حرم امام خمینی (ره) در مسیر فرودگاه بینالمللی تهران قرار دارد و گردشگران در آغاز یا پایان سفر، معمولا از کنار آن میگذرند. برخی راهنمایان گردشگری میگویند گردشگران به خاطر آنچه از امام خمینی و نقش و اثرگذاری ایشان در انقلاب ایران شنیدهاند، این کنجکاوی را دارند که بدانند داخل حرم چه خبر است و بیشتر مواقع، به خواست خودشان آن را میبینند، چون در برنامه سفر گردشگران خارجی به ندرت این مکان برای بازدید پیشنهاد میشود.
در بخشی از توصیفهای آن دسته از گردشگرانی که برای دیدن حرم امام خمینی (ره) وقت گذاشتهاند، واژههای «حیرتانگیز و لوکس» زیاد تکرار شده است. برخی از آنها به بزرگی این مکان نیز بسیار اشاره کردهاند؛ جایی که به نظر آنها شبیه مساجد ایرانی است، درحالیکه یک مقبره یا آرامگاه به شمار میآید.
ادامه ساخت و توسعه این آرامگاه پس از گذشت سالها، فضای بزرگ داخل حرم، معماری ایرانی ـ اسلامی، فرشهای آن، پوشش خانمها و البته حضور مردمی که در آن به استراحت میپردازند، از جمله نکات مورد اشاره گردشگران خارجی بوده که این مکان را دیدهاند.
گردشگری از ایالت مینهسوتای آمریکا که در سال ۲۰۱۹ دیداری از حرم امام خمینی داشته، تجربه خود را اینطور شرح داده است: بیاندازه حیرتانگیز و فضای داخلی آن زیبا است. ورودی جداگانهای برای زنان و مردان دارد. خانمها مطابق قانون جمهوری اسلامی، از روپوش خاصی (چادر) استفاده میکنند. در داخل، راهنماهایی حضور دارند که گردگیرهای پر سبزرنگ در دست دارند. در محوطه خارجی، فضای بزرگی وجود دارد که نمازگزاران شب را آنجا میمانند و چادر میزنند.
یک تبعه یونانی که در سال ۲۰۱۹ این مکان را دیده، اینطور نظر داده است: در مقبره آیتالله روحالله خمینی، همسرش خدیجه ثقفی و پسر دومش احمد خمینی نیز آرامیدهاند. مزار برخی چهرههای سیاسی ایران مانند اکبر هاشمی رفسنجانی، رییسجمهور سابق ایران نیز همینجا قرار دارد. این مجموعه یک مرکز فرهنگی و گردشگری، یک دانشگاه برای مطالعات اسلامی، یک حوزه علمیه، یک مرکز خرید و یک پارکینگ با ظرفیت ۲۰ هزار اتومبیل دارد... اگرچه مسلمان نیستم و از رهبران جهان هم طرفداری نمیکنم، اما اینجا یک سایت جالب برای دیدن است و تاریخ جالبی پشت آن قرار دارد.
خانمی اهل انگلیس نیز درباره تجربه دیدارش گفته است: این مکان را کاملا تصادفی دیدم. بسیار چشمگیر بود. میدانم ساخت آن هنوز تمام نشده است. به عنوان یک مسیحی، قبلاً چنین چیزی ندیده بودم. فضای داخلی بسیار عالی و واحهای از آرامش بود که نفسم را بند آورد.
یک گردشگر اروپایی از این عبارتها برای توصیف این مکان استفاده کرده است: فضای داخل بسیار لوکس و زیبا است. مردم ایران میخواهند آن را هر روز زیبا و زیباتر کنند. همه قبل از ورود به این مکان، باید کفشهای خود را دربیاورند و خانمها برای داخل شدن باید یک روپوش (چادر) بپوشانند. جمعیت زیادی در داخل دیده نمیشود. مکان بسیار خوبی برای بازدید است.
گردشگری از هلند هم به دیگران پیشنهاد کرده هنگام سفر به ایران، بازدید از این مکان را حتما تجربه کنند، چون ارزش دیدن دارد. به نظر او، حرم امام خمینی (ره) متفاوت از مساجد و آرامگاههای دیگر است و به زیبایی تزئین شده است. او در ادامه اشاره کرده که البته کار ساخت آن هنوز تمام نشده است. این گردشگر که در سال ۲۰۱۸ این حرم را دیده آن را فوقالعاده بزرگ و ساکت توصیف کرده است.
یک بازدیدکننده از آفریقای جنوبی هم تجربهای را که سال ۲۰۱۶ هنگام دیدن این مکان داشته اینطور روایت کرده است: وقتی از پذیرش هتل درباره مسیر رفتن به حرم آیتالله خمینی پرسیدم، شگفتزده شد. من درباره آنجا اطلاعاتی داشتم و رفتن به مقبره برایم مهم بود. جدا از معماری و بزرگی حرم، درختکاریها و ماشینهای برقی که در سکوت مردم را جابهجا میکردند، قابل تحسین بود. فکر میکنم آرزوی آیتالله این بود که مقبرهاش مکانی برای خانوادههای ایرانی باشد تا اوقات خود را در کنار او سپری کنند.
خانمی اهل چین هم خاطره دیدن حرم امام خمینی (ره) در سال ۲۰۱۷ را با دیگران اینچنین به اشتراک گذاشته است: راهی فرودگاه بودم و به جای اینکه در داخل فرودگاه منتظر پرواز وحشتناک طولانی خود به شانگهای باشم، به این مسجد مهم و زیبا رفتم، روشی ایدهآل برای پایان دادن به سفر بود. مکان نوساختهای بود. بعد از بررسی امنیتی، بدون کفش و با روسری داخل رفتم. مردم برخورد دوستانهای داشتند، میتوان از داخل حرم بدون فلش عکاسی کرد. جمعیت مردم محلی (ایرانی) در آن زیاد بود و فکر میکنم تنها خارجیای بودم که آنجا حضور داشتم. به نظرم این مقبره در شب زیباتر است. ورودی آن رایگان است. تماشای نیایش مردم بسیار جذاب بود. مردم به سوالهای من درباره اسلام و نماز پاسخ میدادند. راهنماهای داخل مسجد (حرم) پیشنهاد کردند قدم بزنم و مقبره رهبر محبوب ایرانیها را ببینم. من یک ساعت با آرامش در مسجد بودم، درحالی که دیگران دعا میکردند. حتی کمی احساساتی شدم. اولین و تنها باری بود که این حرم مقدس را میدیدم.
بعضی از گردشگران و بازدیدکنندگان نیز علاوه بر اینکه به ویژگیهای معماری، دسترسی به آن با مترو و باز بودن حرم طی ۲۴ ساعت شبانهروز اشاره کردهاند، درباره میزان تزئینات اظهارنظرهایی داشتهاند.
ساخت آرامگاه امام خمینی (ره) از سال ۱۳۶۹ آغاز شده که پس از گذشت نزدیک به سه دهه همچنان ادامه دارد. این ماموریت پس از خاکسپاری ایشان به جهاد سازندگی وقت و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار شد. تولیت حرم با خانواده ایشان است. در این آرامگاه علاوه بر امام خمینی خمینی، همسرشان خدیجه ثقفی، پسرشان احمد خمینی، دامادشان محمد بروجردی و شخصیتهای دیگری چون آیتالله هاشمی رفسنجانی به خاک سپرده شدهاند.