این ۷ استان محروم بالاترین نرخ مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری را داشتند
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری و ششمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا به پایان رسید و طبق اعلام وزارت کشور، از کل واجدان شرایط حضور در انتخابات که ۵۹ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۳۰۷ نفر بودند، کل آرای مأخوذه ۲۸ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۴ نفر بود که مشارکت ۸/۴۸ را نشان می‌دهد.
با توجه به نرخ مشارکت منتشرشده از سوی ستادهای انتخاباتی استان‌ها، ۸ استان خراسان جنوبی، خراسان شمالی، ایلام، سیستان‌وبلوچستان، گلستان، کهگیلویه‌وبویراحمد، کرمان و مازندران مشارکت بالای ۶۰ درصد را داشتند و در مجموع مشارکت در ۲۰ استان بالاتر از میانگین کشوری ثبت شده است.نگاهی دقیق‌تر به این آمار نشان می‌دهد خراسان جنوبی، خراسان شمالی، ایلام، سیستان‌وبلوچستان، گلستان، کهگیلویه‌وبویراحمد و کرمان در رتبه‌های اول مشارکت اما جزو استان‌های محروم هستند.
بیشترین و کمترین مشارکت
در میان ۳۱ استان، بالاترین سهم مشارکت در انتخابات مربوط به خراسان‌جنوبی است. این استان با ثبت ۲۲/۷۴ مشارکت در جایگاه اول قرار گرفت و بعد از آن، خراسان‌شمالی با ۶۴ درصد و ایلام با ۶۳ درصد قرار دارند. در مقابل تهران، کردستان و البرز به ترتیب با نرخ ۳۴، ۴/۳۴ و ۴۲ درصد کمترین نرخ مشارکت را در این انتخابات ثبت کردند.
رئیس ستاد انتخابات خراسان‌جنوبی با اشاره به رتبه اول مشارکت در این استان می‌گوید: بیش از ۵۶۹ هزار نفر در خراسان‌جنوبی واجد شرایط رأی‌دادن در این دوره از انتخابات بودند که تعداد کل آرای ماخوذه در استان ۴۲۲ هزار و ۵۹۹ رأی بوده است.
ناصر خوش‌خبر می‌افزاید: سربیشه با ۷/۱۰۰ درصد، طبس با ۲/۱۰۰ درصد و خوسف با ۸۱/۹۴ درصد جایگاه اول تا سوم را از نظر میزان مشارکت به‌خود اختصاص دادند و علت بالاتربودن میزان مشارکت برخی شهرستان‌ها از ۱۰۰ درصد، اخذ رأی از افراد غیربومی (غیرساکن) در این شهرستان‌ها بوده است.
خوش خبر با بیان این که تعداد آرای باطله استان ۱۰۸۳ مورد است، اظهار می‌کند: این عدد نسبت به حضور حداکثری مردم عدد پایینی را به‌خود اختصاص داده است. تعداد تعرفه‌های به‌کار گرفته‌شده ۷۱۰ هزار برگه است که ۴۲۳ هزار و ۶۸۲ تعرفه استفاده شده و ۸۶ هزار و ۳۱۸ برگه نیز ذخیره مانده است. در مقابل آمارخراسان جنوبی بعد از تهران، کردستان با بیش از ۳۷درصد مشارکت کمترین نرخ مشارکت را در میان استان‌ها ثبت کرد. رئیس ستاد انتخابات کردستان به همشهری می‌گوید: مجموع آرای ماخوذه ۴۵۱ هزار و ۵۹۰ رای است که از این تعداد ۳۳۳ هزار و ۷۳۴ آرای صحیح به صندوق ریخته شده است. آرای باطله نیز ۱۱۷ هزار و ٨۵٦ رای است. محمدابراهیم زارعی بالاترین مشارکت در استان را متعلق به شهرستان دیواندره می‌داند و می‌افزاید: ۳۷ /۰۴ درصد مردم‌کردستان در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کردند. شهرستان دیواندره با ۶۱/۵۰ درصد مشارکت در صدر مشارکت استان قرار دارد.
