفت و مردم فکر می‌کنند میلیارد‌ها دلار هزینه در این بخش می‌شود. مگر چنین چیزی امکان دارد؟ از سال ۷۰، هزینه‌های صنعت هسته‌ای را بررسی کردم و تا ۹۸، حدود ۷ تا ۷ و نیم میلیارد دلار هزینه کرده ایم. در این ۲۸ سال ما سالانه ۲۳۰ تا ۲۴۰ میلیون دلار برای این صنعت مقتدر هزینه کرده ایم و بررسی کنید ببینید برای چه بخش‌هایی چه هزینه‌هایی شده است.

رییس سازمان انرژی هسته‌ای تاکید کرد: اقتصاد کشور سر و سامان ندارد. نیروگاه بوشهر ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار سالانه ارزش افزوده دارد و می‌توان از آن درآمد کسب کرد، اما سالانه ۷۰ میلیون دلار به ما پرداخت می‌شود.

از بانک ۳۰۰ میلیارد تومان قرض کردم که پول سوخت نیروگاه بوشهر را بدهم. اگر اجازه می‌دادند ما برق نیروگاه بوشهر را صادر کنیم دیگر نیازی به بودجه مصوب دولت نداشتیم و ۲۰ هزار پرسنل سازمان انرژی اتمی را اداره می‌کنیم و نیروگاه جدید می‌سازیم.

صالحی توضیح داد: بدون اینکه از ما سوالی بشود، بودجه ما را حذف کردند. ما به بانک مرکزی ۱۰۰۰ میلیارد بدهکار بودیم، اما به دلیل سودی که به این بدهی خورده باید ۵ هزار میلیارد بازپرداخت کنیم!

وی گفت: دارویی که امروز رونمایی شد، لوتیشیوم ۱۷۷ بود که برای درمان پروستات است و هر دوز آن ۱۵ هزار یورو است. اگر این رادیودارو را ما تولید نمی‌کردیم باید چنین هزینه‌ای پرداخت می‌کردیم. برخی رادیودارو‌ها نیز تولید به مصرف هستند اصلا امکان وارد کردن آن وجود ندارد و نمی‌توان همه رادیودارو‌ها را وارد کرد.

رییس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: مجموع تولیدات ما رقم قابل توجهی است و با سوبسید، این تولیدات به دست مردم می‌رسد.

صالحی درباره یون درمانی نیز توضیح داد: سازمان انرژی اتمی به دنبال شتاب دهنده هاست و موارد استفاده گوناگونی دارد. یکی از این شتاب دهنده‌ها سینکوترون است. ایران دیر به حوزه وارد کردن دستگاه‌های تصویربرداری وارد شد و تصمیم بر این شد دیگر در این زمینه این اتفاق رخ ندهد. یون درمانی به درمان انواع بسیاری از سرطان‌ها کمک می‌کند و متفاوت از شیمی درمانی است. اگر فردی توموری داشته باشد با ایکس و گاما درمان می‌کند و گاما از بدو ورود تا پایان آسیب به بدن می‌رساند، اما مرکز یون درمانی، دیگر گاما و ایکس نیست. وقتی پروتون به بدن وارد می‌شود آسیبی نمی‌رساند و با تمام انرژی به تومور آسیب می‌رساند. از اینرو مرکز ملی یون درمانی، پروتون را بسرعت بالا می‌رساند و تومور را نابود می‌کند، اما با ایکس و گاما، نمی‌توان تومور را نابود کرد.

وی ادامه داد: در اتریش دو سال پیش و در آلمان چهار سال پیش این مرکز راه افتاده است. این مرکز یون درمانی که در استان البرز در حال ساخت است، ششمین نوع از این نوع مراکز است و در غرب آسیا با نخستین کشوری هستیم که مرکز یون درمانی داریم. ۲۰۰ میلیون یورو هزینه تجهیزات این پروژه است و ما وام گرفتیم و از دولت پول نگرفتیم.

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: ایران از اواسط دهه ۳۰ وارد حوزه هسته‌ای شد. در سال ۴۶ رآکتور تهران آغاز به کار کرد. با راه اندازی ۲۰ هزار مگاوات هسته‌ای در همان دوره، ۲۲۰ میلیون بشکه نفت صرفه جویی می‌شد.

صالحی یادآور شد: بین ۸ تا ۲۰ هزار مگاوات باید تولید داشته باشیم. امروز هزار مگاوات داریم و ۲ هزار مگاوات در دست تولید داریم. سرمایه اولیه برای نیروگاه بالاست و هزار مگاوات هسته‌ای ۱۰ برابر گرانتر از سوخت فسیلی است، اما عمر هسته‌ای ۷۰ برابر فسیلی است.

