دستور رئیس قوه قضائیه درباره قصاص و بازداشت موقت
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای در دیدار با قضات و کارکنان قضایی استان ایلام، مردم این خطه را مردمی غیور، شهیدپرور و زحمت‌کش توصیف کرد و گفت: از خداوند متعال مسالت دارم برکات خود را در ماه ذی‌الحجه شامل حال همه ما و مسلمین کند.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به گزارشی که رئیس کل دادگستری ایلام در ابتدای این جلسه قرائت کرد، عملکرد واحد‌های قضایی این استان را رو به جلو و در مسیر پیشرفت عنوان کرد و گفت: خدمت کردن به مردم استانی که در راه اسلام و نظام و انقلاب، ۳ هزار شهید، ۱۲ هزار جانباز و هزاران رزمنده و ایثارگر داشتند مایه افتخار است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با اشاره به برکات خدمت به مردم و گره‌گشایی از مشکلات آنها گفت: مشکلات مردم زیاد است و ما امروز این توفیق را داریم که با اختیاراتی که به ما تفویض شده، بتوانیم از مشکلات مردم گره گشایی کنیم.
رئیس قوه قضاییه فرصت خدمت به مردم را محدود دانست و اظهار کرد: کسانی که امروز در استان ایلام از اختیارات و امکاناتی برخوردارند، باید همه وسع خود را در جهت ارتقاء رفاه، امنیت و آرامش مردم این خطه به کار گیرند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با تاکید بر این نکته که هیچکدام از مقامات و مسئولان نباید فرصت خدمت به مردم را از دست بدهند و از آن غافل شوند، گفت: خدمت به مردم نعمت بزرگی است که خداوند متعال به مسئولان عنایت کرده است که باید به بهترین شکل ممکن از آن استفاده کرد.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به سرمایه‌های موجود در استان ایلام گفت: ایمان و اعتقاد مردم و همچنین وجود خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران سرمایه بزرگی برای استان ایلام است؛ عزیزان جانباز و بعضاً ویلچرنشین سرمایه‌های بزرگی هستند چرا که پای ارزش‌های دینی خود ایستاده‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با اشاره به سرمایه‌های مادی موجود در استان ایلام گفت: با وجود منابع غنی طبیعی و همچنین منابع انسانی مستعد استان ایلام، این سوال را مطرح کرد که چرا باید این مجموعه از سرمایه‌های مادی و معنوی جوان، بدون استفاده و بیکار بمانند؟
رئیس قوه قضاییه به ضرورت تدوین و اجرای برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان مدت برای توسعه و ارتقاء سطح زندگی مردم، به مشکلات معیشتی و اقتصادی کارکنان قضایی در سطح کشور اشاره کرد و گفت: مشکلات همکاران را می‌دانم؛ من هم مانند شما دادیاری و بازپرسی کردم و در دادگاه بدوی، تجدید نظر و دیوان عالی حضور داشتم؛ هم کارمند، هم مدیر و هم قاضی بودم و متوجه مشکلات کارکنان دستگاه قضایی هستم.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با اشاره به آگاهی از گرفتاری‌ها و کمبود‌های موجود در زندگی قضات و کارکنان قضایی عنوان کرد: به دلیل وجود اضطراب و استرس فراوان بر کارکنان قضایی و خانواده‌های آنها، به هیچ عنوان نمی‌توان با امکانات مادی از زحمات آنها قدردانی کرد.
رئیس قوه قضاییه بر ضرورت رفع مشکلات مردم در واحد‌های قضایی نیز تاکید کرد و گفت: رسیدگی سریع و بادقت به پرونده‌های مردم به ویژه اقشاری که محروم‌تر از سایرین هستند و پول وکیل و کارشناسی ندارند، باید در اولویت کار قضات و کارکنان قضایی باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با تاکید بر لزوم تناسب صدور قرار با نوع اتهام، گفت: باید تا آنجا که امکان دارد، از زندان رفتن آن دسته از افرادی که می‌توان مانع از فرستادن آنها به زندان شد، جلوگیری کرد.