کمترین میزان مشارکت در استان نیز با ۲۶/۴۱ درصد در شهرستان سنندج روی داده است. به‌گفته وی، مجموع تعداد واجدان شرایط رأی دادن در استان یک میلیون و ۲۱۹ هزار و ۱۲٦ نفر بوده است.
مشارکت بالا در پایتخت اقوام ایران
همزیستی اقوام در استان‌های مختلف یکی از موضوعات جالب توجه درباره ایران است. تهران، خراسان‌شمالی، قزوین، خوزستان و گلستان از استان‌هایی هستند که اقوام گوناگونی در آنها خانه گزیده‌اند و در کنار هم زندگی می‌کنند. مشارکت مردم در این استان‌ها هم موضوعی مهم و البته توجه‌برانگیز است. در این دوره از انتخابات مردم استان‌هایی که از آنها یاد کردیم به جز تهران مشارکت قابل توجهی داشتند. در خراسان‌شمالی ۶۴ درصد، خوزستان ۶۰/۴۷ درصد، قزوین ۵۲ درصد و گلستان ۶۲ درصد از مردم در انتخابات شرکت کرده‌اند. ترکیب اقوام در هریک از این استان‌ها متفاوت است و این موضوع در هرکدام دلیل خاص خود آن استان را دارد. میزان مشارکت مردم این استان‌ها در انتخابات نیز بسته به ویژگی‌های اجتماعی و سیاسی هر استان با هم فرق دارد. گلستان به‌عنوان پایتخت اقوام ایران از استان‌هایی بود که مردم آن مشارکت زیادی در انتخابات داشتند.
به‌گفته هادی حق‌شناس، استاندار گلستان از مجموع یک میلیون و ۳۵۴ هزار نفر واجد شرایط رأی در استان بیش از ۸۲۵ هزار نفر یعنی ۶۲ درصد واجدان شرایط در انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری شرکت کردند.
معاون سیاسی امنیتی استانداری گلستان درباره دلایل این مشارکت به همشهری می‌گوید: ترکمن، کرد، بلوچ، ترک، سیستانی، طبری و دیگر اقوام کشور در گلستان با هم زندگی مسالمت‌آمیزی دارند. همین موضوع هم موجب شدکه مشارکت مردم در انتخابات بالا باشد.
احسان مکتبی با بیان این که رقابت اقوام برای حضور در شوراهای شهر و روستا موجب شده است تمایل به شرکت در انتخابات هم زیاد باشد و مردم استان در مقایسه با دیگر استان‌ها ۱۰ تا ۱۵ درصد مشارکت بیشتری نیز داشته باشند، می‌افزاید: البته این موضوع جنبه منفی ندارد و مردم استان به حدی از مدارا و تساهل رسیده‌اند که همدیگر را بپذیرند و فهم مشترکی از زندگی داشته باشند.
وی درباره این موضوع که برای حفظ همین میزان مشارکت مردم استان، دولت آینده چه برخوردی با مطالبات آنها باید داشته باشد، می‌گوید: در گلستان یکی از نیازهای زیرساختی، آب است و به‌جز اطراف گرگان و ناهارخوران باقی گلستان خشک، بیابانی و کم‌آب است. در دهه‌های گذشته هم به‌دلیل برداشت بیرویه منابع آب زیرزمینی استان کاهش جدی یافته است. با این حال هیچ تامین اعتباری برای رفع این مشکل انجام نشده و با صرف همین آب اندک برای کشاورزی مشکلات آبی استان وخیمتر شده است.
در این شرایط به‌نظر می‌رسد دولت آینده باید حقوق مردم را جدی بگیرد و به مطالبه‌های آنها توجه کند.
