مسعود ضیایی در مورد واکسن کرونا و عوارض آن، گفت: واکسن آسترازنکا، واکسنی است که DNA ویروس یا جزئی از آن را درون آدنوویروس قرار دادند و به فرد تزریق میکنند.
وی با بیان اینکه این واکسن در دو نوبت و به فاصله ۸ تا ۱۲روز تزریق میشود، افزود: دو نوع واکسن آن شبیه به هم هستند، بر خلاف اسپوتنیک یک آدنو ویروس است اما آدنو ویروسهای آن با هم متفاوت هستند، یک جزئی از ویروس که آنتی بادیها ( پادتنهای بدن ) باید آن را شناسایی کنند و پس از تزریق به بدن بتواند آنتی بادی علیه ما ساخته شود و بدن ما علیه این جزئی از ویروس کرونا را که بیماری زا نبوده و جزء کاملی نیست و خطری نیز برای فرد ندارد آنتی بادی میسازد؛ همین اتفاق در واکسن اسپوتنیک روسیه هم میافتد.
با تزریق این واکسن، لخته خون به سراغمان میآید؟
وی اظهارکرد: اتفاقی که جدیداً تایید شده است این است که تعدادی از افرادی که واکسن آسترازنکا را دریافت کردند دچار عوارض انقعادی شدند، یعنی در بدنشان لخته و ترومبوسیتوپنی یا کاهش پلاک اتفاق افتاده است.
ضیایی ادامه داد: این واکسن در واقع باعث ایجاد روندی شده است که پلاکها به هم میچسبند، ایجاد لخته میکنند و مصرف میشوند و فرد دچار کاهش پلاکتی میشود، حال اینکه لخته در مغز یا در عروق چشم، قلب، ریه، شکم یا عضلات باشد علائم آن متفاوت است که مواردی که این لخته را نشان دادهاند بسیار کم هستند.
رئیس بخش عفونی بیمارستان ولیعصر(عج) بیرجند با اشاره به عوارض واکسنها گفت: یک نوع از عوارض، زودرس هستند که در اغلب واکسنهایی که ما در گذشته تزریق میکردیم نیز دیده میشود.
ضیایی افزود: واکسنهایی مانند آنفولانزا و ... ، عوارضی همچون تب، بدن درد، سردرد، درد محل تزریق و غیره دارند که در چند روز اول پس از تزریق واکسن بروز کرده و بعد بر طرف میشود.
وی بیان کرد: نوع دوم عوارضی است که ناشی از این اختلال انقعادی است که از روز چهارم یا پنجم در فرد شروع میشود و تا روز ۲۸ام شاید اتفاق بیفتد؛ نکته مهم این است که شیوع این عارضه بسیار کم است و حداکثر در چهار تا شش نفر از هر یک میلیون نفر این عارضه دیده شده و یک نفر از هر یک میلیون نفر در اثر این عارضه فوت کردند.
عوارض واکسن با عوارض ناشی از کرونا قابل مقایسه نیست
ضیایی اظهار کرد: اگر تمام ۸۰ میلیون جمعیت ایران، فقط این واکسن را تزریق کنند، حدود ۴۰۰ نفر دچار عوارض خواهند شد و اگر ما هوشمندانه عمل نکنیم، به ازای هر یک میلیونی نفر، یک نفر فوت خواهد کرد؛ یعنی اگر تمامی مردم ایران تزریق کنند و هشتاد نفر نیز فوت کنند، باز هم از فوتیهای ناشی از کرونا که روزی به ۴۰۰ نفر در ایران میرسید، قابل مقایسه نیست.
وی تصریح کرد: در بعد فردی، ممکن است بعضی افراد این خطر با احتمال کم را برای خود متحمل نشوند، اما باید دید این اتفاق برای چه کسانی رخ داده و چگونه میتوان از آن پیشگیری کرد؟؛ عارضه به اثبات رسیده این واکسن در افراد زیر ۵۵ سال بروز پیدا کرده و به همین دلیل است که اغلب کشورها واکسیناسیون افراد مسن و میانسال بالای ۵۵ سال خود را به همان روال قبل، بدون هیچ تغییری ادامه میدهند.
ضیایی با بیان اینکه اکثریت افرادی که دچار این عارضه شدند بانوان جوان و زیر ۵۵ سال بودهاند، گفت: واکسن برای افراد بالای ۱۸ سال تزریق میشود و ما اگر هوشمندانه عمل کنیم میتوانیم مانع بروز عارضهها شویم، نکته اول اینکه تمامی افراد که عوارض انقعادی دارند، مشکلات پلاکتی دارند، انقعاد خون آنها دچار اختلال است، بیماریهای فونویلبراند، آی تی پی و... دارند و دراین بازده سنی هستند تاکید میشود که واکسن را دریافت نکنند و منتظر بمانند تا واکسن دیگری تزریق کنند، پس در ابتدا افرادی که ریسک خاصی دارند نباید این واکسن را تزریق کنند.
این متخصص بیماریهای عفونی بیان کرد: عارضه این واکسن برای آقایان بسیار کم است و پیشنهاد میشود که آقایان زودتر این واکسن را تزریق کنند چرا که ما در کشوری هستیم که روزانه بیش از ۲۵ هزار نفر تست آنها مثبت میشود و روزانه بیش از ۴۰۰ نفر فوتی ناشی از کرونا داریم و حتی اگر من کار پر خطری هم نداشته باشم خطر این بیماری باز هم من را تهدید میکند.