رئیس دستگاه قضا تاکید کرد: باید در صورت مهیا بودن شرایط کاری کرد که فرد یک شب یا چند ساعت هم در زندان نماند؛ ممکن است برای ما به عنوان نیرو‌های قضایی فرستادن یک فرد برای چند ساعت یا یک شب به زندان امری عادی باشد، اما همین موضوع ممکن است زندگی آن فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با بیان اینکه قرار باید به گونه‌ای باشد تا حتی‌الامکان منجر به بازداشت فرد نشود، اظهار کرد: باید در صورت بازداشت فرد، بستر برای تامین قرار صادره مهیا باشد.
رئیس قوه قضاییه ضمن توصیه به قضات برای صادر نکردن قرار بازداشت موقت تا آنجا که امکان دارد، گفت: اگر در فردای روز صدور قرار بازداشت موضوع حل شد، بلافاصله باید برای آزادی فرد بازداشت شده اقدام کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای همچنین با توصیه به قضات استان ایلام برای صدور احکام مجازات جایگزین حبس، عنوان کرد: کسانی که امنیت و آرامش مردم را به هم می‌ریزند، باید به حبس بروند، اما در خصوص مواردی که ضرورتی برای به زندان فرستادن افراد نیست، باید از این کار اجتناب شود.
رئیس قوه قضاییه بر استفاده حداکثری از ظرفیت مردم، صاحبان نفوذ و صاحبان کلام برای گذشت اولیای دم از تقاضای قصاص تاکید کرد و گفت: قصاص هر یک نفر در جامعه، مشکلات بسیاری را برای آینده فرزندان و خانواده او به وجود می‌آورد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با بیان اینکه اگر، ولی یا اولیای دم در مرحله اول راضی به صرف نظر از قصاص نشدند، نباید ناامید شوند و باز هم باید اقدام کنند، تصریح کرد: در خصوص محکومان به قصاصی که چهار، پنج یا ده سال در زندان هستند، اما اولیای دم نه حکم را اجرا می‌کنند و نه رضایت می‌دهند چنانچه اولیای دم عذر موجهی ندارند، ماده ۴۲۹ قانون مجازات اسلامی تکلیف را روشن کرده و امکان اخذ تضمین مناسب و آزاد کردن این نوع از زندانیان محکوم به قصاص فراهم است؛ البته تشخیص تضمین مناسب با قاضی است.
گفتنی است بر اساس ماده ۴۲۹، در مواردی که محکوم به قصاص، در زندان است و صاحب حق قصاص، بدون عذر موجه یا به علت ناتوانی در پرداخت فاضل دیه یا به جهت انتظار برای بلوغ یا افاقه، ولی دم یا محکوم علیه، مرتکب را در وضعیت نامعین رها نماید، با شکایت محکوم علیه از این امر، دادگاه صادرکننده حکم، مدت مناسبی را مشخص و به صاحب حق قصاص اعلام می‌کند تا ظرف مهلت مقرر نسبت به گذشت، مصالحه یا اجرای قصاص اقدام کند. در صورت عدم اقدام او در این مدت، دادگاه می‌تواند پس از تعیین تعزیر بر اساس کتاب پنجم «تعزیرات» و گذشتن مدت زمان آن با اخذ وثیقه مناسب و تایید رئیس حوزه قضائی و رئیس کل دادگستری استان تا تعیین تکلیف از سوی صاحب حق قصاص، مرتکب را آزاد کند.
رئیس قوه قضاییه ضمن توصیه به دادستان و رئیس کل دادگستری برای نظارت مستمر و مستقیم بر پرونده‌های اجرای احکام، گفت: نباید شرایطی ایجاد شود که در نتیجه غفلت یک نفر، لکه‌ای کِدر و تاریک در صفحه زلالی که مردم از قوه قضاییه انتظار دارند، دیده شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای بر لزوم صیانت از کارکنان قضایی نیز تاکید کرد و بیان داشت: اگر در قوه قضاییه لغزشی صورت گیرد، گناه صرفا مورد توجه یک فرد نخواهد بود چرا که مردم در نتیجه این خطا و گناه، به همه دستگاه قضایی بدبین می‌شوند. نسبت به صیانت از مجموعه قضایی باید نهایت تلاش انجام شود و نباید اجازه داد که شیطان، شیطان‌صفتان و هوای نفس وارد کار شود.