مسئولیت سنگین مسئولان در قبال مرزنشینان
۱۶ استان کشور مرزی هستند؛ استان‌هایی که شهروندان‌شان پیش از انتخابات در گفت‌وگو با همشهری مهم‌ترین مطالبه‌خود را توجه به ظرفیت‌های مرزی اعلام کرده بودند. مشارکت شهروندان این استان‌ها در انتخابات هم نشان می‌دهد آنها به عملکرد دولت و شوراهای شهر و روستا امیدوار هستند تا بلکه بخشی از مشکلات‌شان حل شود. در میان استان‌های مرزی به جز کردستان که آمار مشارکتی زیر ۴۰ درصد داشت، آذربایجان شرقی و غربی، کرمانشاه و خوزستان نرخ مشارکت بالای ۴۰ درصد و استان‌های اردبیل، خراسان رضوی، گیلان، مازندران، هرمزگان، بوشهر، گلستان، سیستان‌وبلوچستان، ایلام، خراسان شمالی و جنوبی نرخ مشارکتی بالای ۵۰ درصد را به ثبت رساندند.
فرماندار نیمروز در سیستان‌وبلوچستان با بیان اینکه ۸۶ درصد مردم این شهرستان در انتخابات مشارکت داشته‌اند به همشهری می‌گوید: مردم شهرستان با این حضور حماسی ضمن دفاع از جمهوریت نظام، وفاداری خویش را به اثبات رساندند. محمد علی قهرمانی تأکید می‌کند این مشارکت بالا، مسئولیت و وظیفه خدمتگزاران مردم به‌ویژه منتخبان انتخابات را برای رفع مشکلات و دغدغه‌های آنها سنگین‌تر کرده است. او اظهار امیدواری می‌کند با وحدت و همدلی دلسوزان نظام فارغ از دسته بندی‌های معمول پاسخ شایسته و مناسبی به این حضور حماسی و رفع محرومیت‌های استان و شهرستان داده شود.
نرخ مشارکت بالای استان‌های دریایی
مرزهای دریایی ایران در ۲ سوی کشور شاهراه‌هایی برای تجارت و سفر هستند. انتخابات در استان‌هایی که همسایه دریا هستند در این دوره با مشارکت قابل توجهی(نسبت به میانگین کشور) همراه بود. مردم گیلان با ۵۷ درصد، گلستان ۶۲ درصد، خوزستان۶۰/۴۷ درصد، هرمزگان ۵۸ درصد، سیستان‌وبلوچستان ۶۲ درصد و بوشهر ۶/۵۸ درصد در انتخابات روز جمعه گذشته شرکت کردند. مردم‌مازندران در این میان حضوری ۶۰ درصدی داشتند و از ۲ میلیون و ۴۷۴ هزار و ۲۰۵ نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات، یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر پای صندوق‌های رأی حاضر شدند.
معاون سیاسی امنیتی استاندار مازندران درباره دلایل مشارکت بالای مردم این استان در انتخابات به همشهری می‌گوید: مردم مازندران در دهه‌های گذشته همیشه حضوری پررنگ در رخدادهای سیاسی کشور داشته‌اند. اما سطح سواد مردم، نزدیکی شهرها به روستاها، میزان تحرک مردم استان، جمعیت دانشجوی استان، در کنار حس رقابت در انتخابات شوراها به شور انتخاباتی استان کمک کرده است.
حسین حسن‌نژاد با بیان این که نباید نقش رسانه‌ها و فعالان اجتماعی استان را در تشویق مردم به شرکت در انتخابات نادیده گرفت، اظهار می‌کند: در کنار این موارد خود انتخابات ریاست‌جمهوری و تبلیغات و رقابت نامزدهای آن هم فضای جذابی برای مردم ایجاد کرد که موجب حضور پرشورتر آنان در انتخابات شد. وی درباره این که دولت آینده چه برخوردی باید با مطالبات مردم مازندران داشته باشد، می‌گوید: نامزدهای ریاست‌جمهوری برنامه‌های خود را مطرح کردند و مردم یکی از برنامه‌ها را بیشتر پسندیدند و کاندیدای مورد نظرشان را انتخاب کردند. اما به‌نظر من مهم‌ترین کار دولت افزایش انسجام مردم با سیاست‌های دولت و حفظ ارتباط مردم با دولت است. مردم باید به شکلی جدی در برنامه‌های دولت نقش داشته باشند تا دولت بتواند پیکره اجتماعی را حفظ کند.