وی تصریح کرد: امارات پنج تا ۶ میلیون جمعیت دارد و ۴ نیروگاه ۱۴۰۰ مگاواتی برای آنان تاسیس شده است. ایران آماده حرکت به جلو است و وقتی وارد صنعت هسته‌ای شد، به یکی از کشور‌های پیشرفته تبدیل شد. ما امروز با آرژانتین، برزیل، پاکستان و هند رقابت داریم. امروز رآکتور تحقیقاتی طراحی و تولید می‌کنیم. ما امروز «کسک» را که ۱۰۰ تن وزن داشت رونمایی کردیم و این قدمی بزرگ در صنعت هسته‌ای بود که در اسفراین به سرانجام رسید. این کسک، سوخت مصرف شده در رآکتور را درون خود جواب می‌دهد و ۱۶ تا ۱۸ مجتمع سوخت را در آن می‌توان قرار داد.

معاون رییس جمهوری عنوان کرد: صنعت هسته‌ای را خودمان سرپا کردیم و نیروگاه بوشهر از سوی خودمان اداره می‌شود، اما در کشور‌های دیگر، تنها نیروگاه را خریداری می‌کنند. معمولاً یک نیروگاه هزار مگاواتی ۵ تا ۶ سال زمان می‌طلبد. قرارداد دو نیروگاهی که با روس‌ها داریم هشت‌ساله است و متوسط همین سال برای راه اندازی زمان نیاز است.

صالحی ادامه داد: سازمان انرژی اتمی نمی‌تواند آب شیرین تولید و بفروشد آنهم ۴۰۰ هزار مترمکعب در روز و ۱۲ میلیون مترمکعب در ماه. تصور کنید مصرف پیک شهر بوشهر ۵۰ هزار متر مکعب است. تاکنون کسی ضمانت نداده که این آب را خریداری کند.

وی درباره نیروگاه‌های کوچک اتمی نیز توضیح داد: ایران بهتر است به سمت این نیروگاه‌ها برود. نیروگاه بوشهر هزارمگاواتی، نیاز به آب عظیمی برای خنک کردن رآکتور دارد. در این نگاه باید به جایی برویم که آب باشد و یا در شمال یا در جنوب این اقدام انجام شود. برای همین به رآکتور‌های ۱۰۰ مگاواتی رسیدیم که با برج‌های خنک کننده می‌توان چنین نیروگاه‌هایی را در جایی که مصرف هست احداث کنیم. همچنین سرمایه گذاری در این نیروگاه‌ها قابل تحمل است.

رییس سازمان انرژی اتمی یادآور شد: در سازمان انرژی اتمی، شرکتی در حال فعالیت است که در آن ری اکتور‌های کوچیک را طراحی می‌کنند. این رآکتور‌ها به لحاظ ایمنی، از رآکتور‌های بزرگ، بهتر هستند، اما فشردگی این نیروگاه ها، رآکتور‌ها را پیچیده‌تر خواهد کرد. با چینی‌ها نیز دو ری اکتور کوچک خواهیم ساخت.

صالحی گفت: آمریکا ۹۰ نیروگاه، روسیه ۴۰ نیروگاه و چین نیز ۴۰ نیروگاه هسته‌ای دارند. حمله به نیروگاه هسته‌ای ممنوع است و نیروگاه‌ها طوری طراحی می‌شوند که اگر هواپیمای مسافربری نیز با آن برخورد کند دچار مشکل نشود.

وی ادامه داد: در بخش پیشران‌ها خوب جلو رفتیم و طراحی آن بسیار پیچیده است. از زمان دستور رییس جمهوری، در این زمینه خیلی خوب پیش رفتیم و خارج از تصور جلو رفتیم. امیدواریم تا ۴ ماه آینده موکاپ هسته را بیرون بدهیم. ما پیشران هسته‌ای را ساختیم، اما با شاخص برقی اینکار را می‌کنیم که عادی نیست. فعلا وُکاپ غیرهسته‌ای را انجام می‌دهیم.

صالحی تاکید کرد: امروز ۲۴ هزار سو به صورت بالقوه ماشین داریم. بنابراین بالفعل ۱۶۵۰۰ سو داریم. در سالن سانتریفیوژ می‌توانستیم ۶۲ ماشین پیشرفته، مونتاژ کنیم و هر ماشین ۱۰ سو تولید داشت که روزانه ۶۲۰ سو می‌شد و این سالن را دشمن زد.

وی درباره اورانیوم فلزی نیز گفت: صحبت آژانس در این باره خلط مبحث بود. این سوخت قدیمی است و سوخت هسته‌ای نسل به نسل عوض می‌شود و در نیروگاه تهران از سوخت قدیمی استفاده کردیم و به دنبال سوخت جدید هستیم. فلز اورانیوم که برای ساخت سوخت جدید تولید کردیم یک مرحله میانی است و ما نمونه آلیاژ را تولید کردیم و تست‌های لازم را انجام می‌دهیم و در آینده باید از این سوخت استفاده کنیم.

معاون رییس جمهوری یادآور شد: در برجام مسأله تحت عنوان پی ام دی حل شد؛ در یک سایت اعلام کردند که آلودگی دیده شده است. می‌خواهند طوری مسأله را مطرح کنند که دارای آزار سیاسی باشد؛ در صورتی که پی ام دی بسته شده است و این آلودگی‌ها طبق گفته خودشان مربوط به سال ۲۰۰۳ است.