اگر شرایط دارید برای تزریق واکسن شک نکنید
ضیایی ادامه داد: اگر بانو هستید و در مراکزی کار میکنید که با بیماران کرونایی سر و کار دارید و بیماری انقعادی ندارید، سنتان هم زیر ۵۵ سال است، در خطر زیاد بیماری کرونا هستید؛ یعنی ابتلای به کرونا خطرش بسیار بیشتر از خطر واکسن برای این افراد است.
وی افزود: کرونا عوارض بلندمدت و کوتاه مدتی دارد که شاید در آینده بروز کند؛ حتی افرادی که به نوع خفیف آن مبتلا میشوند؛ به غیر از عوارض روحی و ... که در اکثر افراد این اتفاق میافتد عوارض دیگری هم دارد.
ضیایی اظهار کرد: اما اگر بانویی بیشتر ساعات روز را در خانه سپری میکند و در مکانی است که ریسک بیماری و ارتباط با بیماران برایش بسیار کم است و امید این را دارد که در آینده بتواند واکسن دیگری را بزند این بانوی جوان میتواند صبر کند.
وی با بیان اینکه هر فردی که بیماری انقعادی، اختلال انقعادی و لخته و کاهش پلاکت و ... را دارد نباید فعلا این واکسن را بزند، تصریح کرد: شیردهی منعی برای زدن واکسن نیست، اما در حال حاضر طبق مطالعات، بارداری عاملی برای منع تزریق واکسن است.
دلایل محکم برای تزریق واکسن
این متخصص بیماریهای عفونی از دلایل برای تزریق واکسن گفت و ادامه داد: واکسنی که تزریق میکنیم از ابتلا به بیماری تا حدود حداکثر ۸۰ تا ۹۰ درصد میتواند جلوگیری کند، مهم تر از آن اثرش است که در پیشگیری از بیماری بسیار شدید و مرگ موثر است به این معنا که افرادی که واکسن زدهاند و ایمنی کامل را پیدا کردهاند احتمال اینکه بیماری شدید بگیرند و در اثر این بیماری فوت کنند بسیار کم است، پس این یک حسن است.
ضیایی اظهار کرد: حسن دیگر این است که حدس میزنند که این واکسن و تولید آنتی بادی در بدن ما باعث شود که فرد اگر با ویروس مواجه شود کمتر تراکم ویروس را در راههای تنفسی خود داشته باشد و در نتیجه کمتر به سایر افراد منتقل کند و باز هم مانع چرخش ویروس میشود.
وی افزود: موردی بعدی اینکه زدن واکسن کرونا همچون خوردن قرص فشار خون و یا یک درمان دیگر تنها برای فرد نیست؛ شما قرص فشار خون را مصرف میکنید تا فشار خون نگیرید و تاثیری در مورد اطرافیان شما ندارد، اما زمانی که واکسن میزنید و ایمن میشوید، مبتلا نمیشوید و ویروس را به دیگران منتقل نمیکنید، در نتیجه ویروس از چرخش میافتد و این کمک میکند که جامعه زودتر به ثبات و سلامتی برسد.
ضیایی اظهار کرد: از طرفی اگر فرد مشغول شغل مهمی از جمله پزشکی و پرستاری است، غیبت در کار اتفاق نخواهد افتاد و در این شرایط سخت همچنان میتواند به کمک به همنوعان خود بپردازد.
وی ادامه داد: حال اگر من واکسن را تزریق کردم باز هم میتوانم مراقب باشم، یعنی افرادی که واکسن را میزنند میشود با تمهیداتی باز هم خطر را پایین آورد؛ علائم بیماری از روز چهار یا پنجم به بعد شروع میشود تا روز ۲۸ام ، پس آن علائم اولیه دو تا سه روز اول همچون بدن درد، سردرد و تب خفیف است که ربطی به عوارض جدی واکسن ندارد، اما بعد از آن اگر سردرد شدید و غیر قابل تحمل که تاکنون آن را تجربه نکردهایم سراغمان آمد، مشکل در بینایی پیدا شد، درد قفسه سینه و مشکل در تنفس، درد شکمی شدید و یا درد عضلانی پیدا کردم اینها همه میتواند نشانهای از گیر کردن لخته در عروق باشد و فرد باید آزمایش شمارش کامل گلبولهای قرمز و سفید ( سی بی سی ) را انجام دهد که در آن پلاک ها مشخص میشود که اگر نتیجه کاهش پلاکها بود این یک زنگ خطر است.
وی با تاکید بر اینکه نباید آسپرین را سرخود مصرف کرد، تصریح کرد: بعضی از افراد فکر میکنند هم زمان با تزریق واکسن آسترازنکا باید آسپرین بخورند، این اشتباه است و تایید نشده و میتواند برای فرد عارضه دار باشد.
ضیایی خاطرنشان کرد: مورد دیگر اینکه فاصله این واکسن ممکن است سه ماه باشد، اگر من واکسن آسترازنکا را تزریق کردم واکسن دیگری را نمیتوانم بزنم، اما واکسن آسترزنکا یک شرکت دیگر را میتوانم بزنم.