معاون سیاسی امنیتی استاندار مازندران درباره مهم‌ترین نیازهای مازندران نیز اظهار می‌کند: استان یک طبیعت بکر اما بسیار آسیب‌پذیر دارد. حفظ این طبیعت در کنار نگهداری از منابع آب بسیار مهم است، زیرا می‌تواند موجب افزایش بهره‌وری اقتصاد کشاورزی و اشتغال در این بخش شود. اگر این اتفاق رخ دهد، می‌توان با افزایش صنایع تبدیلی به بیشتر شدن اشتغال کمک کرد. موضوع دیگر توجه ویژه دولت به منطقه آزاد مازندران است. کارهای ایجاد منطقه از سوی دولت انجام شده و با پیگیری آن می‌توان مشوق های جدید سرمایه‌گذاری را به استان آورد. حسن‌نژاد با اشاره به اهمیت مازندران در زمینه گردشگری می‌افزاید: دولت باید توجه داشته باشد که مازندران فقط جمعیت ساکن خود را ندارد و همواره یک جمعیت مازاد به‌عنوان گردشگر در آن سکونت دارند. به همین دلیل این استان به زیرساخت‌های عمومی و خدماتی بیشتری نیاز دارد.
انتخابات در استان‌های خراسان رضوی و قم
مردم استان‌های مذهبی همواره شرکت در انتخابات را موضوعی عقیدتی محسوب می‌کنند و به‌دلیل اعتقاداتی که دارند پای صندوق‌های رأی حاضر میشوند. امسال مردم استان‌های خراسان رضوی با ۵۴ درصد، قم ۵۳ درصد، فارس ۴۸ درصد و یزد با ۳۶/۵۸ درصد حضور قابل‌قبولی در انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا داشتند.
مطالبه شهروندان استان‌های صنعتی
صنعت در برخی استان‌ها مانند آذربایجان‌شرقی، اصفهان، البرز، تهران، چهارمحال و بختیاری، قم، مرکزی، فارس و یزد فعال‌تر است و سهم گسترده‌ای را در اشتغال به‌خود اختصاص داده که اغلب آنها مشارکت خوبی در انتخابات داشتند. شهروندان اغلب این استان‌ها هم توجه به مشکلات واحدهای صنعتی و ارائه تسهیلات به این بخش را از دولت آینده خواستار هستند. رئیس ستاد انتخاباتی فارس به‌عنوان یکی از این استان‌های صنعتی با بیان اینکه یک میلیون و ۷۱۱ هزار و ۴۲۷ نفر از واجدان شرایط استان در انتخابات اخیر شرکت کرده‌اند به همشهری می‌گوید: مشارکت این استان در انتخابات مجلس یازدهم حدود ۴۲ درصد بود و به‌طور کلی شاهد افزایش مشارکت مردم در انتخابات اخیر بودیم. احمد احمدی‌زاده با بیان اینکه مشارکت اهالی شیراز حدود ۳۳ درصد و کل استان ۴۸ درصد بوده است، می‌افزاید: مردم به برنامه‌های نامزدهای انتخاباتی ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر و روستا رأی دادند. حالا منتخبان باید به این برنامه‌ها عمل کنند و این مهم‌ترین نکته‌ای است که می‌تواند سرمایه اجتماعی را تقویت کند. او با اشاره به پهناوربودن استان فارس از نظر تقسیمات استانی اظهار می‌کند: مشکلات معیشتی، رسیدگی به کسب‌و کارها و موانع اقتصادی مهم‌ترین خواسته مردم فارس است.
***
نگاهی به فهرست مشارکت استان‌ها در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر و روستا نکات مهمی در پی دارد؛ استان‌های محروم و مرزی بالاترین جایگاه مشارکت را ثبت کرده‌اند. از سوی دیگر استان‌هایی با اقلیت‌های مذهبی یا قومیت‌ها هم پای صندوق رأی حضوری فعال داشته‌اند. این موضوع بار سنگینی را روی دوش دولت و شوراهای آینده می‌گذارد تا برای حفظ سرمایه‌های اجتماعی تلاش کنند و پاسخ درخوری به اعتماد مردم بدهند.
